ΓΝΩΜΑΙ ΠΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΩΝ

Τὴν 7η(20η) Μαρτίου ὁ Δ. Πλαπούτας καὶ Θ. Κολοκοτρώνης καταδικάζονται εἰς θάνατον, ὡς ἔνοχοι ἐσχάτης προδοσίας. Τὸ εἰδεχθὲς κατηγορητήριον ἐδῶ

«Ἡ δίκη αὔτη μᾶς φέρει πρὸ τοῦ ἐρωτήματος: Πῶς ἡ κοινὴ γνώμη ἀφῆκεν ἕνα ἐκ τῶν σπουδαιοτέρων ἀνδρῶν τοῦ ἀγῶνος νὰ δικάζεται ἐπὶ ἐσχάτῃ προδοσία; Διὰ νὰ ἀπαντήσῃ κανεὶς εἰς τοῦτο πρέπει νὰ λάβῃ ὑπ' ὄψιν του τὰς τότε κομματικὰς διαμάχας, κατὰ τὰς ὁποίας οἱ πολιτικοὶ ὑπεβίβαζον τὰς ὑπηρεσίας τῶν πολεμικῶν ἀνδρῶν. Τοὺς παρίστων, ὡς μὴ γνωρίζοντας τίποτε ἄλλο παρὰ νὰ πολεμῶσι. Τὰ μίση αὐτῶν εἶχον παρασύρει πολὺν λαὸν καὶ ὅλα τὰ μέσα πρὸς ἐξόντωσιν τῶν ἐναντίων τὰ ἔβλεπεν αὐτὸς σχεδὸν ἀπαθῶς. Ὡς ἀνάγνωσμα διὰ τὸν λαὸν ἡ δίκη τοῦ Κολοκοτρώνη εἶνε ἐκ τῶν ἀρίστων, τὰ ὁποῖα δύνανται νὰ τῷ δοθῶσι.»

ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΡΟΛΙΔΗΣ
Καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου

«Βυθίσατε τὸν λαὸν εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ τόπου. Εἰς τὴν ἱστορίαν, τὴν μετὰ τὴν Ἐπανάστασιν, διαλάμπουν πολλοὶ ἀξιομίμητοι χαρακτῆρες. Οἱ δικασταὶ ἐκεῖνοι, ὁ Πολυζωΐδης καὶ ὁ Τερτσέτης, οἱ ὁποῖοι δὲν ἤθελαν καὶ ὑπὸ τὰς λόγχας τῶν χωροφυλάκων νὰ ὑπογράψουν καταδικαστικὴν ἀπόφασιν κατὰ τοῦ Κολοκοτρώνη, εἶνε χαρακτῆρες ἀπὸ ἐκείνους, οἵτινες δὲν ἀπαντῶνται συχνὰ εἰς τὴν ἱστορίαν. Αὐτοὶ οἱ δύο ἔμειναν ἱστορικὰ πρόσωπα διὰ τῆς πράξεώς των ἐκείνης. Ἀπὸ τὰ διάφορα ἄλλα μυθεύματα, τὰ δημοσιευόμενα κατ' αὐτὴν τὴν ἐποχὴν ὃ,τι ἀφορᾷ νὰ δώσῃ εἰς τὸν λαὸν συνείδησιν τοῦ ἑαυτοῦ τοῦ εἶνε τὸ καλλίτερον ἀνάγνωσμα».

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΛΑΜΠΡΟΣ
Καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου

«Δύο δικασταὶ διεκινδύνευσαν τὴν ζωήν των, οὐδόλως ἐνδόντες εἰς τὰ ἀσεβῆ ἐπιτάγματα τοῦ τότε βεβήλου ὑπουργοῦ τῆς Δικαιοσύνης. Τὸ ὄνομά του «Κ. Σχοινᾶς» ἀνέγραψεν ἤδη ἡ ἱστορία παρὰ τῷ μυσαρῷ τοῦ Jeffreys, μεγάλου δικαστοῦ ἐπὶ Ἰακώβου Β΄, ἐπὶ τῇ μνήμῃ τῶν ἀνοσιουργημάτων τοῦ ὁποίου πάντες ἀνεξαιρέτως οἱ Ἄγγλοι ἐκ τῆς παιδικῆς των ἡλικίας αἰσθάνονται φρίκην. Ὁ Σχινᾶς οὗτος εἰσέβαλεν εἰς τὸ δικαστήριον ἐν ὑπουργικῇ στολῇ καὶ ταὶς λόγχαις τῶν στρατιωτῶν δορυφορούμενος, ἐξεβίασε τοὺς δικαστὰς, ὅπως καταδικαστικὴν ἐκφέρωσι ψῆφον κατὰ δύο, τῶν ἐπισημοτάτων καὶ γενναιοτάτων τοῦ ἱεροῦ ἀγῶνος στρατηγῶν. Ἐξέπεσεν ὅμως τῶν ἐλπίδων, αἱ δ' ἐφεξῆς γενεαί, γερέρουσαι τοὺς ἀτρομήτους τῆς Θέμιδος λειτουργοὺς, Πολυζωΐδην καὶ Τερτσέτην, θὰ καταρῶνται αἰωνίως τὴν μνήμην, τοῦ Ὑπουργοῦ Σχοινᾶ».

Ν. ΣΑΡΙΠΟΛΟΣ
Καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου

«Ἡ ἀντιβασιλεία μετεχειρίσθη τοὺς δεσμώτας μετὰ φοβερᾶς ἀπανθρωπίας. Κακίστη τοῖς παρείχετο τροφὴ καὶ ρυπαρωτάτη κατοικία... Ὁ ἐπὶ τῆς Δικαιοσύνης Ὑπουργὸς Σχοινᾶς, προσωπικὸς ἄλλως τε πολέμιος τοῦ Κολοκοτρώνη, ὄν ὅμως μεγαθύμως συνεχώρησεν ὁ Γέρων πρὸ τοῦ θανάτου, ἀλησμόνητον εἰς ἑαυτὸν παρεσκεύασεν ὄνειδος μὲ τὸν δουλόφρονα καταδιωκτικόν του ζῆλον...»

ΜΕΝΔΕΛΣΩΝ ΒΑΡΘΟΛΔΗ

«Ὁ μὲν μεγαλόνους Καποδίστριας ἐσεβάσθη τὰς ἀρετὰς τοῦ Κολοκοτρώνη, ἡ δὲ στενοκέφαλος ἀντιβασιλεία ἐζήτησε τὴν κεφαλήν του ἐπὶ πίνακος διὰ συκοφαντίας. Τὰ συμβάντα ἐκεῖνα μολύνουν τὴν ἑλλ. ἱστορίαν καὶ τὸ ὄνομα τῆς Δικαιοσύνης καὶ τῆς ἀνθρωπότητος. Ἐπὶ ἐννέα μῆνες δὲν ἦτο συγχωρημένον οὔτε εἰς οἰκεῖον οὔτε εἰς φίλον νὰ τοὺς ἰδῇ. Τὴν νύκτα τοὺς ἄφηναν εἰς ἀπόλυτον σκότος. Ὁ Κολοκοτρώνης ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ἔμεινεν ἄσιτος».

ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΙΛΗΜΩΝ

«Τὸ γεγονὸς τῆς εἰσελὰσεως χωροφυλάκων εἰς τὸ δικαστήριον διὰ νὰ τὸ ἐξαναγκάσουν νὰ ἐκδώσῃ ἀπόφασιν ἐναντίον τοῦ ἐλευθερωτοῦ τῆς Πατρίδος ἦτο αὐτόχρημα σκανδαλῶδες πραξικόπημα».

Κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Νομομαθής, πρώην πρωθυπουργός

«Τὰ κατὰ τὴν δίκην τοῦ Κολοκοτρώνη βαρβάρως ὑπὸ τῆς Ἀντιβασιλείας τολμηθέντα, ὅτε οἱ χωροφύλακες διὰ τῶν γρόνθων καὶ τῶν κοντακίων τύπτοντες τοὺς διαμαρτυρηθέντας καὶ ἀποχωρήσαντας τῆς διασκέψεως ἀειμνήστους δικαστὰς Πωλυζωΐδην καὶ Τερτσέτην, ἠνάγκασε αὐτοὺς βίᾳ νὰ παραστῶσι κατὰ τὴν ὑπογραφὴν τῆς ἀποφάσεως, ἤν ὅμως ἐκεῖνοι καὶ οὕτω δὲν συνυπέγραφαν, αὐτὸ καὶ μόνον, λέγω, τὸ μέγα τόλμημα ἀρκεῖ, ἵνα καταδικάσῃ πᾶν ἀπολυταρχικὸν Πολίτευμα. Ὅταν εἷς Κολοκοτρώνης καταδικάζεται ὑπὸ τῆς Ἀπολυταρχίας εἰς θάνατον καὶ μάλιστα ὡς κατεδικάσθη, ἄς τρέμωσι πρὸ αὐτῆς αἱ μυριάδες ἡμῶν τῶν κοινῶν βροτῶν».

