"Επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πανόπλων και ενικήσατε"

11 Φεβρουαρίου, 2016 - 12:47

Παρά τις θηριωδίες των κατακτητών από την πρώτη μέρα της εισβολής άρχισε και η αντίσταση κατά των Γερμανών και έτσι ένα μεγάλο μέρος του Γερμανικού στρατού κρατείται δεσμευμένο και καταπονείται στα βουνά των Χανίων, στον Ψηλορείτη, στα Λασιθιώτικα βουνά.

Η Μάχη της Κρήτης έχει µια ξεχωριστή θέση στη ροή των γεγονότων του Β' Παγκοσµίου Πολέµου. Ο Ελληνικός λαός στη Κρήτη, εγκαταλελειµµένος από τις ηγεσίες του, µε τη πλειοψηφία των Κρητικών ανδρών αποκοµµένων στην κατακτηµένη Ελλάδα, έδωσε ένα αγώνα έξω από κάθε λογική, κάνοντας υπέρβαση της ανθρώπινης φύσης, ακολουθώντας τους δρόµους της ψυχής του και της εθνικής του συνείδησης. Έδωσε ένα αγώνα συνειδητό, σκληρό, άνισο, χωρίς ηγεσία, µονάχα µε φλογερούς κληρικούς και λαϊκούς αρχηγούς.

Η αντίσταση του Κρητικού λαού εκδηλώνεται µε τη πτώση των πρώτων αλεξιπτωτιστών και συνεχίζεται αµείωτη σε όλο το διάστηµα της Γερµανικής κατοχής, µέχρι την συντριβή των δυνάµεων του άξονα . Η αντίσταση αυτή του άµαχου πληθυσµού, που συναντάται για πρώτη φορά στον Ευρωπαϊκό χώρο επιφέρει πολλά πλήγµατα και δηµιουργεί σοβαρά προβλήµατα στον κατακτητή.

«Στη Κρήτη µόνο οι πέτρες δεν σηκώνονταν µοναχές τους να µας κτυπήσουν. Κάθε έµψυχο µας πολεµούσε και µας πολεµά µέχρι την ύστατη στιγµή, κάνοντας έτσι τη µάχη αυτή µια από τις πιο παράδοξες και ένδοξες της ιστορίας», θα γράψει αργότερα στις σηµειώσεις του Γερµανός αξιωµατικός.

Αξιοµνηµόνευτη είναι και η θυσία των στρατευµένων της Αγγλίας και ακόµη περισσότερο των άγνωστων αγωνιστών των αποικιών της Μ. Βρετανίας, που απελπιστικά λιγότεροι και ανεπαρκώς εξοπλισµένοι αγωνίστηκαν διπλά, για το συµφέρον της γηραιάς αυτοκρατορίας και την παγκόσµια ελευθερία, κατά συνέπεια και της Ελλάδας.

Οι Γερµανοί µετά τη κατάληψη του Νησιού, δεν µπορούν να συγχωρήσουν τη συµµετοχή του Κρητικού λαού σε µια τόσο οδυνηρή γι' αυτούς αντίσταση. Αρχίζει µία νέα περίοδος µε αιµατηρές θυσίες και σκληρά αντίποινα σε βάρος του. Στρατόπεδα συγκέντρωσης, οµαδικές εκτελέσεις, πυρπολήσεις χωριών, φόνοι ανεξάρτητα από ηλικία, συµπληρώνουν το έργο των βοµβαρδισµών

Η Γερµανική κατοχή παίρνει τέλος στις 9 Μαΐου 1945, µε την υπογραφή της συνθήκης παράδοσης των Γερµανοιταλικών δυνάµεων στους εκπροσώπους των Κυβερνήσεων Ελλάδας και Αγγλίας. Το τίµηµα σε αίµα που πληρώνει η Κρήτη από την εισβολή και κατοχή των Γερµανών είναι 6.593 άνδρες, 1.113 γυναίκες και 869 παιδιά.

