19 Ιουλ 2016. Τουρκία κ.λπ.

I

Homo Μετα-Politicus Social-Medius, ο Θρηνώδης (Hyper-Lamentius)

II

Η μεγάλη μάχη μόλις ξεκίνησε! Για να αποκτήσει επιτέλους και η Τουρκία τον δικό της Τσίπρα και τον δικό της Μητσοτάκη. Για να γίνει επιτέλους και η Τουρκία μια «ώριμη δημοκρατία» (υπάκουη) που θα ακολουθεί τους «ευρωπαϊκούς κανόνες» (πάση θυσία). Για να γίνει επιτέλους σαν την Ελλάδα.

III

Ο Κεμαλισμός, ήταν ένα τεχνητό ιδεολογικό κατασκεύασμα που ανέτρεψε με βίαιο και ριζικό τρόπο μια ολόκληρη πολιτισμική παράδοση αιώνων και μέσω του αμυντικού, αυταρχικού-στρατιωτικού, εξωχώριου, μεταφυτευμένου και τεχνητού χαρακτήρα του, της πολιτισμικής κατοχής, των εθνοκαθάρσεων, προσέφερε μια εσωτερική συνοχή και μια προστασία από εξωτερικές απειλές, καθυστερώντας ή βάζοντας φρένο στην «βαλκανοποίηση» (κατακερματισμό) του χώρου της Ανατολίας.

Ωστόσο ο Κεμαλισμός - εδώ και αρκετό καιρό - είναι τελείως ξεπερασμένος. Δεν μπορούσε να παραταθεί επ’ άπειρον. Οι Τούρκοι δοκίμασαν αρχικά τον Παντουρκισμό, μετά τον Ισλαμισμό. Έχοντας εξαντλήσει τον Κεμαλισμό και τον Παντουρκισμό, εάν εξαντλήσουν και τον Ισλαμισμό, τι απομένει στην Τουρκία προκειμένου να εξασφαλίσει την εσωτερική συνοχή του έντονα ετερογενούς πληθυσμού της (ο οποίος έγινε ακόμα εντονότερα ετερογενής με την μαζική έλευση προσφύγων και μεταναστών) και να αντισταθεί στην εσωτερική και εξωτερική αποσταθεροποίηση;

Η «βαλκανοποίηση», ο πολιτικός, κοινωνικός, θρησκευτικός και εθνοτικός κατακερματισμός, αναβιώνει και μας περικυκλώνει. Από τα Βαλκάνια και την Μέση Ανατολή μέχρι την βόρεια Αφρική και την ανατολική Ευρώπη. Από το Ιράκ μέχρι την Γιουγκοσλαβία, από την Λιβύη μέχρι την Ουκρανία και την Συρία. Μπορεί να πλήξει την Τουρκία και την Ελλάδα; Την απάντηση την βλέπουμε: Και τώρα η Τουρκία, η Ανατολία. Ενδεχόμενη περαιτέρω αποσταθεροποίηση και «βαλκάνοποίηση» της Τουρκίας και του χώρου της Ανατολίας, πολύ φοβάμαι, πως θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας.

Θεωρώ, και αυτή είναι η βασική μου διαφορά με τους περισσότερους που συζητώ, πως δεν μπορεί, δεν θα καταφέρει η Ελλάδα να παραμείνει ο ''μοναδικός παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή'' ή η ''ευρωπαϊκή άγκυρα για την σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή''. Αυτό «πουλάει» η Ελλάδα στο εξωτερικό και αυτή είναι η κύρια προϋπόθεση ή προκείμενη που ενστερνίζονται όσες και όσοι θεωρούν πως η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί, ή τέλος πάντων να προστατευθεί, από το χάος και την αναρχία που κυριαρχούν στην Λιβυή, στο Ιράκ και την Συρία, στην Γιουγκοσλαβία και την Τουρκία. Δεν νομίζω - και μακάρι να κάνω λάθος - πως μπορούν να είναι τόσο ελέγξιμες οι καταστάσεις (κάποιος που κατοικεί στις Η.Π.Α ή στην Ολλανδία σαφώς και μπορεί να βλέπει τα πράγματα διαφορετικά).

