[Πατρίδες! αέρας, γη...] - Κωστής Παλαμάς
ΣΤΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΣΟΝΕΤΟ ο ποιητής, χρησιμοποιώντας μια αρχαία φιλοσοφική θεωρία, δίνει απάντηση στα μεταφυσικά ερωτήματα για την καταγωγή και τον προορισμό, πρόβλημα που βρίσκεται στον πυρήνα και των δώδεκα σονέτων του.
Πατρίδες! Αέρας, γη, νερό, φωτιά! Στοιχεία
αχάλαστα, και αρχή και τέλος των πλασμάτων,
σα θα περάσω στη γαλήνη των μνημάτων,
θα σας ξαναβρώ, πρώτη και στερνή ευτυχία!
Αέρας μέσα μου ο λαός των ονειράτων
στον αέρα θα πάει· θα πάει στην αιωνία
φωτιά, φωτιά κι ο λογισμός μου, τη μανία
των παθών μου θα πάρ' η λύσσα των κυμάτων.
Το χωματόπλαστο κορμί χώμα και κείνο
αέρας, γη, νερό, φωτιά θα ξαναγίνω,
κι απ' των ονείρων τον αέρα, κι απ' την πύρα
του λογισμού, κι από τη σάρκα τη λιωμένη,
κι απ' των παθών τη θάλασσα πάντα θα βγαίνει
ήχου πνοή, παράπονο, σαν από λύρα.
αέρας, γη, νερό, φωτιά: κατά τη θεωρία του Εμπεδοκλή του Ακραγαντίνου τα τέσσερα αυτά στοιχεία είναι αιώνιες κοσμογονικές αρχές. Η γένεση και η φθορά δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ένωση και η διάλυση των στοιχείων αυτών.
λαός: μεγάλο πλήθος.
Σημείωση Ἑλλήνων Φῶς: Ὁλόκληρο τὸ ποίημα τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ "Πατρίδες" μπορεῖτε νὰ τὸ δεῖτε ἐδῶ
