Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν, 4 Αυγούστου 1865

Η Ελευθερία, Κατά Σχεδιογράφημα Γ. ΙΑΚΩΒΙΔΟΥ Πηγή: http://www.gutenberg.org

Η Ελευθερία, Κατά Σχεδιογράφημα Γ. ΙΑΚΩΒΙΔΟΥ
Πηγή: http://www.gutenberg.org

Σαν σήμερα, 4 Αυγούστου 1865, "Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν" καθιερώθηκε ως εθνικός ύμνος, όλων των Ελλήνων.

Οι δυο πρώτες στροφές είναι εκείνες που ανακρούονται και συνοδεύουν πάντα την έπαρση και την υποστολή της σημαίας και ψάλλονται σε επίσημες στιγμές και τελετές.

Κατά τη διάρκεια της ανάκρουσής του αποδίδονται ορθίως τιμές στρατιωτικού χαιρετισμού «εν ακινησία» και χωρίς να έχουμε το χέρι στο στήθος κατά τα αμερικανικά νεο- έθιμα.

Χρησιμοποιείται, ως εθνικός ύμνος της Ελληνικής και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το ποίημα γράφτηκε από τον Διονύσιο Σολωμό τον Μάιο του 1823 στην Ζάκυνθο και ένα χρόνο αργότερα τυπώθηκε στο Μεσολόγγι. Το ποίημα συνδυάζει στοιχεία από τον ρομαντισμό αλλά και τον κλασικισμό. Οι στροφές που χρησιμοποιούνται είναι τετράστιχες ενώ στους στίχους παρατηρείται εναλλαγή τροχαϊκών οκτασύλλαβων και επτασύλλαβων.

Το 1828 μελοποιήθηκε από τον Κερκυραίο Νικόλαο Μάντζαρο πάνω σε λαϊκά μοτίβα, για τετράφωνη ανδρική χορωδία. Από τότε ακουγόταν τακτικά σε εθνικές γιορτές, αλλά και στα σπίτια των Κερκυραίων αστών και αναγνωρίστηκε στη συνείδηση των Ιονίων ως άτυπος ύμνος της Επτανήσου. Ακολούθησαν και άλλες μελοποιήσεις από τον Μάντζαρο (2η το 1837 και 3η το 1839-΄40), ο οποίος υπέβαλλε το έργο του στον βασιλιά Όθωνα (4η «αντιστικτική» μελοποίηση, Δεκέμβριος 1844).

Παρά την τιμητική επιβράβευση του μουσικοσυνθέτη Μάντζαρου με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρα (Ιούνιος 1845) και του Διονυσίου Σολωμού με Χρυσό Σταυρό του ίδιου Τάγματος (1849), το έργο (και ειδικά η πρώτη μελοποίησή του) διαδόθηκε μεν ως «θούριος», αλλά...
δεν υιοθετήθηκε ως ύμνος από τον Όθωνα. Ο Μάντζαρος το 1861 επανεξέτασε για 5η φορά το έργο, αυτή τη φορά σε ρυθμό εμβατηρίου κατά παραγγελία του υπουργού Στρατιωτικών.

Όταν ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ επισκέφθηκε την Κέρκυρα το 1865, άκουσε την εκδοχή για ορχήστρα πνευστών της αρχής της πρώτης μελοποίησης που έπαιζε η μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας και του έκανε εντύπωση. Ακολούθως με Βασιλικό Διάταγμα του Υπουργείου Ναυτικών (υπουργός Δ. Στ. Μπουντούρης) που το χαρακτήρισε «επίσημον εθνικόν άσμα» και διατάχθηκε η εκτέλεσή του «κατά πάσας τας ναυτικάς παρατάξεις του Βασιλικού Ναυτικού». Επίσης ενημερώθηκαν οι ξένοι πρέσβεις, ώστε να ανακρούεται και από τα ξένα πλοία στις περιπτώσεις απόδοσης τιμών προς τον βασιλιά της Ελλάδος ή την Ελληνική Σημαία. Από τότε θεωρείται ως εθνικός ύμνος της Ελλάδος.

Το σύνολο της πρώτης μελοποίησης του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» τυπώθηκε για πρώτη φορά σε 27 μέρη στο Λονδίνο το 1873, ένα χρόνο μετά το θάνατο του συνθέτη του. Ο αντισυνταγματάρχης ε.α. Μαργαρίτης Καστέλλης, πρώην διευθυντής Μουσικού Σώματος, διασκεύασε τον «Εθνικό Ύμνο» για μπάντα, κι αυτή η μεταγραφή (από την οποία απουσιάζει η σύντομη εισαγωγή) παίζεται από τις στρατιωτικές μπάντες ως σήμερα. Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι στα επτανησιακά μουσικά αρχεία σώζονται διασκευές του έργου για μπάντα χρονολογούμενες τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1840.

