Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη [4.53] Ο όρκος των Αργοναυτών και η ίδρυση των Ολυμπιακών Αγώνων

¹ Όταν οι Αργοναύτες έφθασαν στην καμπή του τέλους της κοινής πορείας τους κι επρόκειτο ν᾽ αναχωρήσουν ο καθένας για την πατρίδα του, λέγεται ότι ο Ηρακλής, σκεπτόμενος τ᾽ απροσδόκητα γυρίσματα της τύχης, πρότεινε στους επίλεκτους μαχητές να ορκίζονταν αναμεταξύ τους ότι θα πολεμούσαν ο ένας στο πλευρό εκείνου που θα καλούσε σε βοήθεια κι επιπλέον, ότι θα έπρεπε να επιλέξουν τον ιδανικότερο τόπο στην Ελλάδα όπου θα διοργάνωναν αθλοπαιδιές κι εορταστικές τελετές στο πλαίσιο αυτών, τις οποίες όφειλαν ν᾽ αφιερώσουν στον θεό των θεών, τον Ολύμπιο Δία.

² Αφού οι Αργοναύτες αντάλαξαν όρκους συμμαχίας κι επαφέθησαν στον Ηρακλή για τη διοργάνωση των αγώνων, λέγεται ότι εκείνος επέλεξε τόπο τέλεσής τους την ακτή του Αλφειού ποταμού στη γη των Ηλείων. Ακολούθως αφιέρωσε την παραποτάμια τοποθεσία στον σπουδαιότερο των θεών και την ονομάτισε Ολυμπία χάριν της προσωνυμίας του. Όταν είχε οργανώσει ιπποδρομίες και γυνμαστικές αναμετρήσεις, καθόρισε κανόνες διέποντες τα δρώμενα και στη συνέχεια απέστειλε σεβάσμιους αρμοστές ν᾽ ανακοινώσουν στις πόλεις τα δρώμενα των αγώνων.

³ Παρόλο που η φήμη του Ηρακλή είχε ουδόλως μετριαστεί από τη συμμετοχή του στην εκστρατεία καθώς έχαιρε της υψηλής εκτίμησης των Αργοναυτών, έρχεται τώρα να προστεθεί η δόξα του ιδρυτή των εορτασμών στην Ολυμπία, έτσι ώστε, ξακουστός όσο κανένας άλλος Έλληνας σχεδόν σε κάθε γωνιά του κόσμου, ουκ ολίγοι επεζήτησαν τη φιλία του, πρόθυμοι δε, συν τοις άλλοις, να μοιραστούν μαζί του οποιονδήποτε κίνδυνο.

⁴ Δεδομένου ότι το πρόσωπό του ήταν αντικείμενο θαυμασμού, εξαιτίας της ανδρείας και των ικανοτήτων του γενικότερα, συγκέντρωσε γύρω του παντοδύναμο στράτευμα και περιηγήθηκε στον κατοικημένο κόσμο διαδίδοντας τις ευεργεσίες του προς τη φυλή των ανθρώπων για τις οποίες κατά κοινή ομολογία έλαβε ως αντάλλαγμα το δώρο της αθανασίας. Αλλά οι ποιητές, συνεπαρμένοι από τη συνήθεια να προσδίδουν στ᾽ αφηγήματά τους χροιά θαυμάτων, επανεξιστόρησαν ότι ο Ηρακλής, μόνος του, δίχως τη βοήθεια οπλισμένων ανδρών, πραγματοποίησε τους Άθλους που βρίσκονται στα χείλη όλων μας.

• Έργο αναφοράς:
  The Library of History of Diodorus Siculus
  published in Vol. II of the Loeb Classical Library edition, 1935 URL [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/4C*.html]
• Απόδοση στα Ελληνικά, επιμέλεια, επισύναψη φωτογραφικού υλικού: Πυθεύς
• Φωτογραφία εξωφύλλου: Εξώφυλλο βιβλίου του Διόδωρου του Σικελιώτη «Ιστορική Βιβλιοθήκη» στα Ρωσικά, Αγία Πετρούπολη, 1775
  Wikipedia URL [https://en.wikipedia.org/wiki/Diodorus_Siculus]