Εθνική Αντίσταση Κρήτης

Οι Κρήτες μετά τη Μάχη της δε δαμάζονται και συνεχίζουν την ηρωική τους αντίσταση για 4 ακόμα χρόνια από τις απόκρημνες και υπερήφανες βουνοκορφές του Ψηλορείτη, της Δίκτης και των Λευκών Ορέων. Συνεχίζουν την εθνική τους αντίσταση μέχρι που η λευτεριά ξαναγυρίζει και στεφανώνει και πάλι το ηρωικό και πανέμορφο νησί - Το νησί των γενναίων.

Από τις αρχές Ιουνίου 1941 δημιουργούνται πλήθος από αντιστασιακές οργανώσεις σε ολόκληρη την Κρήτη, όπως του Μανώλη Μπαντουβά στον Αγ. Σύλλα, του Πετρακογιώργη στις Καμάρες, η ομάδα του Αδάμη Κρασανάκη στη Δίκτη, η Οργάνωση Ανωγείων, η οργάνωση του Ραφτόπουλου στη Βιάννο, η Οργάνωση του Αντ Γρηγοράκη στον Κρουσώνα, η Οργάνωση του Γ Κατσιά στα Σφακιά, η οργάνωση του Μάντακα στα Λευκά όρη, του Γιώργη Κατσιρντάκη στα Χουστουλιανά, κ.α.

Θυμίζουμε μόνο δυο από τα μεγάλα κατορθώματα της Εθνικής Αντίστασης, που όμως τα λένε όλα:

Απαγωγή του Γερμανού στρατιωτικού Διοικητή Κρήτης Κράιπε (26 Απριλίου 1944) από Εγγλέζους και Κρήτες αντιστασιακούς.
Εξαναγκασμός σε παράδοση του Ιταλού στρατιωτικού διοικητή Κάρτα.(από Κρήτες αντιστασιακούς).

Η Εθνική Αντίσταση Κρήτης είναι ενέργεια λαϊκών ανθρώπων και όχι στρατιωτικών, αφού αφενός ο στρατός των συμμάχων μετά τη Μάχη της Κρήτης έφυγε στη Μ. Ανατολή και αφετέρου από το Νοέμβριο του 1940 η Κρήτη ήταν αφύλακτη, χωρίς Ελληνικό στρατό, χωρίς οργανωμένη άμυνα, επειδή κατά τη κήρυξη του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου η 5η Μεραρχία της Κρήτης έλειπε στο μέτωπο – ο λόγος και για τον οποίο η Κρητική μούσα λέει:

'ΧΙΤΛΕΡ, ΝΑ ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΥΧΗΘΕΙΣ ΠΩΣ ΠΑΤΗΣΕΣ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ.
ΞΑΡΜΑΤΩΤΗ ΤΗΝ ΗΥΡΗΚΕΣ ΚΑΙ ΛΕΙΠΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΣΗΣ.
Η 5η Η ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΤΗΣ, ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΤΗΣ
ΣΤΑ ΞΕΝΑ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝΕ, ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ'' (Ριζίτικο)

Το Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης Κρήτης

Από τις αρχές Ιουνίου 1941 δημιουργούνται πλήθος από αντιστασιακές οργανώσεις σε ολόκληρη την Κρήτη, όπως του Μανώλη Μπαντουβά στον Αγ. Σύλλα, του Πετρακογιώργη στις καμάρες, η ομάδα του Αδάμη Κρασανάκη (Κρασαναδάμη) στη Δίκτη, η Οργάνωση Ανωγείων, η ΚΕΕΕ του Ραφτόπουλου στη Βιάννο, η Οργάνωση του Αντ Γρηγοράκη στον Κρουσώνα, η Οργάνωση του Γ Κατσιά στα Σφακιά, η οργάνωση του Μάντακα στα Λευκά όρη, του Γιώργη Κατσιρντάκη στα Χουστουλιανά, κ.α.

Το Νοέμβριο του 1942, το Γενικό Αρχηγείο Αντίστασης Κρήτης εγκαταστάθηκε στη Δίκτη, αρχικά στη μάντρα του καπετάν Κρασαναδάμη και ακολούθως στου Χαμαίτη τη βρύση
Το Δεκέμβρη του 1942 ο Μανώλης Μπαντουβάς διαλύει το λημέρι του στον Αγ. Σύλλα και με τα άλλα αδέλφια του πάει και βρίσκει τον καπετάν Κρασαναδάμη και τα αδέλφια του στη Δίκτη. Όταν το 1942, μετά το κτύπημα των δοσίλογων, την τρομοκρατία των Γερμανών (εκτέλεση 62 μαρτύρων στο Ηράκλειο) κυνηγούν τον Μπαντουβά και ντόπιοι δοσίλογοι και Γερμανοί. Προ αυτού ο Μπαντουβάς πάει και βρίσκει τον Κρασαναδάμη και τον στηρίζει.Εκεί έρχονται μετά και ο Ποδιάς, Ζαμπετοχρήστος, οι αξιωματικοί Μπετεινάκης, Πλεύρης, Ραφτόπουλος κ.α. και ιδρύουν το Ενωμένο αντάρτικο με Γενικό αρχηγό τον Μανώλη Μπαντουβά. Αργότερο το Γενικό Αρχηγείο μεταφέρθηκε από τη μάντρα του Κρασαναδάμη στου Χαμαίτη τη βρύση.
Στις 4 Φεβρουαρίου 1943 πέφτει στο Καθαρό της Δίκτης ο Άγγλος Ταγματάρχης Πάτρικ Λη Φέρμορ, σύνδεσμος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής και το παραλαμβάνουν ο Καπετάν Κρασαναδάμης με τον ήρωα Παύλο Πετράκη.
Στις αρχές Αυγούστου 1943 πραγματοποιείται συνάντηση αξιωματικών και καπεταναίων στη μάντρα του καπετάν Κρασαναδάμη, για να προετοιμάσουν την υποστήριξη συμμαχικής Απόβασης,
Στις 3 Νοεμβρίου 1943 οι Γκεσταμπίτες με τον Σουμπερτ φτάνουν στο Λασίθι και σφάζουν ή δέρνουν τους Λασιθιώτες. Από εκεί μετά πάνε σε άλλα μέρη της Κρήτης.
Στις 12-20 Σεπτεμβρίου γίνεται η νικηφόρα Μάχη της Βιάννου με αρχηγό το Εμμ Μπαντουβά και υπαρχηγούς τον Κρασαναδάμη κ.α. όπου φονεύτηκαν πάρα πολλοί Γερμανοί και αιχμαλωτίστηκε όλο το Γενικό Γερμανικό Επιτελείο και συνάμα ακολούθησε η παράδοση της στρατιάς των Ιταλών, κάπου 7.500 Ιταλοί.
Το Δεκέμβριο γίνεται εκτέλεση 12 Γερμανών αξιωματικών στη μάντρα του Καπετάν Κρασαναδάμη από την ομάδα Μπαντουβά ( ως αντίποινα τόσο για τη δολοφονία από τους Γερμανούς ενός από τα αδέλφια Μπαντουβά όσο και άλλων Κρητών). Ως αντίποινα οι Γερμανοί καίνε και κατασφάζουν τα χωριά της Βιάνου και Ιεράπετρας
Στις 26 Απριλίου 1944 πραγματοποιήθηκε η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε από τους W. S. Moss και o P. L. Fermor και Κρήτες αντιστασιακούς Γιώργη Τυράκη, Μ. Πατεράκη κ.α. Ήταν μια τολμηρή και μοναδική ενέργεια, η οποία καταρράκωσε το ηθικό των κατακτητών Γερμανών, και έκανε υπερήφανους όλους τους Κρητικούς. Από την άλλη η πράξη αυτή είχε άσχημες συνέπειες (παρά πολλά θύματα) λόγω της εκδίκησης των Γερμανών.
Στις 16 Σεπτεμβρίου ο Στρατηγός Κάρτα με δύο ανώτερους αξιωματικούς του επιτελείου του και το Λοχαγό Ταβάνα παραδίνονται. Σε σύσκεψη που πραγματοποιείται στους Ποταμούς, μεθοδεύεται η φυγάδευση του Κάρτα. Στη σύσκεψη παίρνουν μέρος ο πρώην Βουλευτής και Υπουργός Στυλιανός Κούνδουρος, ο Άγγλος Λη Φέρμορ, ο στρατιωτικός Διοικητής Νομού Λασιθίου Συνταγματάρχης Νικόλαος Πλεύρης και ο καπετάνιος Κρασανάκης Αδάμ.Οι δύο Ιταλοί αξιωματικοί με τους επιτελείς τους παραλαμβάνονται από ομάδα ανταρτών με επικεφαλής τον Αδάμ Κρασανάκη στο Μέσα Λασίθι. Αφού διανυκτέρευσαν στο χωριό Μαγουλά, οδηγήθηκαν μέσω Επανωσήφη και Αχεντριά στην περιοχή Τσούτσουρος. Στις 20 Σεπτεμβρίου καταφτάνει στη θέση Μαριδάκη, Αγγλικό σκάφος επιφάνειας, στο οποίο επιβιβάζεται ο Κάρτα με τους επιτελείς του.Στη συνέχεια την ήπια Ιταλική κατοχή διαδέχεται η επαχθέστερη Γερμανική.
Τον Αύγουστο του 1944 γίνονται σαμποτάζ (κάψιμο αποθηκών βενζίνης, ανατινάξεις εγκαταστάσεων κ.α.) στις Δαφνές, και Αποστόλους Πεδιάδος, στο Δράσι Μεραμβέλου κ.α. από τους Κρασαναδάμη, Χαιρέτη, Φιλεντέμ κ.α.
Η Γερμανική κατοχή παίρνει τέλος στις 9 Μαΐου 1945, με την υπογραφή της συνθήκης παράδοσης των Γερμανοιταλικών δυνάμεων.

