Λεμπέσης για Πρύτανης

Ας πούμε πως εμφανίζεται ένας νέος Μεγαλέξανδρος στις μέρες μας και το βάζει σκοπό να κόψει τον γόρδιο δεσμό, να σπάσει τον φαύλο κύκλο που έχει φέρει την Ελλάδα μας σε τούτη την κατάσταση. Σε ποιο σημείο θα του λέγατε να χτυπήσει με το σπαθί του; Ποιο είναι το αδύνατο σημείο του συστήματος αυτού που μας διαφεντεύει και πάει να μας καταστρέψει;

Μετά από πολλή περίσκεψη εγώ πάντως θα του έλεγα να ξεκινήσει από τα πανεπιστήμια.

Κι αυτή μου την άποψη θα τη στήριζα με επιχειρήματα γερά, για να μην έχει να πει πως την εκφέρω επειδή είμαι του λόγου πανεπιστημιακός. Γιατί είναι αναμενόμενο, ως έναν βαθμό, τα προβλήματα που ζει ο καθένας στο χώρο του να τα θεωρεί και τα πιο σημαντικά.

Και πρώτα-πρώτα, για να τον πείσω θα του έλεγα να ψάξει όλα τα κράτη της γης και να δει αν θα βρει κανένα από τα καλά οργανωμένα κράτη χωρίς αξιοζήλευτα πανεπιστήμια. Αλλά και το αντίθετο, αν υπάρχει κανένα κράτος με προβλήματα που όμως έχει –παρ’ όλα ταύτα– τουλάχιστον ένα πανεπιστήμιο, από αυτά που τα λες κορυφαία και φημισμένα. Φαίνεται λοιπόν πως η αξία των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συσχετίζεται ισχυρά –με τη στατιστική έννοια του όρου–με το επίπεδο ενός κράτους.

Ύστερα, θα του θύμιζα πως τα πανεπιστήμια είναι αυτά που τροφοδοτούν την κοινωνία με πολύ σημαντικές κατηγορίες επαγγελματιών. Κι ακόμα πως αποτελούν με την έρευνα που εκπονούν, δηλαδή την παραγωγή καινούριας γνώσης και τις νέες ανακαλύψεις, την ατμομηχανή της οικονομίας ενός κράτους, αλλά και της ευημερίας των κοινωνιών γενικότερα.

Τέλος, θα του εφιστούσα την προσοχή στο γεγονός ότι η παιδεία είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοτροφοδοτούμενη σε στελέχη. Δηλαδή στο ότι το πανεπιστήμιο είναι η μήτρα που γεννά τον δάσκαλο του Δημοτικού, τους καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και τους καθηγητές στο πανεπιστήμιο το ίδιο. Κι έτσι μοιραία η εκπαίδευση διαιωνίζεται, αναπαράγεται, φτιάχνει έναν κύκλο – φαύλο ή ενάρετο.

Με αυτά νομίζω πως ο οποιοσδήποτε καταλαβαίνει πως το πρώτο μέλημα ενός φωτισμένου κυβερνήτη πρέπει να είναι η παιδεία γενικότερα και το πανεπιστήμιο ειδικότερα.

Γι’ αυτό ο Ιωάννης Καποδίστριας αγωνιούσε τόσο, πριν καν αναλάβει Κυβερνήτης, για την εκπαίδευση και τη μόρφωση των νεαρών Ελλήνων. Γι’ αυτό κι ο Ελευθέριος Βενιζέλος, μόλις λευτερώθηκε η Σμύρνη, το πρώτο που θέλησε ήταν να δημιουργήσει εκεί πανεπιστήμιο. Αυτό νομίζω είναι και το παράδειγμα του σπουδαίου θεμελιωτή της εθνικής μας παλιγγενεσίας, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

Κι αν δεν έχουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο που μας αξίζει κι ονειρευόμαστε στη χώρα, γι’ αυτό φταίει το εκάστοτε αφεντικό. Δηλαδή ο κάθε υπουργός της Παιδείας, ο κάθε πρωθυπουργός, και γενικότερα το εκλεγμένο πολιτικό σύστημα. Αυτοί βάζουν τους κανόνες. Αυτοί έχουν το μαχαίρι και το πεπόνι. Έτσι λοιπόν το θέλουν το πανεπιστήμιο, κι έτσι είναι. Αν το θέλανε αλλιώς, θα ήταν αλλιώς. Το ψάρι βρωμάει απ' το κεφάλι – τελεία και παύλα.

