ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ
~ Πορεία τῆς ψυχῆς πρός τήν κεντρική κατάσταση μιᾶς ἑνιαίας καί μείζονος συνείδησης τῆς Ζωῆς ~

Γιά τόν Ἄγγελο Σικελιανό ἔχουν μιλήσει ἀξιόλογες προσωπικότητες καί γιά ὅλες τίς χαρακτηριστικές του ποιητικές καί ὄχι μόνο, φάσεις. Ὑπῆρξε ὁ ἴδιος "γεμάτος ἀπό Ἑλλάδα καί ἡ Ἑλλάδα γεμάτη ἀπό τόν ἴδιο...μία εἰκόνα, δύο τέλειων συγκοινωνούντων δοχείων".

Ἧταν ἐκεῖνος ὁ ποιητής πού "δέν ἀπαγγέλθηκε ἀπό κανέναν παρά μόνο ἀπό τον ἐαυτό του"...

Μποροῦσε κάποιος νά διακρίνει τήν ἔξαρσή του "ὅταν διάβαζε τή Σίβυλλα καί νά τραντάζουν τά γύρω μας τζάμια..."

Χωρικά τῆς Σίβυλλας

Το γένος βουλιαγμένο μές στόν αἰώνα
νά λυτρωθεῖ μονάχο του μπορεῖ
μά νά ξυπνήσει πρέπει ἡ πλέρια Μνήμη
βαθιά του ἀδάμαστη καί τρομερή
~
Κανείς δέ θά ξεφύγει τή γενιά του!
τό βάρος του θά σπάσει ὡς τή στιγμή
πού βγαίνοντας ἀπό τή λησμονιά του
στό φῶς πού πιά δέ στέκουν δισταγμοί,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Τῆς ζωῆς θέ νά ντυθεῖ τήν πανοπλία
καί μ΄ ἀκέριο τόν ἄγιο σκελετό
τῶν περασμένων, θά στηθεῖ στή γή του
μέ τό κεφάλι ἀλύγιστο κι ὀρτό!

~

Τήν ἴδια ἔξαρση διακρίνουμε καί στήν ἀνάγνωση τοῦ "Πανανθρώπινου Ἐμβατηρίου τῆς Ἑλλάδας".

Ἡ Τέχνη τοῦ Σικελιανοῦ ἔχει μιά σοβαρότητα, καί μιά σοφία πού τήν καθιστᾶ ἀκατανόητη καί δύσκολη γιά ὅποιον ἀπαίδευτο ἀναζητᾶ τήν εὔκολη τέρψη τῶν αἰσθήσεων ἀκόπιαστα. Ἔχει ἐρμητικά χαρακτηριστικά καί προϋποθέτει ἀναγνώστες "πού πρῶτα ἐννοοῦν κι ἔπειτα κρίνουν, καί, ὅταν δέν ἐννοοῦν, ἀναζητοῦν τίς εὐθύνες στόν ἑαυτό τους πρῶτα καί μετά στούς ἄλλους".

Ὁ ἴδιος λέει γιά τήν Τέχνη του "πέρα ἀπό τό χρόνο καί τόν τόπο ἤ τήν ἀμέσως αἰσθητή πραγματικότητα ἄπλωση, διείσδυση καί ἀφή...μιά μυστική συμβίωση μέ τό πᾶν...μέσα ἀπό τά πάντα, ἀπό τή Φύση, ἀπό τή Γνώση, ἀπό τήν Ἱστορία, ἀπό τή χαρά, ἀπ΄ τήν ὀδύνη, ἀπ΄ ὅλη τέλος τήν ἀνθρώπινη ζωή...ἀντιμετώπιση τοῦ ὅλου Κοσμικοῦ προβλήματος".

ΑΛΑΦΡΟΪΣΚΙΩΤΟΣ
Ο ΒΑΘΥΣ ΛΟΓΟΣ

Κ΄ ἧταν ὁ λόγος τοῦ Ὀδυσσέα
στοῦ τραγωδοῦ τό νοῦ,
πού τρίσβαθα
τοῦ ραψωδοῦ τοῦ ἐμίλει ἡ ἁρμονία
μπρός στό γιγάντειο πόνο τοῦ Αἴαντα
καί τήν ἱερἡ μανία.

Εἴδωλα εἴμαστε καί ἴσκιοι"

~

Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ ΓΗΣ ΜΟΥ
ΤΑ ΧΩΜΑΤΑ

Ὦ χώματα τῆς γῆς μου,
μύρια κι ἀξεχώριστα σάν τά νερά,

σάν ὁ ὕπνος π΄ ὄχι μόνο ἀπό ΄να δέντρο σ΄ ἄλλο
διάφορον, ἀλλάζει
ἀλλά καί στόν ἐλαιώνα
- ὅπως τό ξέρουν οἱ βοσκοί
πού συναλλάζουνε τόν ἴσκιο
ἀκολουθώντας τό κοπάδι ἐδῶ κ΄ ἐκεῖ-
δέν εἶν΄ ὁ ἴδιος κάπου ἀπ΄ ὅλες τίς ἐλιές,

ὦ χώματα,
πού μέ λυτρώσατε ἀπ΄ τή βαριά τοῦ ζὠου πνοή!

~

Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΜΟΥ
ΥΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΙΑ ΑΡΤΕΜΙΔΑ

Ὦ Ταϋγετε,
χαλκό βουνό,
ὡς μέ δέχτης τέλος ἀσκητή!

ἀνατολή τοῦ Δώριου Ἀπόλλωνα
στά μάτια μου μπροστά,
ὦ ὄψη σκληρή καί σκαλιστή
στόν κόκκινο ἀμάλαγο χαλκό!

ὦ στοχασμοί,
σά νυχτερίδες κυκλοφέρνοντας στή σκιά,

σάν ἄξαφνα ἀπ΄ τή Σπάρτη
ἐπρόβαλε κατάνακρα
τεράστια κι ὁλοστρόγγυλη
βαμμένη στό αἷμα,
Ὀρθία Ἀρτέμιδα,
ὡς ἀσπίδα Σου
ἡ Πανσέληνο,
κ΄ Ἐσύ, ἀπό πίσω,
πιότερο ἀπό νύχτα
ἀλύγιστη κι ἀμίλητη καί σκοτεινή!

~

Ἡ σύνδεση τῶν λέξεων, τ΄ ἀποτέλεσμα ὡς ποιητικός λόγος, ἔχει μιά πίστη σχεδόν μυστηριακή, πού γιά τόν ἴδιο λειτουργεῖ λυτρωτικά, ἀποδεσμεύοντάς τον ἀπό ὅλα τά δεσμά τῆς προσωπικῆς του σκλαβιᾶς. Συμπυκνώνει μέσα σέ λίγους στίχους, φιλοσοφικές, θρησκευτικές, ἱστορικές καί ἰδεολογικές σκέψεις μαζί μέ μελωδικούς μακραίωνους ρυθμούς πού ἀγγίζουν τά ὅρια πολλές φορές τῆς μεταφυσικῆς.

ΣΤΥΓΟΣ ΟΡΚΟΣ

Μά τώρα λέω πού Σεῖς μ΄ ἀνοίξατε τό δρόμο,
μέ πάτημα χοροῦ στά ἐρέβη προχωρώντας,
πολεμιστές μου ἀθάνατοι,
καί πώς σιμά Σας
τά σκότη τοῦ θανάτου εἶναι σάν ἴσκιος
μεγάλου δέντρου, πού κοντά ἀπλωμένοι
γιά τήν Ἑλλάδα κουβεντιάζουμε, ὡς Τή βλέπατε τήν ὥρα
πού τά μάτια Σας ἔκλειναν σ΄ Αὐτό τόν κόσμο
τόν κόσμο πού γκρεμίζονταν, Αὐτή γιά ν΄ ἀνατείλει
καί πώς μιλῶ μαζί Σας,
νεκροί ἀδερφοί μου τοῦ βουνοῦ, τοῦ πέλαου καί τοῦ κάμπου,
γιά τά προπλάσματα μιᾶς νέας ζωῆς πού θά 'ρτει
μές στό φῶς τῆς θυσίας Σας, ἀδερφοί μου!
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
μά ἐδῶ σέ Σας ἀφήνω τήν καρδιά μου,
κρυφό χοροστασιό,
πυρά νεκρῶν μεγάλη,
περιβόλι μαζί καί κοιμητήρι,
ὥσπου, χορεύοντας τόν κλέφτικο καί τό συρτό βαθιά της,
μιάν ὥρα Ἐσεῖς νά σπάσετε καί τά δεσμά της,
σ΄ ἕνα μόνο παλμό ἀναγάλλιας,
τόν παλμό Σας,
σ΄ ἕνα μόνο ρυθμό γυρισμοῦ,
τό χορό Σας,
τόν αἰώνιο χορό τῆς
Ἐλλάδας!