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Η Μάχη της Κρήτης το Μάιο του 1941, σύμφωνα με τους ιστορικούς, αποτελεί εποποιία για την ιστορία του Έθνους μας, αλλά και ειδικότερα για τον Κρητικό λαό. Η συμβολή της στην αναχαίτιση των ιμπεριαλιστικών φιλοδοξιών του Χίτλερ και του φασιστικού του καθεστώτος υπήρξε σημαντικότατη για όλο τον κόσμο. Το έπος της Μάχης της Κρήτης και της Εθνικής αντίστασης Κρήτης το έγραψε η ψυχή του απλού Κρητικού. Η Μάχη και η Εθνική Αντίσταση της Κρήτης είναι ένας από τους σταθμούς μιας μακραίωνης πορείας αγώνων, θυσιών, ολοκαυτωμάτων.

Στη Μάχη της Κρήτης οι ηρωικοί υπερασπιστές του νησιού έδωσαν στον εισβολέα απάντηση, ανάλογη με εκείνη του Λεωνίδα. Είναι ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία του 2ου Παγκόσμιου πολέμου. Αποτελεί σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας στην Ιστορία των λαών. Η Μάχη της Κρήτης αντέστρεψε τη χρονολογική σειρά των σχεδίων του Γερμανικού επιτελείου. Επέφερε ριζική μεταβολή στις εκστρατείες και ιδίως στην πορεία όλου του πολέμου.

Καθυστέρησε την επίθεση κατά της Ρωσίας που είχε προγραμματιστεί για τις 18 Μαΐου του 1941 και έδωσε τη δυνατότητα στους Ρώσους να κερδίσουν χρόνο για να αμυνθούν. Έτσι ο Ρωσογερμανικός πόλεμος (Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα) αντί στα μέσα Μαΐου άρχισε στις 22 Ιουνίου 1941. Οι Κρητικοί με τους συμμάχους τους στην Κρήτη: Βρετανούς, Νεοζηλανδούς και Αυστραλούς αντιστάθηκαν ηρωικά αλλά ηττήθηκαν. Όμως αυτή ήταν μια πύρρειος νίκη για τους Γερμανούς, γιατί τους προξένησε μεγάλες απώλειες σε έμψυχο και άψυχο δυναμικό.

