Γρηγόρης Αὐξεντίου

(Ἀκριβές ἀντίγραφο ἀπ' τίς ἐφημερίδες τῆς 5ης Μαρτίου 1957):

- Ὁ Γρηγόρης Αὐξεντίου, φερόμενος ὡς ὑπαρχηγός τῆς ΕΟΚΑ καί ὑπασπιστής τοῦ ἀρχηγοῦ της Διγενῆ, ἐφονεύθη προχθές, ἀφοῦ ἐπολέμησε ἠρωικῶς ἐπί δέκα ὁλόκληρες ὧρες, μόνος αὐτός ἐναντίον ἰσχυρῶν βρετανικῶν δυνάμεων , στήν περιοχή τοῦ ὅρους Τρόοδος σέ μία σπηλιά πλησίον τῆς Μονῆς Μαχαιρά. Ἡ μάχη διεξήχθη ὑπό τίς ἀκόλουθες συνθῆκες.
Οἱ δυνάμεις ἀσφαλείας εἶχαν τήν πληροφορία ὅτι στή Μονή Μαχαιρά ἐκρύπτετο ὁ καταζητούμενος αὐτός πατριώτης , ὁ ὁποῖος εἶχε ἐπικηρυχθεῖ ἀντί 5.000 λιρῶν στερλινῶν. Τίς ἀπογευματινές ὧρες τοῦ Σαββάτου ἀπόσπασμα τοῦ βρετανικοῦ στρατοῦ ἀπό 60 ἄνδρες ἐκινήθη πρός τήν Μονή, τήν ὁποία καί ἐκύκλωσε γιά νά συλλάβει τόν καταδιωκόμενο ἀγωνιστή. Οἱ Βρετανοί στρατιῶται ἀνεστάτωσαν κυριολεκτικῶς τήν Μονή καί ἔθεσαν ὑπό κράτησιν ὅλους τους μοναχούς, περιλαμβανομένου καί τοῦ Ἡγουμένου, τούς ὁποίους καί ἐκακοποίησαν γιά νά τούς ἀποσπάσουν πληροφορίες περί τοῦ ἀκριβοῦς σημείου ὅπου ἐκρύπτετο ὁ Αὐξεντίου.
Κανείς ὅμως μοναχός δέν εἶπε τίποτα. Κατά τήν διάρκεια τῆς ἐρεύνης στήν περιοχή γύρω ἀπό τό μοναστήρι, οἱ Βρετανοί στρατιῶται ἀνεκάλυψαν μία σπηλιά κρυμμένη μέσα σέ θάμνους.
Λέγεται ὅτι κάποιος βοσκός τούς ἔδωσε τήν πληροφορία ὅτι μέσα στήν σπηλιά ἦταν κρυμμένος ὁ Αὐξεντίου. Ἀμέσως οἱ βρετανικές δυνάμεις ἐκύκλωσαν τήν σπηλιά καί ἐκάλεσαν τόν Αὐξεντίου νά παραδοθεῖ.