Σημείωση

''Τα πράγματα είναι απλά''. Δεν θα το έλεγα, αρκετές φορές δεν είναι. Ωστόσο, προσπάθησα να συμπυκνώσω μέσα σε λίγες γραμμές αυτό που θεωρώ ουσιώδες (έχοντας πάντα υπόψη το χονδροειδές εγχειρήματος).

IV

Δεν θέλω να γράψω κάτι ιδιαίτερο. Ορισμένες διάσπαρτες παρατηρήσεις.

1. ''Νέο Ανατολικό Ζήτημα''. Αυτός ήταν ο τίτλος μιας ετικέτας που είχα δημιουργήσει στο ιστολόγιο πριν κάποια χρόνια. Αυτό βλέπουμε να εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια. Άλλοι το είδαν τμηματικά ως «Αραβική Άνοιξη», άλλοι ως αναπροσαρμογή της Συμφωνίας Sykes–Picot, άλλοι ως «άνοδο του ισλαμισμού», άλλοι ως «δημοκρατικές νεολαιίστικες εξεγέρσεις», άλλοι ως αλλαγή συνόρων κ.λπ. Είναι το ''Νέο Ανατολικό Ζήτημα'' σε διάφορες εκφάνσεις του. Το ''Ανατολικό Ζήτημα'' ζήτημα πότε δεν επιλύθηκε.

2. Το Κουρδικό (αφήνοντας στην άκρη τα καθαρά δικά μας και άλλα υψηλής ηθικής στάθμης ζητήματα όπως οι εθνοκαθάρσεις ή γενοκτονίες), αποτελεί το προπατορικό αμάρτημα του Κεμαλισμού. Το ξέραμε πως το Κουρδικό θα αναδυθεί-επανέλθει μετά από την πτώση των ψυχροπολεμικών συνόρων. Το Κουρδικό (για το οποίο υπήρχε αναφορά και πρόβλεψη στην Συνθήκη των Σεβρών), ούτε το δημιούργησαν ούτε το επικαιροποίησαν οι «Ερντογανικοί». Τονίζω το προηγούμενο γιατί πολλές κεμαλικές γιάφκες έχουμε στην Ελλάδα που προσπαθούν να μας καθαγιάσουν τον Κεμαλισμό (Chill out guys, τον Τάσο Ισαάκ δεν τον πολτοποίησαν τύποι με γενειάδες. Κοσμικοί ήταν. Κοσμικοί).

3. Το να λες πως ο Ερντογάν, αργά ή γρήγορα, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, είναι τελειωμένη υπόθεση, μετά και τα τελευταία γεγονότα δεν είναι δα ούτε «πρόβλεψη», ούτε «προφητεία». Υπήρξε δήμαρχος Κωνσταντινούπολης από το 1994 έως το 1998, πρωθυπουργός από το 2003 έως το 2014 (από το Δ.Ν.Τ την πήρε την Τουρκία, να τα βλέπουν ορισμένοι) και πρόεδρος από το 2014 έως σήμερα, επικρατώντας σε δεκάδες αναμετρήσεις. Ε, πόσο να κυβερνήσει; Και υπό τέτοιες συνθήκες. Το απίστευτο είναι που ο Ερντογάν (ο οποίος έχει κάνει και φυλακή) άντεξε μέχρι τώρα. Που άντεξε ακόμη και μετά από τις τελευταίες εξελίξεις και που εξακολουθεί να έχει πρωτοφανή νομιμοποίηση και κοινωνικές ρίζες, που δεν μπορούν να δουν ούτε με κιάλια οι περισσότερες σημερινές ηγεσίες. Ο Ερντογάν έχει αποδοχή και ερείσματα στην τουρκική κοινωνία πέρα από κάθε φαντασία. Ακόμη και στους περίφημους «Αλεβήδες» (για τους οποίους εύκολα μιλούν διάφοροι «Φετουλατζήδες». «Φετουλατζήδες», μπορούμε να ονομάσουμε τους οπαδούς και ακόλουθους του Fethullah Gülen). Που δεν έχει αποδοχή θα έπρεπε να ρωτάμε... Παρόλα αυτά, ούτε η νομιμοποίηση, ούτε η αποδοχή μπορεί να κάνει μαγικά με το νερό και το λάδι...

