50 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΛΑΜΑΝ

«Μὰ ὁ σβησμένος ὁλόγλυκος ἦχος
τὴν καρδιά μου ηὗρε μνῆμα κι ἁπλώθη»

Εἰς τὰ ἐρωτήματα τῆς πρωτοτύπου ἐρεύνης τῶν «Ἀθηναϊκῶν Νέων» ἀπαντᾷ σήμερον ὁ μεγάλος μας ποιητὴς Κωστῆς Παλαμᾶς. Ἀπὸ τὰς πενῆντα ἐρωτήσεις ὁ Παλαμᾶς ἀφῆκεν ἐννέα ἄνευ ἀπαντήσεως. Οἱ 41 ὑπόλοιπες ἀπαντήσεις του—γεμᾶτες ἀπὸ ἐντελῶς ἐξαιρετικὸ ἐνδιαφέρον, πλούσια πληροφοριακὰ στοιχεῖα καὶ σκέψεις τοῦ ποιητοῦ—εἶναι οἱ ἑξῆς:

—Τὶ γράφετε τώρα;
—Δύσκολα τώρα γράφω, ὡς τὴν τελευταία μου στιγμὴ θὰ μὲ ἀπασχολοῦν τὰ ποιήματά μου.
—Πότε πρωτοδημοσιεύσατε ἔργον σας;
—Πολλὰ χρόνια πρὶν ἀπὸ τὸ πρῶτο ποιητικὸ τόμο «Τὰ τραγούδια τῆς πατρίδος» (1885) στὸ ἡμερολόγιο τοῦ Εἰρηναίου Ἀσωπίου ἐδημοσιεύθηκε ἕνα μου ποίημα «Τὸ Γιούλι».
—Ποιὰ ἡλικία εἴχατε τότε;
—Δὲν ἐνθυμοῦμαι.
—Ἐγνωρίσατε καμμιὰ ἀποτυχίαν;
—Ἐὰν ἤμουν βουλευτὴς θὰ μποροῦσα νὰ γνωρίσω ἐπιτυχία ἢ ἀποτυχία.
—Ποιό ἀπὸ τὰ ἔργα σας προτιμᾶτε;
—Δὲν προτιμῶ κανένα, γιατὶ σὲ ὅλα τὰ ἔργα μου ὑπάρχω. Ἀλλὰ τὸ ποίημα ποὺ μοῦ κάμνει ἐντονώτερη καὶ δυνατώτερη ἐντύπωση εἶναι «Ἡ Φλογέρα τοῦ Βασιλιᾶ».
—Ποιός ἀπὸ τοὺς ποιητάς μας σᾶς ἀρέσει;
—Ὁ Βαλαωρίτης καὶ ὁ Γρυπάρης.
—Ποιός πεζογράφος μας;
—Ὁ Παπαδιαμάντης.
—Ποιός ξένος ποιητής;
—Ὁ Victor Hugo.
—Ποιός ξένος πεζογράφος;
—Ὁ Θωμᾶς Hardy.
—Ποιό ἀπ' ὅλα τὰ βιβλία προτιμᾶτε;
—Τοὺς ἔξη τόμους τοῦ Adler γιὰ τὸν Nietzsche.
—Τί διαβάζετε τώρα;
—Τοῦ Ernest Bertram τὸ βιβλίο γιὰ τὸ Nietzsche ποὺ μοῦ ἔδωσε ὁ φίλος μου Ἄγγελος Σικελιανός.
—Ποιά ἡ μεγαλειτέρα σας εὐχαρίστησις;
—Ἡ ποίηση ποὺ διαβάζω καὶ μὲ χαροποιεῖ.
—Τί σᾶς δυσαρεστεῖ ἰδιαιτέρως;
—Τὸν ποιητὴ ποὺ θαυμάζω καὶ ποὺ μιλοῦν γι' αὐτὸν περιφρονητικά.
—Τί πίνετε;
—Ὀλίγο κρασί.
—Καπνίζετε;
—Καμμιὰ φορά.
—Πόσες ὧρες ἐργάζεσθε;
—Ὅταν μοῦ ἔρχεται ἡ διάθεσι.
—Ποιά εἶναι ἡ καλύτερη στιγμὴ τῆς ἡμέρας σας;
—Οἱ μέρες μου συχνὰ περνοῦν μὲ ἀνησυχία καὶ ταραχή.