Ὁ ἐπί κεφαλῆς τοῦ βρετανικοῦ ἀποσπάσματος ἀνθυπολοχαγός Μίντλεντον πλησίασε τήν εἴσοδο τῆς σπηλιᾶς καί ἐφώναξε : " Ρίξε τά ὄπλα σου καί παραδώσου, ἀλλιῶς θά ἐπιτεθοῦμε ". Κάποιος ἀπήντησε : " Καλά παραδιδόμαστε ". Τέσσερες ἄνδρες βγῆκαν ἔξω, δύο ἀπό αὐτούς ἐπικηρυγμένοι μέ 5.000 λίρες, ὅπως καί ὁ Αὐξεντίου. Ὁ Αὐξεντίου δέν ἦταν μεταξύ αὐτῶν. Ὁ ἀνθυπολοχαγός Μίντλεντον τόν ἐκάλεσε καί πάλιν νά παραδοθεῖ, ἀλλά ἔλαβε τήν ὑπερήφανη ἀπάντησιν " Μολών λαβέ ".
Ἀμέσως, τέσερες ἄνδρες ὅρμησαν μέσα στήν σπηλιά. Ὁ ἡρωικός μαχητής τῆς κυπριακῆς ἐλευθερίας τούς ὑπεδέχθη μέ καταιγισμόν πυρός. Οἱ τρεῖς ἀπό τούς τέσσερες Βρετανούς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐλπίσει ὅτι θά εἰσέπραττον τήν ἐπικήρυξιν τοῦ Αὐξεντίου βγῆκαν ἀμέσως ἔντρομοι, ἐνῶ ὁ τέταρτος, τραυματισμένος στό στῆθος κατέπεσε στό ἔδαφος, γιά νά ὑποκύψει λίγες ὧρες ἀργότερα στά τραύματά του. Ὁ ἐπί κεφαλῆς τῶν βρετανικῶν δυνάμεων ἀνθυπολοχαγός Μίντλεντον ἐζήτησε ἀμέσως ἐνισχύσεις, οἱ ὁποῖες καί κατέφθασαν μέ τά ἑλικόπτερα. Ἡ μάχη συνεχίσθη ἔτσι ἐπί 10 ὁλόκληρες ὧρες, κατά τήν διάρκειά της δέ οἱ Βρετανοί ἐχρησιμοποίησαν μεταξύ τῶν ἄλλων δακρυγόνες βόμβες.
Μπροστά στό ἀλύγιστο θάρρος τοῦ Αὐξεντίου καί ἀφοῦ προηγουμένως ἔκαναν χρῆσιν ὅλων τῶν εἰδῶν τῶν ὅπλων, οἱ Βρετανοί στρατιῶται ἔρριψαν μέσα στήν σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες ἐκάλυψαν τό σπήλαιο γιά νά τυλίξουν σέ λίγο τό κορμί τοῦ ἡρωικοῦ πατριώτη.
Ἡ μάχη ἐτελείωσε στίς 2 ἡ ὥρα τήν νύκτα.
Τό πτῶμα τοῦ Αὐξεντίου ἀνευρέθη ἀπηνθρακωμένο.
Ὁ Αὐξεντίου ἦταν ἡλικίας 29 ἐτῶν, τό ἐπάγγελμά του δέ ἦταν σοφέρ ταξί.
Στόν κατάλογο τῶν καταζητουμένων ἀπό τούς Ἄγγλους, ἦταν ἐγγεγραμμένος δεύτερος μετά τόν στρατηγό Γρίβα.

(Ἀποσάσματα ἀπό τό ποίημα ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ πού ἔγραψε ὁ Γιάννης Ρϊτσος γιά τόν Γρηγόρη Αὐξεντίου, 5-25 Μαρτίου 1957):

" Λάβετε, φάγετε, τοῦτο ἐστί τό σῶμα μου καί τό αἷμα μου - τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Γρηγόρη Αὐξεντίου
ἑνός φτωχόπαιδου, 29 χρονῶ, ἀπ' τό χωριό Λύση,
ὁδηγοῦ ταξί τό ἐπάγγελμα,
πούμαθε στή Μεγάλη Σχολή τοῦ Ἀγώνα τόσα μόνο γράμματα ὅσα νά φτιάχνουν τή λέξη
" Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ι Α "
καί πού σήμερα, 2 τοῦ Μάρτη 1957, κάηκε ζωντανός στή σπηλιά τῆς Μονῆς Μαχαιρά καί σήμερα ἀκριβῶς, 2 τοῦ Μάρτη, μέρα Σάββατο - μήν τό ξεχάστε, σύντροφοι -
Στίς 2 ἡ ὥρα μετά τά μεσάνυχτα, καί 3 πρῶτα λεπτά,
γεννήθηκε ὁ μικρός Γρηγόρης ἀνάμεσα στά
ματωμένα γόνατα τῆς πλάσης.

( Ὅλες οἱ καμπάνες τῆς Γής σήμαναν μεμιᾶς. Ὅλα τά ἀνθρώπινα μέτωπα ψηλά. Ὅλες οἱ καρδιές μεσίστιες. Στό χωριό Λύση, ἀνάμεσα Λευκωσία κι Ἀμμόχωστος, ἡ μάνα τοῦ ἕσφιξε τό μαῦρο της τσεμπέρι κάτου ἀπ' τό δυνατό σαγόνι της κ' εἶπε ἀκριβῶς τά λόγια πού περίμενε ὁ γιός της : " Εἶμαι πέρφανη. Κάλλιο μία φούχτα τιμημένη στάχτη, παρά γονατισμένος ὁ λεβέντης μου ". Ὁ πατέρας του πάλι, σάν πῆγε στό στρατιωτικό νοσοκομεῖο τῆς Λευκωσίας, ἀναγνώρισε τό καμένο παιδί του ἄπ΄ τίς χοντρές ἑλληνικές κοκάλες του κι ἀπό κεῖνο τό χρυσό κωνσταντινᾶτο πού ἄχνιζε στόν κόρφο του καί στόν κόρφο τοῦ κόσμου. )