Περίληψη του Υμνου

Μέσα στις 158 τετράστιχες στροφές του «Ύμνου» ο ποιητής ανατρέχοντας τον επαναστατικό αγώνα του Εικοσιένα, βροντοφωνεί και πάλι την πολεμόχαρη κραυγή του Ρήγα «... Η τη νίκη η τή θανή », συμβουλεύει, τονώνει την πίστη των μαχητών, διακηρύσσει την αδερφική ομόνοια, βέβαιος ότι η ομόνοια οδηγεί στη νίκη: «... Πάντα η νίκη αν ενωθείτε πάντα εσάς θ' ακολουθεί ».

Στις δύο πρώτες στροφές του Ύμνου, οι οποίες αποτελούν τον Εθνικό μας Ύμνο, ο Σολωμός κάνει ένα χαιρετισμό προς την Ελλάδα - Ελευθερία. Ταυτίζει την Ελλάδα με την Ελευθερία και μάλιστα την υμνεί με λόγια που εκείνη ποτέ δεν άκουσε. Αξιοσημείωτο είναι το ότι της προσδίδει σάρκα και οστά, την προσωποποιεί, και της απευθύνει το λόγο σε δεύτερο ενικό πρόσωπο.

Στις στροφές 3 με 16 αναφέρεται στις προσπάθειες της θαμμένης Ελευθερίας καθώς και στο δίλημμα που τίθεται από τους Έλληνες και δεν είναι άλλο από το γνωστό μας "Ελευθερία ή Θάνατος".

Αναλυτικότερα:

Η Ελευθερία περιγράφεται στο ποίημα πικραμένη γιατί διώχτηκε από το μόνιμο τόπο κατοικίας της, την Ελλάδα. Όμως, παρόλο που δεν 'άκουγε' να γίνεται λόγος γύρω από το όνομά της, εκείνη υπομένει και ταυτόχρονα ελπίζει. Οι υποσχέσεις είναι ψευδείς (στρ. 11), το όλο κλίμα καταλήγει σε ειρωνεία προς αυτήν (στρ. 12). Αυτό την κάνει να επανέρχεται από τον τάφο και να σωριάζεται από τη λύπη της (στρ. 13, 14). Όμως και οι Έλληνες δεν αισθάνονται καλύτερα και γι' αυτό θέτουν το δίλημμα 'Ελευθερία ή Θάνατος', αφού αντιλαμβάνονται πως δεν υπάρχει άλλη διέξοδος.

Εν συνεχεία, στις στροφές 17-34 το κλίμα αρχίζει να διαφοροποιείται: Ήρθε η ώρα των Ελλήνων να ελευθερώσουν την πατρίδα τους γιατί στα τόσα χρόνια υποδούλωσής τους κάτω από τον Τουρκικό ζυγό, ένα πράγμα κατάλαβαν πολύ έντονα : η τυραννία είναι φρικτή και πλέον δεν μπορούν να την υφίστανται. Γι' αυτό, μέσα στη γαλήνη που απλώνονταν ξαφνικά γίνεται το ξέσπασμα (στρ. 18). Η συγκίνησή τους είναι μεγάλη και θεωρούν υποχρέωσή τους να μεταφέρουν το χαρμόσυνο μήνυμα στην Ελευθερία (στρ. 19-20).

Η Αγγλία ξαφνιάζεται από την απότομη τροπή των γεγονότων και έχει υποψίες, ενώ ο καγκελάριος της Αυστρίας Μέτερνιχ παρομοιάζεται με αετό. Οι Τούρκοι συμπεριφέρονται σαν άγρια θηρία κατασπαράζοντας τα πάντα στο διάβα τους, νομίζοντας πως θα έχουν καλύτερα αποτελέσματα (στρ. 26), ωστόσο η Ελλάδα παραμένει ακλόνητη (στρ. 28). Οι "γενναίες" πόλεις τρόμαζαν τον εχθρό, που συνεχίζει να σκορπά την καταστροφή, όμως οι Έλληνες που ενθαρρύνονται (στρ. 34) δεν παραδίδουν τα όπλα.

Στο τέλος του Ύμνου, στις στροφές 137-158, η Ελευθερία καλείται να επιστρέψει στην Ελλάδα γιατί ηττήθηκε η ΔΙΧΟΝΟΙΑ και όλοι είναι έτοιμοι να την υποδεχτούν και να την τιμήσουν όπως πρώτα.

Χρόνια Πολλά Ύμνε μας!


Πηγή: Το Ζητούμενο


Σχετικά άρθρα...

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *