Οι Απόκριες και η Καθαρά Δευτέρα στη Σμύρνη

Οι απόκριες στην Σμύρνη μας ήταν εκδήλωση χαράς και συμμετείχαν σχεδόν όλοι.

Οι μασκαράδες της Σμύρνης ονομάζονταν «ΚΟΥΔΟΥΝΑΤΟΙ» και πετύχαιναν το στόχο τους μόνο αν δεν τους αναγνώριζαν οι γνωστοί.

Οι άντρες ντυνόντουσαν γυναίκες, οι φτωχοί πλούσιοι, οι γριές νέες και κάποιοι πιο τολμηροί ντυνόντουσαν αγωνιστές της επανάστασης του 1821 μπροστά στους τούρκους!

Οι χοροί και οι γιορτές αυτή την περίοδο έδειχναν το κοσμοπολίτικο πρόσωπο της Σμύρνης.

Αυτή την περίοδο γινόταν ένας φιλανθρωπικός χορός από την Ελληνική Λέσχη της Σμύρνης μας, υπέρ του Νοσοκομείου «Άγιος Χαράλαμπος».

Από την Κυριακή που άρχιζε η αποκριά, άρχιζαν οι διασκεδάσεις στα σπίτια, στις αυλές, στις πλατείες και στους δρόμους.

Κολομπίνες με δαντελωτές φούστες και χειροποίητες στολές, χόρευαν τσιφτετέλια, βάλς και καντρίλιες.

Αποκριάτικη ενδυμασία Σμυριοπούλας, 1905

Άλλοι φορούσαν παλιά ρούχα ή μεταμφιεζόντουσαν σε διάφορα ζωάκια (μικρά ή μεγάλα).

Καβαλιέροι, φορώντας φράκο, σμόκιν και μαύρα λουστρίνια παπούτσια, χόρευαν με ντάμες ντυμένες με την Παριζιάνικη μόδα.

Σημαντικές ήταν οι παρελάσεις των μεταμφιεσμένων με τον ανθοπόλεμο και τον σοκολατοπόλεμο που γινόταν στην οδό Τρασών σε μια συνοικία, όπου ζούσαν κυρίως μεγαλοαστοί της Σμύρνης..

Ταυτόχρονα σε άλλη πλευρά της Σμύρνης γινόταν ένα είδος πανηγυριού για τους νέους στο δρόμο που ένωνε δύο συνοικίες, τον Αη-Δημήτρη και τον Αη-Τρύφωνα. Εδώ, αντί για ανθοπόλεμο, γινόταν ο πόλεμος με το «ΝΤΑΡΙ» δηλαδή το καλαμπόκι.

Οι νέοι είχανε διάφορα όργανα που προξενούσαν θόρυβο και πετούσε ο ένας στον άλλο κορδέλες και σερπαντίνες.

Στην οδό Τρασων γινόταν παρέλαση με άμαξες.

Μέσα σε αυτές τις άμαξες, οι νέοι είχαν καλάθια με μπουκετάκια από μενεξέδες και ζουμπούλια όπως και νόστιμα σοκολατάκια, (ειδικά για την περίσταση, δηλ. ελαφριά για να μην τραυματίζουν).

Έριχναν λοιπόν στις κοπέλες αυτά που είχαν στο καλάθι τους και τις «πολεμούσαν», ενώ με τον τρόπο αυτό, έδειχναν και την συμπάθεια τους σε κάποιες από αυτές….., οι δε κοπέλες, απαντούσαν με σερπαντίνες…

Οι άμαξες αυτές, ξεκινούσαν από το Φασουλά και έφταναν στην πλατεία της Καλλιθέας (ΜΠΕΛΑ ΒΙΣΤΑ).

Από εκεί, πήγαιναν αριστερά στον παράλληλο δρόμο της προκυμαίας και επέστρεφαν πάλι πίσω, κάνοντας τον κύκλο των τετραγώνων.

Η παρέλαση αυτή ξεκινούσε στις τρεις το μεσημέρι και σταματούσε όταν βράδιαζε.

Βέβαια το γλέντι συνεχιζόταν στα σπίτια μέχρι το πρωί.

Στις αυλές και στα σπίτια έστηναν χορό και τραπέζια με πάρα πολλές λιχουδιές και Σμυρναίικα γλυκά, μεταξύ των οποίων και τα υπέροχα γλυκά της αποκριάς τα αυγοκαλάμαρα!

Την Κυριακή της Τυρινής έφτιαχναν τυρόπιτες και γαλακτομπούρεκο.

Την τελευταία μέρα του γλεντιού συνήθιζαν να τρώνε ένα αυγό για να έχουν το στόμα τους κλειστό και να τηρήσουν την νηστεία μέχρι το Πάσχα.

Καθαρά Δευτέρα στη Σμύρνη

Την Καθαρά Δευτέρα έφτιαχναν ταχινόπιτα, ταραμοσαλάτα, χαβιαροσαλάτα, έβραζαν ρύζι με ζάχαρη και κρόκο ή χοσάφι από ξερά βερίκοκα, δαμάσκηνα , σταφίδες, ξύσμα πορτοκαλιόυ και λίγη ζάχαρη.

Το πρωί της Καθαράς Δευτέρας, άκουγες στους δρόμους τους τσιγγάνους οι οποίοι κρατούσαν διάφορα σκεύη και μάζευαν τα «ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ», δηλαδή όλα τα φαγητά που είχαν να κάνουν με κρέας, γιατί η νηστεία την Μεγάλη Εβδομάδα στη Σμύρνη ήταν παραπάνω από υποχρεωτική.

Αυτοί λοιπόν οι τσιγγάνοι φώναζαν «ΜΑΝΤΖΑ ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ» δηλαδή μάζευαν μακαρόνια για να τα χρησιμοποιήσουν στα χοιροστάσια τους και κοντά σε αυτά μάζευαν και τα κρεατικά.

Πηγή: H Kαθ' Hμάς Mικρά Aσία