—Πόσες ὧρες κοιμᾶσθε;
—5 ἔως 6 ὧρες.
—Τί ὥρα ξυπνᾶτε τὸ πρωΐ;
—Ὅταν χαράζει;
—Σᾶς ἀρέσει ὁ περίπατος;
—Δὲν κάνω περίπατο.
—Τί ἰδέα ἔχετε γιὰ τὰ σπόρ;
—Δὲν τὰ ξέρω.
—Γυμνάζεσθε καθόλου;
—Τὸ γυμνάσιό μου εἶναι ἡ σκέψι μου.
—Πηγαίνετε στό θέατρο;
—Δὲν πηγαίνω.
—Ποία καλλιτέχνης μας σᾶς ἀρέσει;
—Ὅσες φορὲς πῆγα στὸ θέατρο, ἡ Μαρίκα Κοτοπούλη.
—Τί ἰδέαν ἔχετε γιὰ τὴν ἐπιθεώρησι;
—Καμμιὰ ἐπιθεώρησι δὲν εἶδα.
—Πηγαίνετε στὸν κινηματογράφο;
—Δὲν πηγαίνω.
—Σᾶς ἀρέσουν τὰ ταξίδια;
—Εἶμαι ἀταξίδευτος.
—Ποιό μέρος ἀγαπᾶτε πολύ.
—Τὸ Μεσολόγγι ποὺ ἔζησα μικρὸ παιδί.
—Σᾶς ἀρέσει ἡ μουσική;
—Εἶναι σὰν νὰ μὲ ρωτᾶτε ἂν μ' ἀρέσει ὁ ἥλιος.
—Σὲ ποιὸ λουλούδι ἔχετε ἀδυναμία;
—Τὰ γιασεμιά.
—Τί ἀγαπάτε περισσότερο στὸν κόσμο;
—Τὴν   π ο ί η σ η,  αὐτὴ εἶναι ἡ πνευματική μου ἀγάπη.
—Ποία εἶναι ἡ ἀναψυχή σας;
—Δὲν γνωρίζω αὐτὸ τὸ αἴσθημα.
—Εἴσθε προληπτικός;
—Δὲν ἔχω καμμιὰ πρόληψι.
—Τί προτιμᾶτε, τὶς ξανθιές ἢ τὶς μελαχροινὲς γυναῖκες;
—Ὅταν συμπαθήσω μιὰ γυναῖκα, ἢ ξανθὴ ἢ μελαχροινή, τὸ ἴδιο.
—Τὰ γαλανὰ μάτια ἢ τὰ μαύρα;
—Τὸ ἴδιο καὶ γιὰ τὰ μάτια.
—Θὰ θέλατε νὰ εἶσθε πλούσιος;
—Ποτὲ δὲν στοχάστηκα τὴν ἐρώτησί σας.
—Ἔχετε ἀδυναμία σὲ κανένα ζῶο;
—Σὲ μιὰ γάτα ποὺ εἶχα καὶ τὴν ἔλεγαν «Ἀσπρούλα».
—Ἔχετε καμμιὰ μασκώτ;
—Δὲν ξέρω οὔτε τὴ λέξι τί θὰ πῇ.
—Ἔχετε καμμιὰ ἰδιαιτέρα ἐπιθυμία τὸν τελευταῖο καιρό;
—Νὰ συμπληρώσω κάποια μου ἀτελείωτα ποιήματα.
—Διὰ τὶς συνεντεύξεις τί ἰδέαν ἔχετε;
—Τὶς συνεντεύξεις τὶς τρομάζω, γιατὶ συχνὰ μοῦ χαλοῦν τὸ νόημα. 

Αὐτὲς εἶναι αἱ ἀπαντήσεις τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ.

^{Ἐφ. «Ἀθηναϊκὰ Νέα», 24 Σεπτ. 1936.}

Πηγή: ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ ΑΠΑΝΤΑ, ΤΟΜΟΣ ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΡΕΥΝΕΣ, ΠΡΟΛΟΓΟΙ
Β΄ ΕΚΔΟΣΗ, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ

Ἑλλήνων Φῶς

Φωτογραφία: Ίδρυμα Κωστή Παλαμά