Ἐγκύκλειος Διαταγὴ Ἑλληνομακεδονικῆς Ἄμυνας. Ἴων Δραγούμης

Ὁ Ἴων Δραγούμης τὸ 1902 μπῆκε στὸ διπλωματικὸ κλάδο, καὶ ὑπηρέτησε ὡς ὑποπρόξενος, κατόπιν ἀπαίτησῆς του, στὸ Μοναστήρι· ἐν συνεχεῖᾳ ὑπηρέτησε στὴν Ἀνατολικὴ Μακεδονία, στὸ Προξενεῖο Σερρῶν, στὴν Ἀνατολικὴ Ρωμυλία στὸ Προξενεῖο τοῦ Πύργου καὶ στὴ Θράκη, στὸ Προξενεῖο Φιλιππούπολης, ὡς τὸ 1907. Σὲ συνεργασία μὲ τὸ γαμπρό του Παῦλο Μελᾶ, ποὺ ἦταν σύζυγος τῆς ἀδερφῆς του, ὀργάνωσε τὶς ὀρθόδοξες κοινότητες ἐναντίον τῶν βουλγαρικῶν κομιτάτων, κινητοποίησε τὶς Ἑλληνικὲς Δυνάμεις καὶ ἀναδείχθηκε ἔνθερμος ὑποστηρικτὴς τῆς μακεδονικῆς συγκρούσεως. Ἀνάλογες προσπάθειες κατέβαλε κατὰ τὴ διετία 1907 – 1909 στὴν Κωνσταντινούπολη, ὑπηρετῶντας στὴν ἐκεῖ ἑλληνικὴ πρεσβεῖα.

Ὁ Νίκος Καζαντζάκης ἔγραψε ὅτι «Ὁ Ἴων Δραγούμης κι ὁ Πέτρος Βλαστὸς εἶναι, θαρρῶ, οἱ δυὸ ἄνθρωποι ποὺ περισσότερο τίμησα καὶ ἀγάπησα στὴ ζωή μου.» (Νίκος Καζαντζάκης, «Ταξιδεύοντας: Αγγλία», 1969, σελ. 106)

Ἂς μιλήσουμε μὲ παραπομπές, μέσα ἀπὸ τὴν γραφίδα τοῦ Ἴωνος. Ἀξίζει: «Σιχαίνομαι τὴν φρονιμάδα» (σ.σ. αὐτὴν ἀκριβῶς ποὺ σήμερα στὸ μικροελλαδικὸ ΥΠΕΞ ἐξωραΐζεται ὡς σωφροσύνη, διαλλακτικότητα, ἐποικοδομητικὸ πνεῦμα κ.τ.λ.). Καὶ συνεχίζει ἀκάθεκτος ὁ Ἲων: «Τί χρησιμεύει ἕνα κράτος ἑλληνικό, ποὺ ἀντὶ ἄλλης ἐξωτερικῆς πολιτικῆς, διορίζει προξένους σὲ Ἀνατολὴ καὶ πρέσβεις στὴν Δύση, μὲ τὴν μονάκριβη εὐχὴ καὶ ὁδηγία: Προσέξτε, μὴν γεννᾶτε ζητήματα!» Σᾶς θυμίζει κάτι; Συνεχίζουμε, μὲ τὸν Ἴωνα τραγικὰ ἐπίκαιρο: «Ἄλλα κράτη ἀρπάζουν πολιτεῖες καὶ χῶρες καὶ ἐμεῖς, καὶ κεῖνα ποὺ εἶναι δικά μας, δὲν τὰ κρατοῦμε!»