Ν. ΛΕΒΙΔΗΣ
Πρώην Ὑπουργὸς τῆς Δικαιοσύνης

«Ἀπὸ καιροῦ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς ἀναγινώσκει εἰς μεταφράσεις ἔργα προωρισμένα διὰ λαοὺς γεγηρακότας, οἵτινες χρειάζονται πολὺ ἰσχυρὰς συγκινήσεις διὰ νὰ ἐννοήσουν ὅτι κάτι ἀναγινώσκουν. Οἱ Ἕλληνες ὅμως, ὡς λαός, δὲν ἐφθάσαμεν οὐδὲ κἄν εἰς τὴν ἐφηβικὴν ἡλικίαν καὶ ἀναγνώσματα ὡς ἡ Δίκη Κολοκοτρώνη εἶνε τὰ μόνα ἀρμόζοντα δι' αὐτούς».

Κ. ΠΑΠΑΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
Πρώην Ὑπουργός

«Ὁ νεώτερος Ποινικὸς Νόμος, δὲν εἶχε ἀκόμη τεθῆ εἰς πλήρη ἐφαρμογὴν· ἐν τούτοις καὶ ἡ τότε ἰσχύουσα Νομοθεσία ἐτέθη κατὰ μέρος εἰς τὴν δίκην τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ Πλαπούτα, παρεβιάσθησαν δὲ ἐπίτηδες καὶ οἱ στοιχειωδέστεραι ἀρχαὶ τῆς ἀπονομῆς τῆς δικαιοσύνης. Τὸ κατηγορητήριον οὔτε εἰς παράβασιν ρητοῦ ἄρθρου τοῦ Νόμου ἐστηρίζετο, οὔτε κἄν σαφὲς καὶ ὡρισμένον ἦτο. Ἡ ὑπεράσπισις ἐκωλύθη νὰ ἐξασκήσῃ τὸ δικαίωμα πάσης ὑπερασπίσεως, ἔστω καὶ τοῦ τελευταίου κακούργου. Ἔφθασαν μέχρι τοῦ νὰ ἐκδώσουν Διάταγμα, τὸ ὁποῖον ὑπηγόρευσεν εἰς τοὺς συνηγόρους νὰ δευτερολογήσουν, ἀφοῦ ὁ εἰσαγγελεὺς Μάσσων εἶχεν εἴπει πολλὰς ἀνακριβείας».

Β. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Ἀεροπαγίτης

«Ὁ Πρέσβυς τῆς Ρωσσίας μαίνεται ὡς καταδιωκομένης τῆς Ρωσσικῆς μερίδος. Ὁ Κολοκοτρώνης, ὁ Πλαπούτας, ὁ Γενναῖος, ὁ Καλέργης, ὁ Γρίβας, ὁ Μαμούρης, ὁ Κριεζώτης, ὁ Τζαβέλλας καὶ ἄλλοι καθείργνυνται, οἱ δὲ πρῶτοι καὶ εἰς τὸν διὰ λαιμητόμου θάνατον καταδικάζονται, ἀκυρωθείσης ἐπὶ τούτῳ διὰ βασιλικοῦ διατάγματος, ὅπερ ἀνήκουστον προδικαστικῆς ἀποφάσεως, μετατεθέντων δύο δικαστῶν καὶ διὰ στρατιωτικῶν λογχῶν βιασθέντων τῶν ἄλλων. Ὁ Τρικούπης ἐξοστρακίζεται εἰς Λονδῖνον, ὡς χαλαρῶς ἐνεργήσας κατὰ τὴν δίκην ταύτην, ὁ Μαυροκορδάτος ἀποπέμπεται εἰς Γερμανίαν ὡς προστατεύσας τοὺς καταδικασθέντας καὶ ὁ Κωλέτης ὑποστηρίζεται ὑπὸ τοῦ Ἄγγλου Πρεσβευτοῦ ὡς ὄργανον ἐπιτήδειον πρὸς ἐξόντωσιν τῶν Ναππαίων....»

Ν. ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ (Ἀναμνήσεις)

ΑΠΑΝΤΑ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ
ΠΛΗΡΗΣ ΕΚΔΟΣΗ
ΤΟΜΟΣ 2
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 1821

Ἀντιγραφή: Ἑλλήνων Φῶς