Ο διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στη Κρήτη, ο στρατηγός Φράιμπεργκ γράφει στην έκθεσή του: "Ολίγα έθνη έχουν τα ευγενικά προτερήματα των Κρητικών". Ο Γερμανός διοικητής του Σώματος Αλεξιπτωτιστών κατά τη Μάχη της Κρήτης Φον Στούντεντ γράφει στην έκθεσή του: "Δι εμέ ως διοικητής των Γερμανικών μονάδων αλεξιπτωτιστών που κατέλαβαν την Κρήτη, το όνομα της νήσου αυτής συνδέεται με πικρές αναμνήσεις. Ομολογώ ότι επλανήθηκα στους υπολογισμούς μου όταν συνεβούλευσα αυτήν την επίθεση.

Αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να χάσω πολύτιμους αλεξιπτωτιστές, τους οποίους θεωρούσα παιδιά μου, αλλά και να εκλείψουν πλέον οι σχηματισμοί αλεξιπτωτιστών, τους οποίους είχα δημιουργήσει ο ίδιος". Ο ίδιος ο Χίτλερ ( Hitler) παραδέχθηκε: "Η Κρήτη απέδειξε ότι οι μεγάλες μέρες των αλεξιπτωτιστών τελείωσαν." Ο Βρετανός ιστορικός Αian Ciark έγραψε, σχετικά με τη μάχη: «Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο ρους της ιστορίας, αν ένα χρόνο πριν οι κάτοικοι της Δύσης είχαν δείξει το ίδιο θάρρος με τους Κρητικούς κατά την εισβολή των Γερμανών στα χωριά τους».

Ο πατέρας της Νίκης Ουϊνστον Τσόρτσιλ (Winston Churchill, ο τότε πρωθυπουργός της Αγγλίας) στα Απομνημονεύματά του γράφει: «Η αντίσταση στην Κρήτη προκάλεσε την καταστροφή επίλεκτων γερμανικών δυνάμεων, που θα μπορούσαν να παίξουν κεφαλαιώδη ρόλο στα μεταγενέστερα γεγονότα της Μέσης Ανατολής…

Στην Κρήτη ο Goering κέρδισε μια Πύρρειο νίκη, διότι με τις δυνάμεις που σπατάλησε εκεί θα μπορούσε εύκολα να κατακτήσει την Κύπρο, τη Συρία, το Ιράκ και ίσως ακόμη και την Περσία... Διέπραξε την ανοησία να αφήσει να του ξεφύγουν αυτές οι μεγάλες ευκαιρίες, με το να θυσιάσει τις αναντικατάστατες αυτές δυνάμεις σε έναν θανάσιμο αγώνα που διεξαγόταν συχνά σώμα με σώμα..." Ο Άγγλος στρατάρχης Weyvell (Ουέιβελ) ανέφερε στην κυβέρνησή του: "Οι απώλειες των Γερμανών στην Κρήτη έσωσαν τη γενική κατάσταση στη Μεσόγειο, διότι καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος των αεραγημάτων του εχθρού και μέγας αριθμός αεροπλάνων".

Ο ίδιος λέγει επίσης: "Προθύμως αναγνωρίζομεν ότι οι Έλληνες σύμμαχοί μας είναι οι πρώτοι που τας υπερόχους νίκας των εις την Βόρειον Ήπειρον άνοιξαν τον δρόμον και κατάφερον πλήγματα κατά της φασιστικής Ιταλίας. Αι επιτυχίαι δεν είχαν μόνον τοπικήν σημασίαν, αλλά επηρέασαν την όλην εξέλιξιν του πολέμου. Η άμυνα της Κρήτης έσωσε την Κύπρον, την Συρίαν, το Ιράκ και ίσως το Τομπρούκ."