4. Μια μέρα πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος, στις 14 Ιουλίου υπήρχαν εξελίξεις στην υπόθεση κατασκοπείας της Σμύρνης, που ουσιαστικά προανήγγειλαν εκκαθαρίσεις στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Η έκδοση του Gülen θα αποτελούσε απαίτηση ανεξάρτητα του πραξικοπήματος. Επίσης συλλήψεις θα γίνονταν λόγω της υπόθεσης κατασκοπείας. Αυτές οι εξελίξεις πιθανώς συνέβαλαν στην προχειρότητα, στην έλλειψη συντονισμού, στην μεταβολή του χρόνου ή/και στην βιασύνη εκτέλεσης της απόπειρας πραξικοπήματος. Σε άρθρο που γράφτηκε στις 15 Ιουλίου, λίγες ώρες πριν την εκδήλωση του πραξικοπήματος, διαβάζω: ''Turkey will soon formally apply for the extradition of the shady, retired imam Fethullah Gülen from the United States after the chief Prosecutor's Office readied the file on his and his followers' illegal activities. They are blamed for two coup attempts in 2013. The file was presented to the Justice Ministry, which in turn will use it for an extradition request from the United States... He is accused of running the Gülenist Terror Organization (FETÖ), a complex group consisted of his followers who infiltrated the judiciary, bureaucracy, law enforcement and military. Apart from coup attempts, the FETÖ is accused of fraud, money laundering, illegal wiretapping, blackmail and imprisoning hundreds of people with false evidence. He and dozens of prominent Gülenists face life sentences on terrorism charges'' (15 Ιουλίου, Daily Sabah). Και σε άρθρο που γράφτηκε λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 9 Ιουλίου, διαβάζω: ''Prosecutors in İzmir have arrested seven persons, including active soldiers, and imposed a travel ban on two other persons who have been implicated in connection with an operation launched against the Fethullahist Terrorist Organization/Parallel State Structure (FETÖ/PDY) late on July 9... In February, a court in İzmir acquitted 357 suspects, including active-duty soldiers, in the trial of a military espionage case where the defendants were accused of “keeping confidential military information and documents”... After the acquittal of the former suspects, an inspection was launched into a number of police officials, including former İzmir Police Chief Ail Bilkay, for organizing a plot against soldiers and having links to U.S.-based Islamic scholar Fethullah Gülen, who is accused by the government and President Recep Tayyip Erdoğan of attempting to topple the government'' (Hürriyet Daily News, 9 Ιουλίου). Μια από τις «φυλές» στην Ελλάδα που προώθησαν την άποψη πως το πραξικόπημα στην Τουρκία ήταν «στημένο» - πέρα από τους «Φετουλατζήδες» - είναι αυτή ορισμένων «διεθνοπολιτικών αναλυτών» που περνάνε την γραμμή του Ισραήλ στην Ελλάδα.

