ΒΡΑΒΕΙΟΝ ΑΡΕΤΗΣ

Β ρ α β ε ῖ ο ν  ἀ ρ ε τ ῆ ς  κ α ὶ  α ὐ τ ο θ υ σ ί α ς  ἀπονέμει ἡ Ἀκαδημία μετὰ θάνατον εἰς μίαν ἡρωίδα, τὴν Λ έ λ α ν  Ν ι κ ο λ ά ο υ  Κ α ρ α γ ι ά ν ν η, ἵνα στεφανώσῃ τὴν μνήμην αὐτῆς καὶ προβάλῃ τὸ ὄνομα αὐτῆς ὡς σύμβολον τῆς Ἐθνικῆς Τιμῆς ὡς τίτλον τῶν γνησίων Ἑλληνίδων. 

Γεννηθεῖσα ἐν Λίμνῃ τῆς Εὐβοίας καὶ ἕλκουσα τὸ γένος ἐκ Σπετσῶν καὶ δὴ ἐκ τῆς ἡρωικῆς οἰκογένειας τῆς Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας δὲν διέψευσεν τὴν καταγωγὴν αὐτῆς, ἀλλʼ ἐγιγάντωσε τὸ ζώπυρον τοῦ ἔρωτος τῆς ἐλευθερίας καὶ τοῦ κατὰ τῶν τυράννων αγῶνος καὶ μὴ συλλογισθεῖσα μήτε σύζυγον μήτε τὰ ἑπτά της τέκνα, τὰ συναγωνισθέντα μετ' αὐτῆς, ἔπεσεν ὑπὸ τὰ τυραννικὰ βλήματα ὡς ὑπέρτατη θυσία εἰς τὴν Πατρίδα καὶ εἰς τὰς εὐγενεῖς παραδόσεις τοῦ Ἑλληνικοῦ γένους.

Ἅμα τῇ κηρύξει τοῦ Ἑλληνοϊταλικοῦ πολέμου ἀποστέλλει τὰς δύο πρεσβυτέρας της θυγατέρας εἰς τὸ μέτωπον ὡς διπλωματούχους ἀδελφὰς νοσοκόμους. Ἀλλʼ ἡ φιλοπατρία αὐτῆς ἐκδηλοῦται ἔντονος ἀπὸ τῶν πρώτων ἡμερῶν τῆς Κατοχῆς, ὅτε ἡ Λέλα Καραγιάννη συγκροτεῖ ὀργάνωσιν ἀποκρύψεως καὶ φυγαδεύσεως Βρεττανῶν καὶ ἄλλων συμμάχων στρατιωτικῶν, ἀποκοπέντων ἀπὸ τῶν μονάδων αὐτῶν καὶ παραμεινάντων ἐν Ἀθήναις.

Ἡ σύλληψις τοῦ Αὐστραλοῦ Τζὼν Οὐίλσων ἀπεκάλυψε τὴν ὀργάνωσιν καὶ προεκάλεσε τὴν σύλληψιν τῶν τριῶν τέκνων τῆς Καραγιάννη, ἀλλʼ οὐδὲ τοῦτο ἀπεθάρρυνε τὴν μητέρα, ἡ ὁποία τοὐναντίον ὠργάνωσε πολύπλοκον δίκτυον περιθάλψεως καὶ διαφυγῆς τῶν συμμάχων, καὶ κατώρθωσε να σώσῃ ὑπερεκατὸν συμμάχους στρατιωτικούς. Ἐν τῷ μεταξὺ συλλαμβάνεται καὶ αὐτὴ καὶ ὁ σύζυγός της ὑπὸ τῶν Ἰταλῶν, ἀλλὰ διαλυθέντος τοῦ καταφυγίου οὐδεὶς τῶν ἀποκρυπτομένων συνελήφθη. Καὶ ἐν τῇ φυλακῇ εὑρισκόμενη δαπανᾷ ἐξ ἰδίων πρὸς ἐπισιτισμὸν τῶν συνεργατῶν αὐτῆς καὶ τῶν προστατευομένων της, ἵνα δὲ σώσῃ τὸν σύζυγόν της δίδει τὸ πατρικόν της ὄνομα καὶ βεβαιοῖ ὃτι τελεῖ ἐν διαστάσει πρὸς αὐτόν, ὅστις οὕτω καὶ ἀπαλλάσσεται διὰ βουλεύματος μετὰ δίμηνον, ὥστε νὰ κατορθώσῃ καὶ αὐτὸς ἔπειτα νὰ ἀπαλλάξῃ καὶ αὐτὴν μετὰ ἑπτάμηνον φυλάκισιν.