Σὲ ἕνα ἄλλο σημεῖο , ὁ Ἴων Δραγούμης στηλιτεύει αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν πολιτική: τοῦ ἐνδοτισμοῦ καὶ τῆς ὑποτέλειας: «Ἡ Εὐρώπη μᾶς κολακεύει μὲ πιστοποιητικὰ καλῆς διαγωγῆς. Καὶ ἐμεῖς κολακευόμαστε καὶ καθόμαστε φρόνιμα»…. «Δὲν ζητᾶμε ἀνταλλάγματα, τόσο τὸ παρακάναμε! Καὶ ἡ Εὐρώπη γύρισε νὰ μᾶς κοιτάξῃ καὶ μᾶς σιχάθηκε». Μεγάλες ἀλήθειες! Ποιός ἀλήθεια σήμερα, στὸν διεθνῆ πολιτικὸ καὶ γεωστρατηγικὸ στῖβο, ὑπολογίζει ἕναν ψοφοδεῆ ἀντίπαλο, ποὺ ἐδῶ καὶ δεκαετίες ψελλίζει τὸ «δὲν διεκδικοῦμε τίποτα;»

Τὸ δικό μας «πρέπει»; Παραπομπὴ πάλι στοῦ Ἴωνος τὴ γραφή: «Αὐτὴ ἡ χώρα, αὐτὴ ἡ Ἰδέα, θέλουν πολλοὺς ἀκόμη ἥρωες!» Νὰ τὸ ἐξαίσιο γιὰ ἑμᾶς προσκλητήριο. Ἀφορᾶ ἑμᾶς αὐτό. Δὲν ἀφορᾶ τὴν κα Μπακογιάννη ἢ τὸν Γιῶργο Παπανδρέου. Δὲν ἀφορᾶ τὸν κ. Παυλόπουλο καὶ τὸν κ. Τσίπρα. Δὲν ἀφορᾶ τοὺς ἐνταγμένους καὶ βολεμένους. Στοῦ Δραγούμη τὰ ἡρωικὰ καὶ ἄφθαρτα πορτρέτα δὲν θὰ εἶχαν θέση ὅσοι παζαρεύουν ὀνόματα καὶ τίτλους χιλιετιῶν.

«Νὰ ξέρετε πῶς ἂν τρέξουμε νὰ σώσουμε τὴν Μακεδονία, ἡ Μακεδονία θὰ μᾶς σώσῃ! Θὰ μᾶς σώσῃ ἀπὸ τὴν μετριότητα καὶ τὴν ψοφιοσύνη, θὰ μᾶς λυτρώσῃ ἀπὸ τὸν αἰσχρὸ ὕπνο, θὰ μᾶς ἐλευθερώσῃ. Ἂν τρέξουμε καὶ σώσουμε τὴν Μακεδονία, ἐμεῖς θὰ σωθοῦμε!» (Ἲων Δραγούμης καὶ Μακεδονία, τοῦ Σταύρου Καρκαλέτση, ἱστορικοῦ – συγγραφέα)

Ἡ «Ἑλληνομακεδονικὴ Ἄμυνα» ἦταν μυστικὴ ὀργάνωση ποὺ ἴδρυσε ὁ ὑποπρόξενος Μοναστηρίου Ἴων Δραγούμης.

ΕΛΛΗΝΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ

Τὸ ἒν Μακεδονίᾳ ἐδρεῦον Ἀνώτατον Ἐθν. Κέντρον

Γ.Σ. ΕΛΛΗΝΟΜΑΚ. ΚΟΜΗΤ.
ΕΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Πρὸς

Τοὺς ἀρχηγοὺς σωμάτων Βάρδαν, Ζούκαν, Ρόκαν. Τοὺς ὁπλαρχηγοὺς Μακρῆν, Καραβίτην, Βολάνην Φιωτάκην, Περδίκαν, Καρασεβδᾶν, Γκούταν, Ντόγρην, Μπέλλον, Βλάχον, Σούλιον, Δελλάκην, τὰς ἐθνικὰς ἐπιτροπὰς Φλωρίνης, Καστορίας, Κοζάνης, Γρεβενῶν, Βιγλίτσης, Κλεισούρας, Βογατσικοῦ, Λιαψίστης, Σιατίστης, Κορυτςᾶς καὶ ἁπάσας τὰς ἐν τοῖς χωρίοις τοιαῦτας.