5. Τα δάκρυα από όσες και όσους κόπτονται για την βία, την δημοκρατία κ.λπ στο εσωτερικό της Τουρκίας μου φαίνονται τόσο υποκριτικά όσο η αγνόησή της Σαουδικής Αραβίας επί έξι συνεχείς δεκαετίες, και το ξαφνικό ξύπνημα όλων κατά την τελευταία πενταετία-δεκαετία. Τα κράτη και τα καθεστώτα γίνονται «κακά» όταν δεν εξυπηρετούν γεωπολιτικούς σχεδιασμούς, όταν παρεκκλίνουν από διεθνοπολιτικές γραμμές ή αμφισβητούν την καθεστωτική ιδεολογία και το status quo. Οι εικόνες από το εσωτερικό μιας χώρας εξυπηρετούν στην διαμόρφωση κλίματος και νομιμοποίησης στην «κοινή γνώμη» για πτώσεις, αποσταθεροποιήσεις, πολέμους, παρεμβάσεις κ.λπ (στην συγκεκριμένη περίπτωση κυριάρχησαν οι εικόνες-στιγμές με την ζώνη και το μαστίγωμα στρατιωτών και όχι οι εικόνες-στιγμές όπου τανκ κομματιάζει άνθρωπο ή τα πολτοποιημένα κεφάλια ανθρώπων με πολιτικά που κείτονταν στους δρόμους). Μετά τον Σαντάμ δεν ήρθε η «δημοκρατία», ούτε μετά τον Καντάφι ήρθε, ούτε μετά τον Άσσαντ έρχεται, ούτε μετά τον Ερντογάν θα έρθει. Αυτά περί «δημοκρατίας». Τα ίδια, Παντελάκη μου, τα ίδια, Παντελή μου. Δεν βάζουν μυαλό με τίποτα (αυτούς δεν πρέπει να τους ονομάζουν «δημοκράτες». «Καταστροφείς κρατών» πρέπει να ονομάζουν).

6. Ας κλείσω όμως με κάτι λιγότερο προπαγανδιστικό. Διακρίνω τρία βασικά πλαίσια που μπορούμε να εντάξουμε-δούμε τις εξελίξεις στην Τουρκία.

α) Μέσα σε ένα στενά Ελλαδο-Τουρκικό πλαίσιο: όπως το βλέπουν αρκετοί, που νομίζουν πως με περισσή ευκολία θα επωφεληθούν από τις εξελίξεις, αλλά αυτό θέλει πολύ και σοβαρή κουβέντα.

β) Στα πλαίσια τους χάους που μας περικυκλώνει και των μαύρων τρυπών που μας ρουφάνε: η Λιβύη, η Συρία και το Ιράκ, έφτασαν στην Τουρκία. Και από πάνω μας έχουμε την Γιουγκοσλαβία. Θα μας καταπιούν οι μεταψυχροπολεμικές «Δημοκρατίες», «Απελευθερώσεις» και «Ανοίξεις» (ομοίως, ότι έγραψα νωρίτερα για μετά Σαντάμ, Καντάφι, Άσσαντ, Ερντογάν εποχή). Το να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα, μπορεί να αποτελεί νοοτροπία, δεν αποτελεί όμως διεθνές δόγμα ή στάση. Όταν γύρω σου επικρατούν παντού συντρίμμια και μαύρες τρύπες, μπορεί να κινδυνεύσεις να σε ρουφήξουν. Δεν είναι απαραίτητο πως αναβαθμίζεσαι, μπορεί και να διαμοιράζεσαι. Ένα μόνο σίγουρα θετικό θα μπορούσε -εν δυνάμει- να προκύψει για την Ελλάδα (γιατί πολλά είναι διφορούμενα και δίκοπα μαχαίρια). Μια πιθανή αποχώρηση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ (είχε αναπτυχθεί σχετική αρθρογραφία τα τελευταία χρόνια). Βέβαια μια τέτοια εξέλιξη πέρα του ότι θα αποτελούσε ειρωνεία (θα μάθουμε ποτέ με τίνος πρωτοβουλία εισήλθε η Ελλάδα στο ΝΑΤΟ;), είναι πολύ δύσκολο να συμβεί την περίοδο που διανύουμε, καθώς το ΝΑΤΟ αμφισβητείται ή/και αποδομείται πανταχόθεν (δες γ).