Αν θέλουμε να έχουμε πανεπιστήμια αντάξια της ιστορίας και του πολιτισμού μας, το πρωτεύον είναι να έχουμε άξιους καθηγητές. Για να κάνεις καλή ομάδα πρέπει πρώτα-πρώτα να έχεις καλούς παίκτες. Ύστερα έρχονται και τα υπόλοιπα.

Κι εμείς στην Ελλάδα αυτό δεν το έχουμε σε ικανοποιητικό βαθμό, εξαιτίας φυσικά του τεράστιου ελλείμματος αξιοκρατίας που μας ταλανίζει. Κι όποιος λέει τ’ αντίθετο, είναι ή κακόβουλος ή άσχετος.

Η παθογένεια αυτής της αρρώστιας –της αναξιοκρατίας– ξεκινά από την οικογένεια, την παιδεία με την ευρύτερη έννοιά της και την κοινωνία γενικότερα, καταλήγει στα πανεπιστήμια και επιστρέφει ξανά (δριμύτερη, πιο ύπουλη και πιο επικίνδυνη) στο σύνολο της κοινωνίας, σε μια αέναη, αμφίδρομη και προοδευτικά εκφυλιστική διαδρομή.

Κι επειδή όταν το κλήμα είναι στραβό το τρώει κι ο γάιδαρος, ήρθε και η οικονομική κατάρρευση της χώρας για να αποτελειώσει το δημόσιο πανεπιστήμιο. Με αυτή την υποχρηματοδότηση και αυτές τις συνθήκες, το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο όχι μόνο δεν μπορεί να προσελκύσει τους άριστους, για να ανανεώσει το δυναμικό του, αλλά αργά και σταθερά θα χάσει κι αρκετούς από αυτούς που έχει.

Γιατί όσοι βρίσκουν την ευκαιρία άρχισαν ήδη να ξενιτεύονται, ψάχνοντας στο εξωτερικό ένα καλύτερο εργασιακό περιβάλλον από όλες τις απόψεις.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Μέχρι πού μπορεί να σε πάει το φιλότιμο κι η αυτοθυσία; Και πόσα κοντάρια θα πρέπει να σπάσεις πάνω στους ανεμόμυλους για να καταλάβεις πως το σύστημα είναι ανίκητο και πως ματαιοπονείς; Είναι μέσα στα πανεπιστήμια καθηγητές που σπάσανε ο καθένας τους τόσα κοντάρια όσα δέκα Δον Κιχώτες μαζί. Αγωνίστηκαν, πλήρωσαν και πληρώνουν το τίμημα. Πίνουν το ποτήρι της αδικίας ολόκληρο, μέχρι σταγόνας.

Τα καλά μυαλά στις επιστήμες μια κοινωνία πρέπει να τα αγκαλιάζει με πολλή φροντίδα. Πρέπει να τα βλέπει σαν τις χήνες που κάνουν τα χρυσά αυγά προς το συμφέρον όλων μας. Κι εδώ τα καταδιώκουμε. Τα βασανίζουμε με λυσσασμένο φθόνο, μέχρι να αγανακτήσουν και να σηκωθούν να φύγουν στο εξωτερικό ή να τα παρατήσουν και να αδρανήσουν.

Είμαστε αδιανόητα αυτοκαταστροφικοί! Ανόητοι που δεν μπορούν να αντιληφθούν το πραγματικό τους συμφέρον.

Το μεγάλο τραγούδι του Γιάννη Λεμπέση «Θέλουμε και τα τραβάμε», αφιερωμένο εξαιρετικά.

Πηγή: Pontos-News