27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1922: Μια συζήτηση στο γαλλικό κοινοβούλιο για την μικρασιατική καταστροφή

Χάρης Τσιρκινίδης

Στις 27 Οκτωβρίου 1922, στο γαλλικό Κοινοβούλιο παρουσία του πρωθυπουργού Poincare έγινε συζήτηση σχετικά με το δράμα της Σμύρνης. Οι γαλλικές εφημερίδες τήρησαν διαταγμένη σιωπή. Απλώς ανέφε­ραν ότι έγινε συζήτηση χωρίς καμιά παραπέρα πληροφορία.

Κύριος ομιλητής ήταν ο βουλευτής Παρισίων Edouard Soulier, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε έντονα για την τουρκική θρασύτητα, να ψάχνει να αποδώσει την ευθύνη της πυρκαϊάς στους Έλληνες και στους Αρμένιους. Ανέλυσε στη συνέχεια τα γεγονότα με ιδιαίτερη έμφαση στo μαρτύριο του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου. Πολλοί φαρισαίοι συνάδελφοί του δε θέλησαν να πιστέψουν ότι ένα τέτοιο κακό θα μπορούσαν να το κάνουν οι Κεμαλικοί.

Ο κύριος Soulier τους απάντησε:

«Φαίνεστε κύριοι συνάδελφοι, να μην υπολογίζετε ακριβώς τι σημαίνει τουρκική δύναμη και τουρκική εχθρότητα όταν αισθάνονται οι Τούρκοι ότι είναι ισχυροί. Τη γαλλική φιλία την εκμεταλλεύτηκαν όσο την είχαν ανάγκη. Τώρα αισθάνονται ότι κέρδισαν το παιχνίδι και αποκαλύπτουν πλέον το αληθινό προσωπείο τους».

Παραθέτουμε μερικά αποσπάσματα από την ιστορική αυτή συζήτηση στο γαλλικό Κοινοβούλιο, όπως την περιγράφει ο Γάλλος δημοσιο­γράφος της εποχής, Rene Puaux στο ολιγοσέλιδο βιβλίο του «La Question d' Orient devant le Parlement» (το Ανατολικό πρόβλημα ενώπιον του Κοινοβουλίου).

Soulier: Υπενθυμίζω ότι οι Τούρκοι μπήκαν στη Σμύρνη το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου και ότι ακόμη και την 12 Σεπτεμβρίου κυκλοφορούσαν πληροφορίες ότι η τάξη δεν είχε ακόμη εξασφαλιστεί, Αυτήν την ημέρα είδαμε από τους προξένους και ιδίως από το δικό μας τον κύριο Graillet ανήσυχα σημάδια.

Στην εφημερίδα "Levant" γράφτηκε ότι ο Κεμάλ στις 13 Σεπτεμβρίου δέχθηκε επισήμους αντιπροσώπους. Την ίδια μέρα άρχισε η καλά οργανωμένη, κατά την εντύπωσή μου, πυρκαϊά.

Παρουσία μιας παρόμοιας συμφοράς η ερώτηση που τίθεται είναι: Ποιος είναι ο δράστης;

Άκουσα στη Μασσαλία να λένε ότι ήταν οι χριστιανοί. Όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι το 64 μ.Χ υπό το Νέρωνα ήταν οι χριστιανοί που έθεσαν τη φωτιά στη Ρώμη. Δεν είναι μια αποκαλυφθείσα αλήθεια;

Ήδη, κύριοι, από την Άνοιξη τον 1922 σε διάφορα χριστιανικά σπίτια υπήρχαν θυρωροί Τούρκοι. Αυτοί προειδοποιούσαν τους κυρίους τους: «Έχουμε πληροφορίες ασφαλείς ότι σε λίγους μήνες οι Τούρκοι θα είναι νικητές, θα φθάσουν στη Σμύρνη και ότι οι Έλληνες θα θέσουν πυρ στην πόλη».

Ήταν λοιπόν ένα άλλοθι προετοιμασμένο 5 μήνες νωρίτερα.

Επειδή ίσως δυσπιστούμε στις μαρτυρίες, έψαξα σε παλιές παρισινές εφημερίδες και σε μια απ' αυτές, της 15 Απριλίου 1922 βρήκα το εξής:

«Οι καθολικοί της Σμύρνης απηύθυναν στον Πάπα έκκληση παρακαλώντας τον να σώσει τη χώρα από την απειλή επιστροφής των Τούρκων».

Ιδού ένα δεύτερο γεγονός: Αγνοείτε ότι η πόλη της Άγκυρας έπαθε τo ίδιο στη διάρκεια του πολέμου όπου οι χριστιανικές και ευρωπαϊκές συνοικίες κάηκαν; Το ίδιο υπέστησαν κι άλλες πόλεις της Μικράς Ασίας.

Η καταστροφή της Σμύρνης δεν είναι λοιπόν ένα καινούργιο γεγονός. Προστίθεται σε μια σειρά ανάλογων καταστροφών.

Πως εξηγείται ότι δεν έπιασε φωτιά η τουρκική συνοικία; Γιατί δεν πήραν φωτιά τα Κονάκια, τα τζαμιά;

Πως εξηγείται ότι η φωτιά άρχισε στις 13, ενώ η Σμύρνη ήταν στα χέρια των Τούρκων από τις 9 Σεπτεμβρίου;

Ο Τούρκος είναι έτσι φτιαγμένος. Καταστρέφει από ευχαρίστηση και εκμηδενίζει από ένστικτο. Αλλά στη συνέχεια κοιτάζει και λυπάται, όταν είναι αργά!

