200 χρόνια τύφλωση, αλλά… και αχτίδες φωτός – Φιλική Εταιρεία

23 Μαρτίου, 2015 - 6:35

Στην προσπάθειά της να μας διαφωτίσει για το μυστήριο της Φιλικής Εταιρείας που μόλις έκλεισε 200 χρόνια από την ίδρυσή της, η τηλεόραση της ΝΕΡΙΤ προέβη στο αναμάσημα που τυφλώνει. Η προκλητικά μονομερής παρουσίαση του θέματος, σχεδόν αναδείκνυε την άνωθεν πρεμούρα να κλείσουν οι “αντιμνημονιακές” δίοδοι, σε στυλ ΣΚΑΪ του 2011. Δυο καλεσμένοι των οποίων οι απόψεις συμπίπτουν, καλούνται σε διάλεξη (τρόπος του λέγειν, διάγγελμα μάλλον). Καμιά πρόθεση δημόσιας διερεύνησης του θέματος δεν προκάλεσε την τηλεοπτική τους παρουσία. Μια δημοσιογράφος παρίσταται. Αρκείται στην συμπλήρωση και επιβεβαίωση των λεγομένων, αφού αδυνατεί να διατυπώσει και την πιο απλή απορία, να διαπιστώσει έστω μια αντίφαση. Ακόμα και κραυγαλέες ιστορικές ανακρίβειες του τύπου “ο Υψηλάντης παραιτήθηκε από την ρωσική υπηρεσία” επιστρατεύονται για να αποδείξουν την γαλλοπρεπή / συνταγματοστραφή Επανάσταση των Ξάνθου-Σκουφά-Τσακάλωφ και την αντιδραστικότητα της τσαρικής Ρωσίας. Όμως, αν συνέβη αυτό, τότε ποιον διέγραψε ο τσάρος από τις τάξεις του ρωσικού στρατού το 1821; Άλλη “ανακρίβεια”: ότι ο τσάρος Αλέξανδρος έμαθε την σχέση Υψηλάντη-Εταιρείας στο Λάυμπαχ (1821) από επιστολή του Υψηλάντη που την διαψεύδουν οι ίδιοι οι ιστορικοί δυο φορές. Πρώτα με την ύπαρξη της τσαρικής μυστικής υπηρεσίας, δεύτερον με την παρουσία του “τυχωδικώκτη” (;) Γαλάτη στην Πετρούπολη.

Όταν κάποιος αναλαμβάνει να κάνει έναν διάλογο με τίτλο “200 χρόνια Φιλική Εταιρεία” τότε θα πρέπει να ρωτήσει: γιατί ο τσάρος που ξέρει από την μυστική του αστυνομία και από τα έγγραφα του Γαλάτη τα της “Φιλικής Εταιρείας” δεν επεμβαίνει κατασταλτικά πριν αναλάβει ο Υψηλάντης αρχηγός της Επανάστασης; Γιατί δεν επεμβαίνει μόλις αυτό γίνεται; (αρχές 1820). Γιατί Ρώσοι διοικητές και αξιωματικοί τον βοηθούν λίγο πριν ξεκινήσει; Γιατί ο Υψηλάντης γράφει στο γράμμα του 1828 στον τσάρο Νικόλαο ότι ο ίδιος κινήθηκε επειδή ο Καποδίστριας τον διαβεβαίωσε και ο τσάρος Αλέξανδρος τον ενθάρρυνε αορίστως; Τόσο μεγάλος είναι ο “άνωθεν” φόβος; Τουλάχιστον, ο Π. Βαλλιάνος εντόπισε κάποια δράση του Καποδίστρια υπέρ των Ελλήνων το 1814 στο συνέδριο της Βιέννης. Και η αναφορά του Ξάνθου στην Βιέννη κ. Βαλλιάνε; Πώς δικαιολογείται, αν η εκπομπή της ΝΕΡΙΤ παρουσιάζεται στις 14.9.2014; Τον Σεπτέμβριο του 1814 μόνον οι υπηρέτες των αιθουσών του Συνεδρίου βρίσκονταν στην θέση τους.

