ΕΠΙΤΥΜΒΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Α'

Εἰς τὴν καθόλου Ἑλλάδα.

Σκάψτε της μνῆμ' ἀτέλειωτο κι ὅσο τὸ χῶμα φθάνει,
Κ' εἰς τὸ τάφο ρίξτε οὐρανοῦ τοῦ οὐρανοῦ τὸ δῶμα·
Τοῦ Γαλαξία βάλτε της τ' ἀστέρια γιὰ στεφάνι,
Τὸν ἥλιο γιὰ λαμπάδα της, τῆς γῆς ταὶς δάφναις στρῶμα,
Καὶ γράψτε ἀπὸ πάνω του· «Ἐδῶ κοιμᾶτ' ἐκείνη,
Ποῦ μιὰ φορὰ γεννήθηκε καὶ δὲν θὰ ξαναγίνῃ!»

Β'

Εἰς τὴν Ὁμηρικὴν Ἑλλάδα.

Σκάψτε ὁλόκληρη τὴ γῆ καὶ κάμετέ την μνῆμα,
Γιὰ τὸ κορμὶ τ' ἀτέλειωτο ποῦ θενὰ τὸ σκεπάσῃ·
Ὁ κόσμος ἂς συμμαζωχθῇ, ἂς τραβηχθῇ τὸ κῦμα,
Ἴσως σὲ τόσο λείψανο μεγάλο ἡ γῆ φθάσῃ...
Ἡ κτίσις ὠμορφότερη θὰ γείνῃ, πειό μεγάλη,
Σὰν εἶναι θάλασσα ἡ μισὴ καὶ τέτοια γῆ ἡ ἄλλη!

Σηκώστε τάφο ἀψηλό, σὰν τ' οὐρανοῦ τὸ δῶμα·
―Ἀκόμη ὑψηλότερο― ὡσὰν τὴν Ἰλιάδα·
Στὸν κόσμο ποῦ ἀπέθανε, τὸν κόσμο ρίξτε χῶμα,
Καὶ θάψετε τὸν Ὄλυμπο καὶ θάφτε τὴν Ἑλλάδα.
Ἀπάνω του κρεμάσετε τὴν λύρα τοῦ Ὁμήρου,
Νὰ τραγουδῇ τὸ ἄπειρο τὸν ὕπνο τοῦ ἀπείρου!

Γ'

Εἰς τὴν Περσομάχον Ἑλλάδα.

Μνημοῦρι σκάψετε βαθὺ καὶ γιὰ τὴν ἀμαζόνα
Φυτέψετε στὴν κρύα γῆ ἀπάνω ἀπὸ τὸ μνῆμα,
Κοντάρι τῶν Θερμοπυλῶν, σπαθὶ τοῦ Μαραθῶνα
Καὶ βρέξτε το μὲ δροσερὸ τῆς Σαλαμῖνος κῦμα,
Δέντρα νὰ γίνουνε ψηλά, τὰ σύννεφα νὰ φθάσουν,
Τὸν κόσμο νὰ δροσίσουνε, τὸν κόσμο νὰ σκεπάσουν...
Βάλτε τὸ γέρο-Ὄλυμπο στὸ χῶμά του κολῶνα,
Τὸν ἀητό του γιὰ σταυρό, γιὰ φῶς τὸν Παρθενῶνα.

Δ'

Εἰς τὴν αὐτήν.

Σκέψτε της μνῆμα δροσερὸ καὶ βάλετε γιὰ γλάστρα
Τοῦ Ἑλικῶνα τὰ βουνά, γιὰ νἄχῃ κρίνα τ' ἄστρα·
Σκαλίστε στὰ λιθάρια του λύραις παλῃαὶς γι' ἀηδόνια·
Φῶς, τὸν τυφλὸ τὸν Ὄμηρο ἀντάμα μὲ τὰ χρόνια·
Τοῦ Λεωνίδα τὸ σπαθὶ γι' ἀσάλευτη ἀσπίδα,
Φωτιά, δυὸ στίχους τῆς Σαπφῶς, τὸν οὐρανὸ χλαμύδα,
Κι' ἀκόμη βάλτε ἀντὶ σταυροῦ σὲ κορυφή του μία,
Τῆς Σαλαμίνος τὸ κουπί, τῶν Πλαταιῶν κοντάρι·
Γιὰ Παναγιὰ τὴν Ἀθηνᾶ ὑψώστε τοῦ Φειδία
Καὶ τίποτε μὴ γράψετε στοῦ τάφου τὸ λιθάρι...

Ε'

Εἰς τὴν Ἑλλάδα τῆς Χαιρωνείας.