Χειροκροτήματα

Αλλά γιατί οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά;

Πρώτο: Υπήρχαν πολλά πτώματα στην πόλη και η φωτιά ήταν μια δικαιολογία, μια κάθαρση. Δεύτερο; όπως και στο παρελθόν, ήταν ένας τρόπος για να λύσουν το πρόβλημα των μειονοτήτων. Γι’ αυτούς όπως στα επίσημα κείμενα αναφέρεται: Η Σμύρνη ήταν η πόλη των απίστων.

Παρά την πυρκαϊά, όλος ο πληθυσμός δεν εξολοθρεύτηκε. Είχαμε στη συνέχεια αρπαγές. Μεταξύ άλλων όλων των νέων κοριτσιών ενός γαλλικού οικοτροφείου.

Υπήρξαν άγριες σφαγές. Είδαν ένα όχημα να διασχίζει τους δρόμους σέρνοντας το διευθυντή μιας εφημερίδας¹. Το κεφάλι κτυπούσε στο κατά­στρωμα. Άγριοι ακρωτηριασμοί. Είδαν ακόμη να πυροβολούν και μέσα στη θάλασσα, για να σκοτώσουν αυτούς, που προσπαθούσαν να πάνε στα πλοία κολυμπώντας.

Poincare: Δε γνωρίζετε αυτά που μας στέλνουν οι ναύαρχοί μας. Ο ναύαρχος Dumesnil είναι σε πλήρη αντίθεση μαζί σaς σχετικά με τη διήγηση της πυρκαϊάς.

Lenail: Όλοι όσοι είδαν την πυρκαϊά είναι σε αντίθεση με σας.

Soulier: Στηρίζομαι σε μαρτυρίες ανθρώπων που ήταν εκεί.

Poincare: Ο ναύαρχος Dumesnil ήταν επίσης εκεί.

Lonail: Ακούστε, κύριε Soulier...

Soulier: Όχι, σας παρακαλώ, να μην αρχίσουμε με προσωπική πολεμική.

χειροκρότηματα

Ybarnegaray: Αυτό δείχνει, πόσο δύσκολο είναι να γραφεί η ιστορία.

Soulier: Κύριοι σας δίνω ραντεβού σε μερικά χρόνια...

Φωνές και γέλια από μερικά έδρανα

Soulier: Έφτασαν στο γαλλικό προξενείο και ανέφεραν ότι απειλείται ο μητροπολίτης Χρυσόστομος. Ο Γάλλος πρόξενος Graillet έστειλε απόσπασμα να τον οδηγήσει στη γαλλική εκκλησία «Sacre – Coeur» ή στο προξενείο. Αυτός αρνήθηκε και είπε: «Είμαι στο μέσον των πιστών μου. Οφείλω να παραμείνω μ’ αυτούς».

Καθώς αναχωρούσε τ’ απόσπασμα, έφτασε μ' αυτοκίνητο ένας Τούρκος αξιωματικός με δύο άντρες και είπε στον Πατριάρχη (εννοεί τo μητροπολίτη) να τον ακολουθήσει.

Τον οδήγησαν στην άκρη της ευρωπαϊκής συνοικίας μπροστά σ’ ένα κουρείο. Τον σκέπασαν μ' άσπρη ποδιά, με σκοπό να τον βλέπουν καλύτερα όλοι οι περαστικοί. Και εκεί, κύριοι, έλαβε χώρα ένα των φρικτών εγκλημά­των, απ’ αυτά που η ιστορία των μαρτύρων έχει αρκετά. Του έκοψαν τα γένεια, τον μαχαίρωσαν, τον έκοψαν τ' αυτιά, τη μύτη. Γυναίκες και άνδρες ελάμβαναν μέρος σ' αυτό το βασανιστήριο.

Οι ναυτικοί μας παρίσταντο εκεί, με το όπλο "παρά πόδα" αγανακτισμένοι, ταραγμένοι, υποχρεωμένοι από τις οδηγίες που έλαβαν. Ο Τούρκος αξιωματικός απείλησε τους άνδρες μας με πιστόλι να μην κινηθούν,

Leon Blum: Είναι επιτέλους αλήθεια;

Soulier: Οδήγησαν στη συνέχεια αυτόν το γέροντα στην τούρκικη συνοικία, τον κομμάτιασαν και τον έριξαν στα σκυλιά.

Ο στρατηγός Noureddine είπε: «Θα τον παραδώσω στο λαό. Αν έκανε καλό θα του κάνουν καλό, αν έκανε κακό θα τον κάνουν κακό».

Ακόμη και στις 10 Οκτωβρίου έψαχναν στα ερείπια για χριστιανούς.

Αποτέλεσμα: Η Σμύρνη είχε 360.000 κατοίκους από τους οποίους 230.000 ήταν χριστιανοί. Υπήρχαν και 200.000 πρόσφυγες. Aπ' αυτούς 250.000 έφτασαν στα νησιά του Αιγαίου και την Ελλάδα εξορίστηκαν 100.000. Υπάρχουν το λιγότερο 75.000 νεκροί στη Σμύρνη*.

Εδώ και 1850 χρόνια οι χριστιανοί ήταν στη Μικρά Ασία κ’ έπειτα την επόμενη μέρα δεν υπάρχουν πλέον.

Lenail:...

Soulier:...

Lonail: ...

Charles Baron: Οι Τούρκοι είναι πολιτισμένοι άνθρωποι, οι Έλληνες άγριοι (Sauvages).

Απόσπασμα από το βιβλίο:
Επιτέλους τους ξεριζώσαμε... Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, της Θράκης και της Μ. Ασίας, μέσα από τα γαλλικά αρχεία.

Πηγή: ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