Τι είδους επιστήμη είναι αυτή που υποστηρίζει ότι η Εταιρεία των Φιλικών ιδρύθηκε στην Οδησσό από τους τρεις άσημους Έλληνες; Πού το στηρίζει; Από την μια πλευρά όλοι διαπιστώνουν ότι η Εταιρεία αποτελεί ένα γρίφο, από την άλλη δέχονται ασυζητητί αυτό που όχι μόνον δεν αποδεικνύεται, αλλά αντιφάσκει κατάφορα με τα στοιχεία της πηγής που οι ίδιοι χρησιμοποιούν. Το θέμα εκτός από πολυεπίπεδο είναι και τεράστιο. Όπως και οι μανιχαϊστικές ιστορικές δοξασίες που αναπτύσσονται επί δυο αιώνες ως αλήθεια του καλού (π.χ. Κάνινγκ) και του κακού (π.χ. Μέτερνιχ). Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με όλα. Προέχει η απάντηση των ιστορικών στα παραπάνω ερωτήματα. Των ιστορικών που την επιστήμη τους επηρεάζει και ίσως καθορίζει η ιδεολογία τους, η πολιτική τους τοποθέτηση. Των ιστορικών που υπερασπίζονται ένα ιδιότυπο φως. Πράγματι, το τι είναι “φως” έχει και μια δεύτερη ερμηνεία από την εποχή του Βολταίρου. Και τον “διαφωτισμό” αυτό θα τον επαναλάβει κάμποσες φορές ο Π. Κιτρομηλίδης για να θεμελιώσει το φως του Ξάνθου, το σκότος του τσάρου και το ημίφως (;) του Καποδίστρια. Ως άλλος Φίλιππος Ηλιού θα κραυγάσει προς την κοινωνία “Τύφλωσον Κύριε τον λαόν Σου”. Ως οπαδός του Ν. Πίκκολου και συνεχιστής της σχολής Κ. Θ. Δημαρά (που ανέλαβε να βοηθήσει στην απόκρυψη του Καποδίστρια και στην ανάδειξη του Κοραή), θα απευθυνθεί όχι μόνο στο Πανεπιστήμιο, αλλά μέσω στης δημόσιας τηλεόρασης θα αρθρώσει δημόσιο “διαφωτιστικό” λόγο. Στο “φως” αυτό δεν χωρεί, παρά ελευθερία δυτικού τύπου, αντιορθόδοξη δηλαδή, αφού η ορθοδοξία εκφράζει την “ανελευθερία”. Μέχρι και τον “υπερεθνικό Ρήγα” επαινεί αυτή η “ιστορία” ταυτόχρονα με την “εθνική αποσαφήνιση” της συγκεκριμένης Φιλικής Εταιρείας, προκειμένου μια τεράστια αντίφαση να εκφράσει ένα τεράστιο ψέμα μπροστά στα ανήμπορα αυτιά του κοινού, που δικαιούται μόνον -όπως η βουβή δημοσιογράφος- να ψελλίσει “μάλιστα”.

Τι είναι λοιπόν αυτό που θέλει να μας πει “ο ποιητής”; Γιατί τόση έμφαση (μοντάζ, έλλειψη ερώτησης) στο θέμα που ανέδειξε ο Γκριγκόρι Αρς; Τι φοβερό βρέθηκε στα ρωσικά αρχεία; Ας μας το πει ο Π. Κιτρομηλίδης μέσα από τις παρεμβάσεις του σε μια άλλη, πιο πρόσφατη παρουσία του σε Συνέδριο σχετικό με την Φιλική Εταιρεία. Εκεί ο Π. Κιτρομηλίδης επανέλαβε ότι οι πιο σημαντικές πρόσφατες γνώσεις μας είναι “αυτές”. Ποιες; Δεν έκρινε σκόπιμο να τις τιτλοφορήσει. Με αφορμή λοιπόν την πολύ αξιόλογη εισήγηση της Μ. Ευθυμίου, ο Π. Κιτρομηλίδης έδειξε μια αντίδραση. Γιατί; Τι ήταν αυτό που τον έκανε να αντιδράσει; Η προτεραιότητα του Αναγνωστόπουλου έναντι του Ξάνθου; Η αποδόμηση της “εθνικής αποσαφήνισης”; Προφανώς και τα δυο. Αφού η Μ. Ευθυμίου μιλώντας όπως δεν συνηθίζουν οι ιστορικοί, είπε από καρδιάς όσα προκύπτουν από την επιστήμη. Ή τουλάχιστον, είπε αρκετά από αυτά που ανοίγουν το δρόμο για την πορεία προς την αποτύφλωση, για την πορεία προς το πραγματικό φως. Δεν θα επεκταθούμε εδώ στα όσα θετικά είπε η Μ. Ευθυμίου. Αυτό θα γίνει σε άλλη στιγμή. Θα περιοριστούμε στον άχαρο ρόλο να συμπληρώσουμε το θέμα της εθνικής τύφλωσης, στο οποίο μετέχει ένα τμήμα μόνον του ελληνικού Πανεπιστημίου.

Σπεύδοντας να εναντιωθεί στην Φιλική της Κων/πολης, σπεύδοντας να επικροτήσει τις δυο Κωνσταντινουπόλεις, συνδέοντας τα ασύνδετα, ή, μάλλον, αντιστρέφοντας την πραγματικότητα, ο Π. Κιτρομηλίδης απάντησε σ’ αυτό που θεωρούσε ότι διακυβεύεται από την προέκταση της εισήγησης της Μ. Ευθυμίου. Τόνισε την στάση του Πατριάρχη, που έλεγε “καθήστε καλά γιατί θα μας σφάξουν”. Ο Π. Κιτρομηλίδης διέψευσε και τον Ξάνθο, και τον Π. Σέκερη και τον Σουλτάνο, υποστηρίζοντας ότι ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ είπε “αφήστε εμένα έξω απ’ αυτά”. Στη συνέχεια, με την ταραχή να εξακολουθεί να τον εμποδίζει να εκφράσει με ευχέρεια αυτό που είχε στο μυαλό του, μας άφησε να φανταστούμε τι είδους αντίδραση θα επέλθει, αν κλονιστεί περαιτέρω το ιδεολόγημα που αυτοονομάζεται επιστήμη. Επανέλαβε το γνωστό τμήμα της μαρξιστικής αφήγησης: ότι κατά περίπτωση, η Ορθοδοξία έλαβε μέρος στην Επανάσταση. Στην Επανάσταση τίνος κ. Κιτρομηλίδη;