Μάχη στήν Πέτρα Βοιωτίας (12 Σεπ.1829)
Ὁ Ὑψηλάντης μὲ τῆς χιλιαρχίες εἰς Φήβα εἶχαν τόσους μῆνες πόλεμον· καὶ πολέμησαν γενναίως καὶ τὰ δυὸ μέρη. Ἦρθε κι᾿ ἕνας πασιᾶς μ᾿ ἕξι χιλιάδες ταχτικόν· καὶ πολέμησαν κι᾿ αὐτεῖνοι. Καὶ θέλησε νὰ φύγη διὰ Ζιτούνι· καὶ οἱ Ἕλληνες πιάσαν τὴν Πέτρα καὶ τὸν πολέμησαν ἀντρείως τόσες ἡμέρες καὶ δὲν μπόρεσαν νὰ περάσουνε. Τότε κάμανε συνθῆκες μὲ τοὺς Ἕλληνες καὶ πέρασαν μὲ ρεέμια. Κι᾿ ἔκαμεν τιμὴ τῆς πατρίδος ἡ τιμιότη ὁποῦ στάθη εἰς τὴν συνθήκη. Κι᾿ αὐτὸ τὸ χρωστοῦμεν εἰς τὸν ἀγαθὸν Ὑψηλάντη.
(Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη – Ἀπομνημονεύματα,Βιβλίον Β´, Κεφ. πρῶτον)
Τα χαράματα της 12ης Σεπτεμβρίου του 1829,στην Βοιωτική θέση Πέτρα της Βοιωτίας,έλαβε χώρα η φερώνυμος μάχη,που επιφύλαξε για τους Έλληνες ακόμη μία λαμπρή και περιφανή Νίκη,ανάμεσα στις τόσες άλλες,κατά την διάρκεια του εννιάχρονου Αγώνα,για την Εθνική παλιγγενεσία.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης,την 2α Σεπτ.1929,έχοντας πληροφορηθεί έγκαιρα τις προθέσεις των τούρκων,οι οποίοι επρόκειτο να επανέλθουν στην Λάρισα προς ενίσχυση του στρατού τους,στον πόλεμο Ρωσίας-τουρκίας,επέλεξε την στενή αυτή δίοδο,μεταξύ Θήβας και Λεβαδιάς και συγκεκριμένα από την Πέτρα μέχρι τους Βρασταμίτες,για να εμποδίσει το πέρασμα τους,από την Βοιωτία στην Θεσσαλία.
Μετά από εκνευριστική αναμονή αρκετών ημερών,το απόγευμα της 10ης Σεπτ.φάνηκε να πλησιάζει προς την Πέτρα η τούρκικη Στρατιά,που αριθμούσε περίπου 7.000 άνδρες και τέσσερα κανόνια,υπό τον Οσμάν Οτζάκ Αγά,στον οποίο υπάγονταν ο Νιτζάμ Πασάς,ως αρχηγός των τακτικών τουρκικών στρατευμάτων και του Ασλάν Μπέη Μουχουρδάρη, αρχηγού ατάκτων τουρκαλβανών.
Όπως γράφει χαρακτηριστικά στα Ενθυμήματα του ο Κασομούλης ο στρατός αυτός,«εφαίνετο μεταξύ θάμνων, τόσο πολυάριθμος,ώστε εις τους οφθαλμούς μας επαρουσιάζετο ότι ήθελεν μας καταπατήσει και διαβεί».
Οι Ελληνικές δυνάμεις αποτελούνταν από περίπου 3000 άνδρες και συγκεκριμένα από την Φρουρά του Στρατάρχη,με επικεφαλής τον Σπυρομήλιο,τα σώματα του Ευμορφόπουλου και του Γεώργιου Σκουρτανιώτη,τα τμήματα που ήλθαν από την Σαλαμίνα,δηλαδή την Β΄Χιλιαρχία του Χριστόδουλου Χατζηπετρου,μέρος της Γ΄ με τον Στράτο και μέρος της Ζ΄,με τον Τόλιο Λάζο.
Ο Υψηλάντης κάλεσε ακόμη για ενίσχυση την Δ΄ Χιλιαρχία του Διοβουνιώτη από την Δαύλεια,την Ε΄ χιλιαρχία του Κριεζώτη από το Στεβενίκο και το σώμα του Καρατάσου από την Άμπλιανη.
Κατασκευάστηκαν έξι οχυρώματα,την θέση των οποίων μας δίνει ο Κοσομούλης σε ένα σχεδιάγραμμα της μάχης.
Στο 1ο οχύρωμα,που βρισκόταν επί κεφαλής της Πέτρας,ακριβώς πάνω από τον Δρόμο,πάνω στον απότομο Βράχο,βρισκόταν η Β΄Χιλιαρχία (450 άνδρες),υπό τον Χριστόδουλο Χατζηπέτρο.
Στον 2ο οχύρωμα,που βρισκόταν λίγο νοτιότερα (Διάσελο), τοποθετήθηκε ο Στράτος με τα λείψανα της Γ’ Χιλιαρχίας (130 άνδρες) και ο Τόλιος Λάζος με τα λείψανα της Ζ΄ Χιλιαρχίας των Μακεδόνων (150 άνδρες).
Στο 3ο οχύρωμα,που ήταν ακόμη πιο νότια,τέθηκε ο Σκουρτανιώτης με 300 Ταναγραίους.
Στο 4ο οχύρωμα,πάνω από την Πέτρα,ήταν ο Διοβουνιώτης με ολόκληρη της Χιλιαρχία του (700 άνδρες).