Ἐγκύκλειος Διαταγὴ

Τὸ ἐνταῦθα Ἀνώτατον Ἐθνικὸν Κέντρον λαβὸν ὑπ΄ὅψιν τὰ ἐθνικὰ ἀτυχήματα τὰ ὁποῖα κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἀγῶνος συνέβησαν καὶ ἐν πλήρει γνώσει τῶν αἰτιῶν τῶν ἀτυχημάτων τούτων, μετὰ ζωητᾶς δὲ ἀνησυχίας παρακολουθοῦν τὴν ἐξακολούθησιν τῶν ἀτοπημάτων καὶ ἐλαττωμάτων εἰς τὰ ὁποῖα κατὰ μέγα μέρος ὀφείλονται οὐσιωδέσταται ζημίαι τοῦ ἀγῶνος καὶ τοῦ ἒθνους.

διατάσσει

1^ον Πᾶς ἀρχηγὸς ἢ ὁπλαρχηγὸς εἶναι προσωπικῶς ὑπεύθυνος διὰ τὴν κατάστασιν τοῦ σώματος αὐτοῦ. Εἶναι ὑπεύθυνος διὰ τὴν διαγωγὴν τῶν ὑπ΄αὐτὸν ἀνδρῶν, ὑποχρεούμενος μετὰ ἐξαιρετικῆς μερίμνης νὰ ἐπιβλέπῃ αὐτοὺς εἰς τὰς πρὸς τοὺς κατοίκους τῆς χώρας σχέσεις των. Ὀφείλει διαρκῶς κατὰ τὰς ὥρας τῆς ἀναπαύσεως νὰ διδάσκῃ τοὺς ἄνδρας του ἐξηγῶν κατὰ τῶν Βουλγάρων, Ρωμούνων καὶ λοιπῶν προπαγανδῶν ἀγῶνος.

2^ον Πᾶς ἀρχηγὸς ἢ ὁπλαρχηγὸς ὀφείλει ἄνευ βραδύτητος νὰ τιμωρῇ κατὰ κρίσιν αὐτοῦ ἢ ἐν σοβαρᾷ περιπτώσει κατὰ τὴν κρίσιν δικαστηρίου ἐπιτοπίως ἐξ ἀτόμων τοῦ σώματος παρὰ τοῦ ἰδίου διοριζομένων πάντα ὑπ΄αὐτὸν ἄνδρα ὑποπεσόντα εἰς σφάλμα ἢ ἔγκλημα ζημιοῦν τὴν ἐθνικὴν ἐργασίαν. Δύναται ἐπίσης ὁ ἀρχηγὸς ἢ ὁπλαρχηγὸς νὰ ἐγκαταλείψῃ ἢ ἀποδιώξῃ ἐκ τοῦ σώματος πᾶν κακὸν ἐν αὐτῷ στοιχεῖον.

3^ον Οὐδεὶς ἀπολύτως ὁπλίτης δύναται νὰ γίνῃ δεκτὸς εἰς ἄλλο σῶμα ἄνευ ἐγγράφου ἀδείας τοῦ ἀρχηγοῦ ἐξ οὗ ἀπεχωρίσθη καὶ πιστοποιητικοῦ δηλοῦντος τὴν αὐτοῦ ποιότητα. Ῥητῶς δὲ πᾶς ἀρχηγὸς ἢ ὁπλαρχηγὸς διατάσσεται ν΄ἀποδιώκῃ πάντα ὁπλίτην ἐρχόμενος αὐθαιρέτως ἐξ ἄλλου σώματος καὶ μὴ ἐπιδεικνύοντα τὰ ῥηθέντα ἒγγραφα.

4^ον Τὰ σώματα ὀφείλουσι νὰ πληρώνουσι πᾶν εἶδος τροφῆς, ἱματισμοῦ καὶ ὑποδήσεως τὸ ὁποῖον λαμβάνουσι παρὰ τῶν κατοίκων. Πᾶσα παράβασις τῆς διαταγῆς ταύτης θὰ ἐπιβαρύνῃ τὸ σῶμα, ἂν συμβῇ νὰ σταθμεύσῃ διὰ μίαν μέραν πλησίον χωρίου ἀλλὰ καὶ πάλιν τοῦ ἄρτου μόνον ἡ μὴ πληρωμὴ δύναται νὰ δικαιολογηθῇ. Τὸ ἐναντίον ἀποτελεῖ ἐθνικὴν ἀναξιοπρέπειαν ἡ ὁποία δὲν ὑπάρχει καὶ τὴν ὁποίαν τυχὸν παρουσιαζομένην τὸ ἐνταῦθα Ἀνώτατον Ἐθνικὸν Κέντρον ἐπ΄οὐδενὸ λόγῳ θ΄ἀνεχθῇ.