Ἔκτοτε ἀρχίζει νέα ὀργάνωσις αντικατασκοπείας ἔχουσα ἱκανοὺς καὶ ἐκλεκτοὺς συνεργάτας, ὑπεισελθόντας εἰς πάσας τὰς ἐχθρικὰς στρατιωτικὰς ὑπηρεσίας καὶ συλλέξαντας πολυτιμοτάτας διὰ τοὺς συμμάχους ἡμῶν πληροφορίας μεταδιδομένας ἑκάστοτε διὰ τῶν Ἑλληνικῶν καὶ συμμαχικῶν ὀργανώσεων.

Τοῦ δικτύου τῆς ὀργανόσεως μετέσχον ἐνεργῶς ὁ σύζυγος καὶ τὰ ἓξ τέκνα αὐτῆς, οὐδέποτε δὲ ἐδέχθησαν οὐδὲ τὴν ἐλαχίστην οἰκονομικὴν ἐνίσχυσιν παρʼ οὐδενός, ἀλλὰ ἐδαπάνησαν ἐξ ἰδίων, τῆς μητρὸς ἐκποιησάσης ἅπαντα τὰ κοσμήματα αὐτῆς.

Καταδοθεισῶν τῶν ἐνεργειῶν αὐτῆς ἡ ἡρωὶς Καραγιάννη συλλαμβάνεται τῇ 11 Ἰουλίου τοῦ 1944, ἀσθενοῦσα ἐν τῷ Νοσοκομείῳ τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ, καὶ ἐγκλείεται μετὰ τῶν κατὰ τὴν προηγουμένην νύκτα συλληφθέντων πέντε τέκνων της εἰς τὸ στρατόπεδον τοῦ Χαϊδαρίου, ὅπου παρὰ τὰ ἐπιβληθέντα βασανιστήρια οὐδὲν ὡμολόγησαν, ἀλλʼ ἐπέδειξαν προεξαρχούσης τῆς ἡρωίδος μητρὸς ἀφάνταστον θάρρος. Δὲν ἐδίστασε δὲ ἡ γενναία αὕτη Ἑλληνὶς καὶ νὰ ῥαπίσῃ τὸν ἀνακριτὴν τῶν S.S. καὶ νὰ ὑποστῇ καρτερικῶς καὶ μετʼ ἐπιμόνου σιωπῆς τὰς πιέσεις καὶ τὰς γνωστὰς βασάνους τῶν βαρβάρων ἐκείνων διὰ νὰ σώσῃ ἐκ βεβαίου θανάτου συνεργάτας της καὶ ἀνωτάτους ἀξιωματικοὺς ἀναμεμειγμένους εἰς τὸ πατριωτικὸν τοῦτο ἔργον, ἀλλὰ δὲν ἀπέφυγε τὴν εἰς θάνατον καταδίκην οὔτε ἑαυτῆς οὔτε τῶν τεσσάρων αὐτῆς τέκνων, καὶ ἐξετελέσθη τῇ 8ῃ Σεπτεμβρίου 1944 μετʼ ἄλλων πέντε συνεργατῶν αὐτῆς, ἀφοῦ ἔσυρε μετʼ αὐτῶν τὸν χορὸν τοῦ Ζαλόγγου. Τὰ τέκνα της ἐσώθησαν ὑπὸ τοῦ πατρός των καὶ φυγαδευθέντα ὑπὸ τῶν δεκασθέντων δεσμοφυλάκων.

Τοιοῦτο μνημεῖον Ἑλληνικῆς φιλοπατρίας, ἀρετῆς καὶ αὐτοθυσίας εἶχε καθῆκον νὰ βραβεύσῃ ἡ Ἀκαδημία διὰ νὰ καταστήσῃ τὴν μορφὴν τῆς ὑπερόχου ταύτης Ἑλληνίδος σύμβολον τῶν Ἐθνικοφρόνων γυναικῶν καὶ γνώμονα τῆς Ἐθνικῆς ἀνατροφῆς τῶν Ἑλληνικῶν οἰκογενειῶν, ἐν ταὐτῷ δὲ καὶ πηγὴν αἰσιοδοξίας διὰ τὸ μέλλον τῆς ἱστορικῆς ἡμῶν Πατρίδος. Ὁ Σοφοκλῆς εἶπεν: «Ἢ καλῶς ζῆν ἢ καλῶς τεθνηκέναι τὸν εὐγενῆ χρή». Ἡ  Λ έ λ α  Κ α ρ α γ ι ά ν ν η  ἐπραγματοποίησεν ἀμφότερα.

«Πρακτικὰ Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν», 1947                        Γ.Π. Οἰκονόμος

Πηγή: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ διὰ τὴν 4ην τάξιν τῶν Γυμνασίων (1950)

Ἑλλήνων Φῶς