γ) Στα πλαίσια των αναταράξεων, των τριγμών ή της κρίσης στο εσωτερικό του ευρωατλαντικού συστήματος ασφαλείας: πρώτον, η Le Pen δεν θέλει ΝΑΤΟ. Δεύτερον, ο Trump επίσης. Τρίτον, η ευρωπαϊκή ΓαλλοΓερμανική άμυνα ή ένα πιθανό νέο ευρωπαικό σύστημα ασφαλείας -γερμανικής κατ' ουσίαν πρωτοβουλίας- έστω και στα πλαίσια του ΝΑΤΟ αρχικά, αποτελεί εξέλιξη την οποία δεν επιθυμούν οι Η.Π.Α, καθώς θα τους στερήσει προνόμια και θα απομακρύνει Η.Π.Α και Γερμανία (γι' αυτό ζητούν επιτακτικά ορισμένοι «εμβάθυνση» Η.Π.Α-Ε.Ε). Τέταρτον, αποσταθεροποίηση ή κατάρρευση της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Τέλος, πέμπτον, το Brexit δηλητηριάζει σε επικίνδυνο βαθμό το δυτικό σύστημα ασφαλείας (σε όλα τα προηγούμενα να προσθέσουμε και μια πιθανή αποχώρηση της Τουρκίας; Δύσκολο, πολύ δύσκολο, θα δούμε). Το γ) αποτελεί περιγραφή αυτού που ονομάζω πολυδιάσπαση ή/και αναρχοποίηση του ΕυρωΑτλαντικού χώρου.

Αυτά προς το παρόν. Θα επανέλθω και θα προσπαθήσω να εξετάσω τις εξελίξεις και στα πλαίσια των διεθνών συνθηκών.

Σημειώσεις

[-] Tα μεγάφωνα των μουεζίνιδων έπαιξαν εξίσου σημαντικό - αν όχι σημαντικότερο - ρόλο με τα social media, τα ipad και τα twits, μόνο που αυτό δεν πολυ-αναφέρεται γιατί πρέπει να υπερ-τονιστεί η μετα-πολιτική διάσταση που τονίζεται πάντα.

[-] Η Ελλάδα δεν είναι Ισραήλ. Κάποιοι μπορεί να νομίζουν πως είναι ή πως μπορεί να είναι, αλλά δεν είναι (υπάρχουν μάλιστα άνθρωποι που κοροϊδεύουν τόσο ωμά ψηφοφόρους που τους υπόσχονται πως θα γίνουν Ισραήλ με... ευρώ. Τόση κοροϊδία).

[-] Το κομβικό σημείο γεωγραφικά, ήταν η Αίγυπτος. Η κρίσιμη καμπή χρονικά ήταν η διετία 2011-2013. Το τρίγωνο Αίγυπτος, Τουρκία, Ιράν παραλίγο να χαθεί εκείνη την περίοδο για ορισμένους. Πάντως όσοι κάνουν μεσο-μακροπρόθεσμα σχέδια βασιζόμενοι στο καθεστώς Αλ Σισι δεν βασίζονται σε στέρεες βάσεις.

[-] Η απόπειρα για πραξικόπημα θα έχει μεγάλες συνέπειες για τον περιφερειακό ρόλο και την διεθνή πολιτική της Τουρκίας. Και για τις σχέσεις Η.Π.Α - Τουρκίας και Τουρκίας - Ε.Ε. Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να πεταχτεί εκτός ευρωατλαντικού συστήματος ασφαλείας η Τουρκία. Είναι πολύ σημαντική η Τουρκία. Η Belle Époque των σχέσεων Η.Π.Α - Τουρκίας ήταν η περίοδος Clinton. Η περίοδος Obama είναι η περίοδος παρακμής. Αυτό συμφέρει την Ελλάδα μονάχα υπό την προϋπόθεση πως οι Η.Π.Α δεν θα προσφέρουν Κύπρο και Ελλάδα στο πιάτο, προκειμένου να κατευνάσουν την Τουρκία (και να την προσδέσουν στην «Δύση»).

[-] Μια διαφορετική ανάγνωση των πραγμάτων ή μια άλλη διάσταση: - Είδες τι έπαθε ο τουρκικός στρατός; - Φαντάσου τι μπορεί να πάθει ένας στρατός κατοχής.

Πηγή: Δ`~. Κοσμοϊδιογλωσσία