Η φύλαξη του 5ου Οχυρώματος,ανατέθηκε σε τμήμα της Φρουράς του Στρατάρχη,υπό τον Σπυρομήλιο.
Το 6ο οχύρωμα ανατέθηκε στον Ευμορφόπουλο με 250 άνδρες,ενώ ο Υψηλάντης με το επιτελείο του παρέμεινε στην Μονή Αγίου Νικολάου . Τέλος,ένα τμήμα 300 ανδρών με επικεφαλής τον Σουλιώτη Οπλαρχηγό Γιάννη Μπαϊρακτάρη,έμεινε στην Μονή Παναγιάς μέσα στο Δάσος του Βουνού Ζαγαρά (Ελικών),στον Πύργο των Βρασταμιτών,ενώ το ιππικό υπό τον Χατζηχρήστο,τοποθετήθηκε ακόμη πιο πίσω στο δρόμο προς το χωριό Σουληνάρι.
Όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς,από την περιγραφή της Μάχης υπό τον Κασομούλη,η τοποθεσία είχε οργανωθεί αμυντικά σε όλο το πλάτος και σε αρκετό βάθος και μάλιστα σε δύο γραμμές αμύνης.
Από τα οχυρώματα,τα με αριθμό 1,2,3 και 4,βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή της επίθεσης,από την Πέτρα μέχρι το χωριό Βρασταμίτες και τα υπόλοιπα δύο,στην πίσω γραμμή,ενώ είχαν προβλεφθεί εφεδρείες ανάμεσα στις οποίες και ιππικό.
Επίσης το ηθικό των Ελλήνων στρατιωτών ήταν αρκετά καλό,γιατί οι άνδρες είχαν συνειδητοποιήσει την σοβαρότητα της κατάστασης.
Οι τούρκοι από την πρώτη στιγμή έδειξαν περιφρόνηση προς τις ολιγάριθμες Ελληνικές δυνάμεις.
Τό μνημεῖο μέ τήν προτομή τοῦ Πρίγκηπος (viotia.blogspot.gr)
Τα χαράματα της 12ης Σεπτεμβρίου,το σύνολο των τουρκικών δυνάμεων κινήθηκε εναντίων των Ελληνικών οχυρωμάτων.Μόλις δόθηκε το σύνθημα της επίθεσης,οι τούρκοι του Ασλάνμπεη επιτέθηκαν με αλλαλαγμούς,υπό τους ήχους τυμπάνων και σαλπίγγων,με μανία και κανονιοβολισμούς,με τους ιππείς διηρημένους σε δύο μέρη και τον στρατόν επίσης σε δύο και ο κύριος όγκος τους έπεσε κατά των τριών πρώτων οχυρωμάτων δηλαδή Πέτρας,Διάσελου και ιδιαίτερα στο μέρος που υπεράσπιζε ο Σκουρτανιώτης,με Ταναγραίους και Δερβενοχωρίτες.
Οι στιγμές ήσαν καθοριστικές.Οι τούρκοι έφθασαν μέχρι το οχυρό του Σκουρτανιώτη,έτοιμοι να εισπηδήσουν σ’αυτό.Οι Δερβενοχωρίτες και Ταναγραίοι,που υπεράσπιζαν το οχυρό,πυροβολούσαν αδιαλείπτως και απέκρουαν με τα σπαθιά όσους είχαν προχωρήσει «μέχρι των χειλών του Προμαχώνα».
Ο Γ.Σκουρτανιώτης,για άλλη μια φορά,αναδεικνύεται περίτρανα άξιος ηγέτης και λαμπρός πολεμιστής.Η γενναία αντίσταση του επί δύο ώρες, έδωσε καιρό στα εφεδρικά Τμήματα Διοβουνιώτη και Κριεζώτη να τον Βοηθήσουν.
Οι τούρκοι αναχαιτίσθηκαν σε όλα τα σημεία και αφού άφησαν πολλούς νεκρούς,ματαιώθηκε το εγχείρημα τους,καθώς κατάλαβαν ότι η προσπάθεια τους να διασπάσουν την γραμμή των Ελλήνων ήταν μάταιη και αναγκάστηκαν έτσι να υπογράψουν συνθήκη με τον Έλληνα Αρχιστράτηγο.Αν έσπαγε ο προμαχώνας του Σκουρτανιώτη τα πράγματα σίγουρα θα ήσαν διαφορετικά στην έκβαση της μάχης.
Στην προφορική μας παράδοση έμεινε η γενναία αντίσταση του Σκουρτανιώτη,την οποία καταμαρτυρεί και ο Κοσομούλης στα Ενθυμήματα του.
Λέγεται μάλιστα από υπερήλικες του χωριού μας ότι ο Σκουρτανιώτης αφηνιασμένος και διαπιστώνοντας στο τέλος της μάχης την κωλυσιεργία των εφεδρικών Τμημάτων,λογομάχησε και απείλησε τον ίδιο τον Υψηλάντη και μάλιστα στην συνέχεια κατ΄απαίτηση του μπήκε στην συμφωνία παράδοσης και το Ζητούνι (Λαμία).
ΠΗΓΕΣ
– Ιστορία της Θήβας και της Βοιωτίας , Γεωργ. ΤΣΕΒΑ
– Απομνημονευματα Μακρυγιάννη
– Ενθυμήματα Κοσομούλη
– Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας Διον. Κόκκινου
– Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης Σπυρίδωνα Τρικούπη
– Ιστορία του Ελληνικού έθνους της Εκδοτικής Αθηνών
(Ἀπό τό ἄρθρο ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ,τοῦ Χ.Μίχα)