~

Ὦ μυστικά κατορθωμένο σῶμα,
σῶμα τῆς θυσίας,
ἀντίδωρο ἄμετρων ψυχῶν,
ὦ τσακισμένη ἀπό τό βάρος τῶν τσαμπιῶν
ἀθάνατη κληματαριά...

~

"Ὅμως δέ θά ξεχάσω ποτέ μου δυό ἄλλες στιγμές, πιό προσωπικές, πιό σπάνιες...ἧταν τό ἱστορικό ἐκεῖνο, τό ἀλησμόνητο ἀπόγευμα τῆς κηδείας τοῦ Παλαμᾶ. Κάτι πολύ ἔντονο καί φευγαλέο συνάμα. Εἶχα βρεθεῖ ἀντίκρυ του, τήν ὥρα πού ἴσα-ἴσα, γύρω ἀπό τό νεοσκαμμένο τάφο, τραγουδούσαμε ὅλοι μαζί τόν Ἐθνικό Ὕμνο. Καί τόν ἔνιωθα νά μέ καρφώνει μέ τά μάτια του σ΄ ὅλο αὐτό τό διάστημα τόσο ἐπίμονα, πού νά μήν ξέρω στ΄ ἀλήθεια τί νά κάνω. Κατάφερα μέ μεγάλο κόπο νά μήν στρέψω ἀλλοῦ τό βλέμμα. Δέν προφτάσαμε νά τελειώσουμε καί τόν εἶδα νά ὁρμάει καταπάνω μου, νά μ΄ ἀγκαλιάζει μ΄ ὅλη του τή δύναμη καί νά μέ φιλᾶ στά δυό μάγουλα. Ἧταν κυριολεκτικά ἔξω ἀπό τόν ἑαυτό του. Ἤξερα, καταλάβαινα, ὅτι δέν ἧταν ἐμένα πού κοίταζε τόση ὥρα, ἤ πού ἤθελε νά φιλήσει, ἧταν τόν ἄλλον ἄνθρωπο, τό διπλανό του, πού ἡ μεταρσίωσή του τόν ἔστηνε ἀντίκρυ του μέ τό δικό μου σχῆμα. Καί αὐτό ἀντί νά μειώνει τή σημασία τῆς χειρονομίας του στά μάτια μου, τῆς ἔδινε ἀπεναντίας, τἰς διαστάσεις καί τό μεγαλεῖο τοῦ συμβόλου." Ὀδ. Ἐλύτης

Τιτανικά πνεύματα...

Ἄνεμοι εὐγενικοί, ἄνεμοι πού πνέουν χιλιάδες χρόνια καί σκιρτοῦν τίς ψυχές μας, ρίγη ἄγραφτα. Χωρίς αὐτά τά ποιητικά ἴχνη σέ ποιά μονοπάτια θά περπατούσαμε; Ποιητές πού γύρεψαν τόν κόσμο καί ὅταν τόν βρῆκαν, τόν περιέγραψαν σάν νά ἧταν ἀγαπημένο τους πρόσωπο. Τοῦ ἔδωσαν τή δική τους πνοή καί ἔλαβαν δύναμη κι αἰωνιότητα. Συλλέκτες λέξεων, ἀποτύπωσαν σάν ἐραστές μέ χίλια πρόσωπα τό νόημα τῆς ζωῆς. Ὅλοι αὐτοί μᾶς χάρισαν τά ξόρκια νά κρατηθοῦμε ὅταν συναντοῦμε τό ἀμετάκλητο, κυματοθραύστες ὅταν μᾶς ἀπειλεῖ ἡ παλίρροια καί λάμψεις φωτός γιά νά φωτίσουμε τό σκοτάδι μας.
"φῶς πού πιά δέ στέκουν δισταγμοί"

Πηγές:
ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ, ἐκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ
ΑΝΤΙΔΩΡΟ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ
ΑΝΟΙΧΤΑ ΧΑΡΤΙΑ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Χρύσα Νικολοπούλου/Ἑλλήνων Φῶς

Ἀναδημοσίευση ἀπό: Φεβ 23, 2016 17:18