Σκάψετε τάφο, σκάψετε στὸ χῶμα τὸ πικρό μας·
Νἆναι μεγάλος καὶ βαθὺς ὡσὰν τὸ πέσιμό μας...
Κι' ὅσα ἐκεῖ ἐπέσανε τοῦ Λόχου παλληκάρια,
Τόσους φυτέψετε ἀνθοὺς καὶ λεύκαις στὰ χορτάρια·
Τοῦ Δημοσθένη ἡ πλατειὰ χλαμύδ' ἂς τὸ στολίζῃ·
Κόκκινη σὰν τὸ αἷμα του, ὡσὰν κι' αὐτὸν μεγάλη
Κι' ὃποιος διαβάτης ἀπὸ ἐκεῖ περνᾷ ἂς γονατίζῃ,
Ὅσο νὰ ἔλθουν οἱ καιροὶ τῆς Λαύρας οἱ μεγάλη!

ΣΤ'

Εἰς τὴν Ἑλλάδα τοῦ Ἀλεξάνδρου.

Σκάψετε μνῆμα, σκάψετε· καὶ βάλτε στὴν κορφή του
Τὸ κράνος τ' Ἀλεξάνδρου της, τὸ φτερωτὸ σπαθί του,
Νὰ σμίγῃ ἥλιος καὶ σπαθὶ μαζῆ σὰν ξημερόνῃ,
Καὶ νἆναι ἥλιος τὸ σπαθὶ ὁ κόσμος σὰν νυχτόνῃ.

Ζ'

Εἰς τὴν Ἑλλάδα τοῦ Φιλοποίμενος.

Ἀνοίξτε τάφο ἅγιο ἐκεῖ ὅπου γιὰ πάντα
Τοῦ τελευταίου Ἕλληνος βγῆκ' ἡ ψυχή· μεγάλο
Ἀπάνω βάλτε του βουνὸ κ' Ἐκεῖνον ἀνδριάντα·
Ἀψήλωμα στ' ἀψήλωμα, βουνὸ ἀπάνω στ' ἄλλο...
Σκαλίστ' ἀπὸ τὴν μιὰ μεριὰ τὴν σιδερένια Ρώμη,
Μέσα στὴν πρώτη νειότη της καὶ σ' ὅλη της τὴ ρώμη,
Κι' ἀπὸ τὴν ἄλλη τὴ μεριὰ μονάχο τὸ σπαθί του...
Τὸν κόσμο κατεπάνω του κ' ἐκεῖνο ἀντικρύ του.

Η'

Εἰς τὴν Ἑλλάδα τοῦ Παλαιολόγου.

Εἰς ἕνα λόφο ἀπ' τοὺς ἑπτὰ ἀνοίξτε τάφο ἄλλο,
Στοὺς λόφους ὅπου γιασεμὶ μοσχοβολᾷ καὶ κρίνος
Καὶ θάψετε τὸ λείψανο τῆς κόρης τὸ μεγάλο,
Μὲ τὸ σπαθὶ ποῦ καὶ νεκρὸς κρατοῦσ' ὁ Κωνσταντῖνος!
Ἀπάνω ἀνάφτε του κρυφὸ κανδῆλι, τὴν ἐλπίδα·
Σκεπάστε τὸ μὲ τὴν πλατειὰ βασιλικὴ χλαμύδα,
Ὅπου πορφύρα δυὸ φοραὶς τὴν ἔκαμε τὸ αἷμα,
Καὶ στήστε ἀπάνω ἀκάνθινο καὶ Λεωνίδα στέμμα·
Μαῦρο ὑψῶστε του σταυρό, γιὰ νἆναι δυό· τὸ ἕνα
Νὰ βλέπουνε στὸ Γολγοθᾶ, στὴ χώρα μας τὸ ἄλλο·
Νἄχῃ ἀπάνω του καρφιὰ μακρυὰ κ' αἱματωμένα,
Μὰ τὸ καρφὶ τὸ Φράγκικο νὰ εἶναι πειὸ μεγάλο...
Και γράψετ'―ἒπεσ' ἡ Ἑλλὰς μὲ τὸ σπαθὶ στὸ χέρι
Κι' ἀνέβηκε στὸν οὐρανὸ ψηλὰ καινούργιο ἀστέρι.

Θ'

Εἰς τὴν δουλωθεῖσαν Ἑλλάδα.

Σκάψετε τάφο, σκάψετε· στὰ κρύα μάρμαρά του
Σκαλίστε ὅλαις ταὶς μεριαὶς καὶ ὄψεις τοῦ θανάτου·
Ἀγνώριστα μαρτύρια, φωτιαὶς στῂς ἐκκλησίαις,
Φαρμάκια, σίδερα βαρειὰ κ' ἀτέλειωταις θυσίαις,
Σκαλίστε αἵματα γενηῶν, ἀτίμωσι, κρεμάλα,
Νἆναι δυὸ τάφοι ἅγιοι καὶ πάθη δυὸ μεγάλα,
Νὰ βλέπ' ὁ Φράγκος νὰ γελᾷ κι' ὁ οὐρανὸς νὰ κλαίῃ
Καὶ ἂς διαβαίνουν οἱ καιροὶ ὡς νἄλθουν ἄλλοι νέοι!...
Μὰ κι' ἀπ' τὴν ἄλλη του μεριὰ βουνῶν σκαλίστε χιόνια,
Σημαίαις καὶ κυρτὰ σπαθιά, τσαπράζια καὶ μηλιόνια,
Λειοντάρια καὶ ἁρματωλούς, Κλέφτες κ' ἀητοὺς ἀντάμα·
Σκαλίστε τὸ ἐξακουστό, τὸ Τουρκομάχο δρᾶμα,
Καὶ κρύφτε τὸ νεκρὸ ἀητὸ στὰ χώματα τὰ μαῦρα,
Ὅσο νὰ γίνῃ φοίνικας μὲ τὸν καιρὸ στὴ Λαύρα!