Η ΕΣΣΔ, δια του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Μόσχας, αναγνώρισε την καθοριστική συμβολή της Ελλάδος στην καθυστέρηση και τελική αποτυχία της Γερμανικής επιθέσεως εναντίον της ΕΣΣΔ (επιχείρηση "Barbarossa"): "Επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πανόπλων και ενικήσατε. Μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήτο δυνατόν να γίνει άλλως, διότι είσθε Έλληνες. Εκερδίσαμεν χρόνον διά να αμυνθώμεν. Ως Ρώσοι και ως άνθρωποι σας ευγνωμονούμε."

Γράφει ο Joseph Goebbels στο ημερολόγιό του, στις 8 Απρ. 1941, δύο ημέρες μετά την Γερμανική επίθεση, εντυπωσιασμένος και αυτός από την μαχητικότητα των Ελλήνων: "Προχωρούμε αργά στην Ελλάδα... Οι Έλληνες είναι γενναίοι μαχητές.... Τα καταληφθέντα χαρακώματα είναι γεμάτα πτώματα... Και αυτός ο Φύρερ θαυμάζει ιδιαιτέρως το θάρρος των Ελλήνων. Ίσως υπάρχει ακόμη ένα ίχνος της παλαιάς Ελληνικής καταγωγής σ' αυτούς."

Η εφημερίδα "Χρόνος", του Τόκιο, έγραφε: "Προτείνουμε ως ζήτημα υπέρτατου καθήκοντος τιμής, όπως δημιουργηθεί έκτακτο "Τάγμα των Ιπποτών της Κρήτης), για να τιμηθεί με ειδικό παράσημο κάθε πολίτης, κάθε στρατιώτης και κάθε αξιωματικός που έλαβε μέρος στην ενδοξότερη μάχη της ιστορίας, τη Μάχη της Κρήτης"

Οι Λονδρέζικοι Τάιμς έγραψαν: "Η Μάχη της Κρήτης υπήρξε το συναρπαστικότερο γεγονός του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. και η αποθέωση του ανθρώπινου ηρωισμού". Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, ο εκπρόσωπος της Αγγλίας επί Γερμανοκρατούμενης Κρήτης, είπε: "Κατά τη Μάχη της Κρήτης, η ανδρεία και το πνεύμα των Κρητών γέμισαν τις σελίδες του παγκόσμιου τύπου. Η μάχη αυτή έγινε θρύλος και στα μάτια ολόκληρου του κόσμου η λέξη "Κρητικός" έγινε συνώνυμη με τις λέξεις "Πολεμιστής" και "Ήρως".

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΗΜΕΡΑ

Θα ήταν λάθος να νομίσουμε πως η Μάχη των Κρητικών, με τη σκληρότητά της και την περιφρόνηση που διαδηλώνει προς την ανθρώπινη ζωή, είναι απλή έκρηξη πολεμοφιλίας. Και θα ήταν λάθος μέγα, γιατί ο Κρητικός είναι, όσο κανένας άλλος, τρυφερός εραστής της ζωής - της ωραίας ζωής Απλά οι Κρητικοί το Μάη του 41 και όχι μόνο, γιατί ακολούθησε μετά και η εθνική αντίσταση 1941 - 1944, στ' όνομα της Ελλάδας, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης πλήρωσαν το Χρέος, κάτι που εμείς οι νεότεροι οφείλουμε να αναγνωρίζουμε και να το τιμούμε.

Σαφώς η Μάχη της Κρήτης δεν αποτελεί μόνο ένα στρατιωτικό ιστορικό γεγονός, αλλά κυρίως μια ολόκληρη Φιλοσοφία, ένα ηθικό Σύμβολο. Αυτή η Μάχη, μας «παραδίδει», εκτός από το τιμημένο όνομά της, και το μήνυμα της ότι: «Το αληθινό μπόι των ανθρώπων μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς, και εμείς, μόνο εμείς μπορούμε να κρατούμε τα χώματά μας!» Η Κρήτη ήταν και θα είναι πάντα πόθος πολλών κατακτητών εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης του νησιού.