5^ον Οὐδεὶς ὁπλίτης δύναται νὰ ἀναχωρήσῃ διὰ τὴν ἰδιαιτέραν αὐτοῦ πατρίδα ἄνευ ἐγγράφου ἀδείας τοῦ ἀρχηγοῦ του. Αἰ ἐθνικαὶ ἐπιτροπαὶ τῶν πόλεων ἢ χωρίων ὑποχρεοῦνται νὰ παρέχωσι πᾶσαν δυνατὴν συνδρομὴν καὶ περίθαλψιν εἰς τραυματίας ἢ σοβαρῶς ἀσθενοῦντας ὁπλίτας. Πάντα δὲ ὑγιῆ ὁπλίτην μεμονομένως ἢ μετὰ τινῶν συντρόφων διερχόμανον ἄνευ ἐγγράφου, διαταγῆς ἢ ἀδείας τοῦ ἀρχηγοῦ αἱ ἐθνικαὶ ἐπιτροπαὶ κατηγορηματικῶς διατάσσονται ν΄ἀποδιώκωσιν μὴ ἐπιτρέπουσα παραμονὴν εἰς τοιούτους φυγάδας ἢ ἀνυπότακτους περισσότερον τῆς μιᾶς ἡμέρας. Δυνάμει δὲ τῆς παρούσης διαταγῆς αἱ ἐθνικαὶ ἐπιτροπαὶ ἔχουσι πλῆρες τὸ δικαίωμα ν΄ἀντιτάσσωσι βίαν κατὰ τῆς αὐθαιρεσίας, ἐν ἀνάγκῃ δὲ δύναται νὰ ἐπικαλεσθῶσι τὴν συνδρομὴν τοῦ ἀρχηγοῦ ἢ ὁπλαρχηγοῦ τῆς περιφερείας, ὅστις καθῆκον ἔχει νὰ παράσχῃ ταύτην ἐξ ὁλοκλήρου.

6^ον Ρητῶς ἀπαγορεύεται ἡ πρόσληψις νέων ἀνδρῶν εἰς τὰ σώματα ἢ ἡ δημιουργία νέου σώματος. Ἀμφότερα ταῦτα εἶναι ἀποκλειστικὰ δικαιώματα τοῦ ἐνταῦθα Ἀνωτάτου Ἐθνικοῦ Κέντρου. Πᾶσα δὲ σχετικὴ δαπάνη γενομένη ἄνευ προειδοποιήσεως καὶ ἐγγράφου ἐγκρίσεως τοῦ Ἀνωτάτου Ἐθνικοῦ Κέντρου δὲν ἀναγνωρίζεται. Ἐξαιρεῖται ἡ περίπτωσις καθ΄ἣν διάφοροι λόγοι ἐπιβάλλουσι τὴν προσκόλλησιν ἀνδρός τινος εἰς σῶμα, ἡ προσκόλλησις ὅμως αὔτη δέον τάχιστα ν΄ἀνακοινοῦται ἐπαρκῶς δεδικαιολογημένη πρὸς τὸ ἐνταῦθα κέντρον.