Ι'

Εἰς τὴν Ἑλλάδα τῆς Ἁγίας Λαύρας.

Σκάφτε τὸ εὐμορφότερο τοῦ κόσμου περιβόλι
Κι' ἀνοίξτε μνῆμα· ρίξετε ἀπάνω του γιὰ χῶμα,
Μπαροῦτι, κλέφτικα σπαθιά, ἀπὸ τουφέκια βόλι
Καὶ φουστανέλλα κάτασπρη στὸ βάθος του γιὰ στρῶμα·
Χορὸ Ζαλόγγου καὶ Γραβιᾶς σκαλίστε σὲ μιὰ στήλη
Ἀτέλειωτη, θεόρατη, καὶ τὸν καιρὸ κανδῆλι...
Ἀπάνω του σηκώσετε τῆς Λαύρας τὴ σημαία,
Φωτιὰ Κανάρη ἀκοίμητη, κανόνι τοῦ Μιαούλη,
Βάλτε τοῦ γέρου τοῦ Μωρηᾶ τὴν περικεφαλαία,
Τὸ Μεσολόγγι πειὸ ψηλὰ κι' ἀγνάντια του τὸ Σοῦλι
Βάλτε θυμάρι τοῦ βουνοῦ, τσαροῦχι φτερωμένο,
Γράφτε τραγοῦδι κλέφτικο ἀπ' τὴν καρδιὰ βγαλμένο,
Τοῦ Καραΐσκου ἁρματωσιὰ στὸ αἷμα του βαμμένη
Καὶ φύγε γρήγορ' ἀπ' αὐτὴ γενηὰ καταραμένη!

ΙΑ'

Εἰς τὴν ἐνεστῶσαν Ἑλλάδα.

Κρυφά, κρυφά· νύχτα βαθειὰ καὶ μαύρη σὰν τὸν ᾅδη,
Σὲ μνῆμα νόθο, ρίξετε τῆς Μάνα σας τὸ σῶμα,
Τὴ μάνα ποῦ σκοτώσατε.... ἀπάνω του σημάδι,
Βάλτε τὸ Βουλευτήριο καὶ τὸν καιρό σας.... χῶμα.
Μ' ἐφημερίδες στρώστε το, γεμάταις μυρολόγια·
Γεμίστε το μὲ θούρια τοῦ δρόμου..... καὶ μὲ λόγια.
Κάντε συλλαλητήρια εἰς τὸ πικρό της μνῆμα,
Ρήτορες ν' ἀνεβαίνουνε σημερινοὶ στὸ βῆμα....
Βάλτε τὸ μητροκτόνο σας, ἀντὶ σταυροῦ, μαχαῖρι
Καὶ γράψετε μὲ τ' ἄκοφτο τοῦ Γορτυνίου χέρι·
«Ἐδῶ γιὰ πάντα ἡ Ἑλλὰς ἁπλόνει τὸ κορμί της·
Τὸν Ἀχιλλέα γράφτηκε νὰ θάψῃ ὁ Θερσίτης!»

ΙΒ'

Εἰς τὴν μέλλουσαν Ἑλλάδα.

Ναὸ ὑψώστε της ψηλὸ μὲ δάφναις καὶ ἀνθῶνες·
Βάλτε του γιὰ θεμέλιο τὸ ἅγιο παρελθόν της,
Τὸν οὐρανὸ ἀέτωμα, τὴν λάμψι γιὰ κολῶνες
Καὶ γεφυρώστε οὐρανὸ καὶ γῆ μὲ τὸν ἀητό της....
Σχίστε τὰ μαῦρα ράσα της, καὶ στήστε τους σημαία,
Χλαμύδα κατακόκκινη καὶ περικεφαλαία....
Κι' ἀπάνω ἀπάνω, πειὸ ψηλά, εἰς τοῦ Θεοῦ τὸ θρόνο,
Γράφτε τὸ ὄνομα «Ἑλλάς»... τὸ ὄνομά της μόνο.

Ἀπρίλιος τοῦ 1886.

Πηγή: Ἀχιλλέως Παράσχου, Ἀνέκδοτα Ποιήματα

Φωτογραφία: Κοινή Μνήμη, Χρήστος Θ. Μποκόρος

Ἑλλήνων Φῶς