Τίποτε όμως δεν μπορεί να αλλάξει το ότι είναι η πατρίδα του Δία, «η Αέρια», «το Ιδαίο», «η Μακρόνησος», η χώρα του Μίνωα, η πατρίδα του Βιτσέντζου Κορνάρου, του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, του Ελ. Βενιζέλου, του Νίκου Καζαντζάκη, των πεσόντων της Μάχης της Κρήτης, της λεβεντιάς και της λύρας. Η Μεγαλόνησος, που έχει ο κάθε Κρητικός μέσα του!

''Πότες θα σπάσ’ η παγωνιά, να λιώσουνε τα χιόνια,
να πάρω το τουφέκι μου, τ’ όμορφο μαλιχέρι,
να πάρω δίπλα τα βουνά, να βγω στον Ψηλορείτη,
να βρω μια πέτρα ριζιμιά, να διπλωθώ να κάτσω,
να παίξω πέντε ντουφεκιές ν’ ακούσει ούλ’ η Κρήτη!
Να ‘ρθού ντα Κρητικόπουλα κι εκειά να ορκιστούμε
για τη γλυκειά πατρίδα μας ούλοι να σκοτωθούμε.''

H Μάχη της Κρήτης έρχεται να μας θυμίσει ότι δεν είναι υποχρεωτικό να νικάει πάντοτε ο πιο δυνατός και ο πιο αδίστακτος. Κι αυτό, γιατί ένα βασικό στοιχείο που χαρακτηρίζει έως σήμερα τη ζωή των ανθρωπίνων κοινωνιών και των ανθρώπων γενικά είναι η ακατανίκητη έλξη τους από ιδανικά όπως η Ελευθερία, το Δίκαιο, η Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και η Ειρήνη.

Όσοι περιφρονούν αυτές τις αρχές, όσοι μεθυσμένοι από τη δύναμή τους, οικονομική ή στρατιωτική, πιστεύουν πως θα αλλάξουν αυτές τις βασικές ανθρώπινες ιδιότητες και θα μεταβάλουν τους λαούς σε δούλους και υποτελείς, θα έρθει η στιγμή κάποτε να μετανιώσουν για την έπαρση και την αλαζονεία τους.

Είπαν για την Μάχη της Κρήτης:

"Οι Κρητικοί όταν βρίσκονται μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα έχουν πάνω τους κάτι το μυθώδες . Φαντάζουν σαν τους μυθικούς ήρωες . Είναι τόσο περήφανοι την τραγική ώρα του θανάτου, που όποιος τους δεί , είναι αδύνατο να μήν τους θαυμάσει . Πολλές φορές όταν επρόκειτο να γίνουν εκτελέσεις , άφηνα το γραφείο μου και έβγαινα στο μπαλκόνι , μόνο και μόνο για να τους θαυμάσω . Σε κανένα άλλο λαό δεν είδα τέτοια περιφρόνηση προς το θάνατο και τόση αγάπη για την ελευθερία". (ΑΝΤΡΕ: διοικητής του "Φρουρίου Κρήτης").

''Ήταν υπέροχο το θέαμα να βλέπει κανείς χωρικούς όλων των ηλικιών να ζητούν όπλα και μόνον όπλα. Το ηθικόν των Κρητών είναι αδύνατο να περιγραφτεί . Όταν ολόκληρος η ιστορία έλθει εις φώς θα συγκαταλεχθεί μεταξύ των ευγενέστερων παραδειγμάτων της Ιστορίας''. (Ταξίαρχος Σωλσμπουργκ Τζόουν του Επιτελείου του Στρατηγού Φρεϋμπουργκ).

Διατί η Κρήτη αντέχει ακόμη , ενώ ολόκληρος η Γαλλία έπεσεν εντός οκτώ ημερών ; (Χίτλερ)