Η αρπαγή της Ιπποδάμειας από τον Πέλοπα. Παράσταση από αττικό ερυθρόμορφο αμφορέα. Περίπου 410 π.Χ.
Arezzo, Museo Archeologico Nazionale 1460.
Τιβέριος, Μ., Ελληνική Τέχνη. Αρχαία αγγεία, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996, σ. 194, εικ. 177.
© Ministero Per I Beni E Le Attività Culturali
ΙΜΕ URL
[http://www.ime.gr/olympics/ancient/gr/gallery/106ap1.html]

Μύθοι για τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι πρώτοι αγώνες στην Ολυμπία διοργανώθηκαν από ήρωες και θεούς. Στην πρώτη Ολυμπιακή Ωδή του, χρονολογημένη στον 5ο αιώνα π.Χ., ο Πίνδαρος κάνει αναφορά στον Πέλοπα, τον ιδρυτή των αγώνων. Ο Πέλοπας, γιος του Ταντάλου, ήρθε από τη Μικρά Ασία για να συμμετάσχει σε μια αρματοδρομία που είχε οργανώσει ο Οινόμαος, βασιλιάς της Πίσας, στην Πελοπόννησο. Ο Οινόμαος έλαβε ένα χρησμό, σύμφωνα με τον οποίο ο γάμος της κόρης του Ιπποδάμειας θα προκαλούσε το θάνατό του. Έβαλε, λοιπόν, να σκοτώσουν όλους τους μνηστήρες που ήρθαν για να πάρουν μέρος στον αγώνα. Ο Πέλοπας, όμως, με δόλο σκότωσε τον Οινόμαο κατά τη διάρκεια της αρματοδρομίας και παντρεύτηκε την Ιπποδάμεια. Ως βασιλιάς της περιοχής οργάνωσε πρώτος τους αγώνες για να εξαγνιστεί ή, κατά μία άλλη εκδοχή, για να ευχαριστήσει τους θεούς για τη νίκη του. Η διοργάνωση της αρματοδρομίας αποτυπώθηκε στο ανατολικό αέτωμα του ναού του Δία, τον 5ο αιώνα π.Χ. Η Ιπποδάμεια λέγεται ότι για τους ίδιους λόγους θεσμοθέτησε τα Ηραία προς τιμήν της Ήρας. Επρόκειτο για αγώνες δρόμου που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια με τη συμμετοχή μόνο γυναικών παρθένων.

Ο Ιδαίος Ηρακλής είναι άλλη μια ηρωική φιγούρα που έχει συνδεθεί με τους πρώτους αγώνες. Ο Ηρακλής ήρθε με τους αδερφούς του, τους Κουρήτες, από την Κρήτη, καθόρισε το μήκος του Σταδίου στην Ολυμπία, οργάνωσε έναν αγώνα δρόμου και στεφάνωσε το νικητή με στεφάνι αγριελιάς. Ο Πίνδαρος επίσης καταγράφει ότι ο Θηβαίος Ηρακλής, γιος του Δία, έφερε την αγριελιά από τις υπερβόρειες χώρες, καθιέρωσε τον αγώνα δρόμου, εισήγαγε τη λατρεία του Δία και καθόρισε τα όρια της Ιερής Άλτης.

Ο ιστορικός Στράβωνας αναφέρει ότι οι αγώνες οργανώθηκαν για πρώτη φορά από τους Ηρακλείδες, μετά την κάθοδο των αιτωλοδωρικών φύλων στην Πίσα. Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, τη λατρεία του Ολύμπιου Δία εισήγαγαν οι ομάδες Αιτωλών που κατέλαβαν την Πίσα υπό τον αρχηγό τους Όξυλο και εγκαταστάθηκαν εκεί κατά την Ύστερη Μυκηναϊκή περίοδο, περίπου το 1200-1100 π.Χ. Αυτή η κατοχή οδήγησε σε συγκρούσεις με τους αυτόχθονες, όπως υποδηλώνει ο μεταγενέστερος ανταγωνισμός ανάμεσα στους Ηλείους που μετανάστευσαν από την Αιτωλία και τους Πισαίους. Σύμφωνα με ένα μύθο των Ηλείων, ο Δίας ανέλαβε τον έλεγχο του ναού και ίδρυσε τους αγώνες.

• Πρωτότυπη δημοσίευση

Πηγή: Χείλων