Τὸ ἐνταῦθα Ἀνώτατον Ἐθνικὸν Κέντρον πληροφορεῖ ἄπαντας τοὺς ἀνωτέρω ἀναφερομένους ἀρχηγοὺς, ὁπλαρχηγοὺς καὶ ἐπιτρόπους ὅτι τὸ βουλγαρικόν κομιτᾶτον ἤρξατο τόσο ἐν Μακεδονίᾳ ὅσο καὶ ἐν Βουλγαρίᾳ νὰ λαμβάνῃ τὰ μέτρα ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα προδίδουν τὴν ἀπελπισίαν καὶ ἀδυναμίαν του. Δὲν εἶναι ὅμως διόλου παράδοξον προσωρινῶς νὰ ἴδωμεν πράγματα τὰ ὁποῖα νὰ δείξουν τὴν ἐργασία τῶν Βουλγάρων πρὸς ἀναδιοργάνωσιν τοῦ κομιτάτου των. Τοῦτο δὲν πρέπει νὰ μᾶς πτοήσῃ. Ὅλα τὰ σημεῖα λέγουσιν ὅτι ὁριστικῶς καὶ διὰ παντὸς τὸ δολοφονικὸν κομιτᾶτον παρέλυσε. Ἦσαν οἱ Βούλγαροι γενναῖοι ἐφ΄ὅσον ἀπέναντι τῶν σφαγῶν καὶ τῶν ἐμπρησμῶν δὲν ὑπῆρχαν παρά μόνο οἱ θρῆνοι τῶν γυναικῶν καὶ τῶν ὀρφανῶν. Ὅταν τὸ βουλγαρικὸν κομιτᾶτον εὑρέθη ἀπέναντι τοῦ Μελᾶ, τοῦ Μωραΐτη, τοῦ Φραγκοπούλου, τοῦ Λυμπεροπούλου, τοῦ Πραντοῦνα, τοῦ Βλαχάκη, τοῦ Καλογεράκη, τοῦ Σκαλίδου, τοῦ Νικολούδη, τοῦ Γαρέφη, τοῦ Λαμπρινοῦ, τοῦ Πετροπουλάκη καὶ τόσων ἄλλων τῶν ὁποίων τὰ ὀνόματα μένουν ἀθάνατα εἰς τὴν μακεδονικὴν ἱστορίαν τὴν ὁποίαν γράφει τὸ ἑλληνικὸν αἷμα δὲν εἶναι καὶ τόσον εὔκολος.

Τὸ ἐνταῦθα κέντρον διὰ λόγους ἐθνικοὺς δὲν δύναται νὰ δώσῃ πρὸς τοὺς ὁπωσδήποτε διεξάγοντες τὸν ἐθνικὸν ἀγῶνα ἄλλας πληροφορίας περὶ τῆς θέσεως εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται τὰ πράγματα τῆς βουλγαρικῆς ἐργασίας καὶ τὰ πράγματα τοῦ Ἑλληνομακεδονικοῦ Κομιτάτου.

Βεβαιοὶ μόνο ἐπισήμως ὅλους ὃτι ἐὰν διὰ τὰ ἀτυχήματα ἐντείνομεν ὅλας τὰς προσπαθείας μας καὶ ἐξακολουθήσωμεν ἐργαζόμενοι μὲ ἀγάπην, φρόνησιν καὶ πειθαρχίαν, πολὺ ταχέως καὶ οἱ Βούλγαροι θὰ καταλάβουν ἅπαξ διὰ παντὸς ὅτι ἡ Μακεδονία εἶναι χώρα ἑλληνικὴ καὶ ἡ Εὐρώπη θὰ πεισθῇ ὅτι ὁ Μῆτρος Βλάχος δὲν εἶναι Μπότσαρης καὶ οὔτε ὁ Τᾶνες, Ὀδυσσεὺς Ἀνδροῦτσος! Ἡ παροῦσα ἐγκύκλιος διαταγὴ νὰ περάσῃ κατὰ σειρὰν ἀπὸ ὅλα τὰ χωρία, τὴν εὐθύνην δὲ διὰ τὴν ἐκτέλεσιν αὐτῆς φέρουν κυρίως οἱ ἀρχηγοὶ καὶ οἱ ὁπλαρχηγοὶ τῶν σωμάτων.

Μοναστήριον 28 Αὐγούστου 1906.

-Γενικὰ ἀρχεῖα τοῦ Κράτους, Ἀρχεῖο Γεωργίου Τσόντου (Βάρδα), ΙΙ Μακεδονικὸς Ἀγών, 1904, Ἰανουάριος – Δεκέμβριος καὶ Ἀρχεῖο Ι.Μ.Χ.Α., τμῆμα Β΄φάκελος 2.
-«Ἀνέκδοτα ἒγγραφα γιὰ τὸν Μακεδονικὸ Ἀγῶνα», Ἐρατῶ Ζέλλιου –Μαστοροκῶστα, ΕΜΣ

Ἡ εἰκόνα εἶναι ἀπὸ eth-grafika.blogspot.gr

Πηγή: Ἀνιχνευτές - Χλόη