«Με τις ξόβεργες μπορεί να πιάνεις πουλιά, δεν πιάνεις ποτέ το κελαηδητό τους»

Νίκος Κωνσταντινίδης

«Με την καρδιά βλέπει κανείς σωστά. Το ουσιώδες είναι στα μάτια αόρατο» διαβάσαμε παλιά στον Μικρό πρίγκιπα. Πράγματι. Τα μάτια βλέπουν μόνο αντικείμενα που αντανακλούν στο φως. Όσα το απορροφούν γίνονται αόρατα. Πολλά είναι επομένως αυτά που δεν βλέπει ο άνθρωπος με το φως των ματιών του. Πολλά είναι κι αυτά που, ενώ είναι ορατά, για να γίνουν κατανοητά, απαιτούν γνώση, αγάπη και νόηση.

Δεν είναι τυχαίο το ότι οι Έλληνες
θεοποίησαν το νου. Γιατί η θεά της
σοφίας, η Αθηνά, γεννήθηκε από το
κεφάλι του Δία. Γιατί ο Αριστοτέλης
ταυτίζει την πραγματικότητα με το νου.

Το να πιάνει κανείς με τις ξόβεργες πουλιά είναι μπορετό, λέει ο Ελύτης. Για να «πιάσει», όμως, το κελαηδητό τους χρειάζεται το κάτι παραπάνω. Πες το αν θες αίσθηση, πες το συναίσθηση, είναι αυτό που θέλει ο άνθρωπος για να αντιληφθεί αυτά που δεν εντοπίζονται στο φως... Είναι αλήθεια πως τα μετρήσιμα μεγέθη εύκολα τα ζυγίζει κανείς. Το δύσκολο είναι να αξιολογήσει εκείνα που δεν έχουν μέτρο σύγκρισης. Εκείνα που πιο πάνω κι από την τιμή, βάζουν την αξία.

Για να αναγνωρίσεις το καλό, είπε ο Καντ, μόνο ένας τρόπος υπάρχει: Να το συγκρίνεις με το κακό. Πώς αλλιώς θα αναγνωρίζαμε αν κάποιο χέρι είναι δεξί ή αριστερό, αν είχαμε μόνο ένα; Και είναι όντως δύσκολο να προσδιορισθεί το καλό με ακρίβεια. Διαφορετικά το αντιλαμβάνεται ο οπαδός του μοναχισμού και διαφορετικά ο οπαδός του ηδονισμού. Αλλιώς ο οπαδός του στωικισμού κι αλλιώς ο οπαδός του επικουρισμού.

Το θαλασσινό νερό είναι σωτήριο για τα ψάρια αλλά θανάσιμο για τον άνθρωπο, αν ποτέ βρεθεί στα ανοιχτά του ωκεανού και διψάσει! «Ο ήλιος ωριμάζει τους καρπούς αλλά μαραίνει τα άνθη», λέει ο λαός μας.

Για να καταλάβει κανείς έναν πίνακα του Νταλί χρειάζεται να έχει την ανάλογη αισθητική. Η απαλή πινελιά δεν φαίνεται στην κάθε ματιά. Κάτι το ανάλογο συμβαίνει και με τη μουσική. Γιατί ούτε ο ήχος ξεχωρίζεται από το κάθε αυτί. Για να αισθανθεί κάποιος τη φωνή του μικρού πουλιού, εκτός από ακοή θέλει να έχει και φωτισμένη την ψυχή του.

Γιατί «κατά βάθος όλα είναι ζήτημα
φωτός». Στη δική του ταχύτητα
ακινητοποιείται ο χρόνος.

Κάθε σημαντικό στη ζωή, αν και μικρό, είναι πολλές φορές ασύλληπτο. Στη φωνή του μικρού πουλιού βρίσκει την έκφρασή της η χαρά, αλλά και ο λυγμός του σύμπαντος. Στο δικό του κελάηδημα ξυπνά η μέρα και στο δικό του τραγούδι πνίγεται ο καημός, όταν ο ουρανός πέφτει πάνω στα φτερά του. Όταν πέσει η μπόρα, πρώτα απ’ όλα, τη δική του φωλιά χαλά. Κάτι που αισθάνονται πιο εύκολα εκείνοι που έχουν ευαίσθητες ψυχές.

Μόνο αυτοί που μπορούν να αφουγκρασθούν τις μικρές φωνές, μπορούν να συλλάβουν και την αλήθεια. Την αλήθεια που ζητεί ο άνθρωπος πριν καν γεννηθεί. Από τη στιγμή που το κάθε σπερματοζωάριο αγωνίζεται μέσα στα εκατομμύρια του είδους του, να γονιμοποιήσει πρώτο το ωάριο και να επιζήσει.

Κατάλαβες τώρα αδερφέ μου πόσο
σκληρή είναι η ζωή ήδη από το
ξεκίνημά της; Πριν καν αποφασισθεί
αν το σπερματοζωάριο που έχει σωθεί
γίνει ο αυριανός θύτης, θύμα ή θεατής;

Το πιο μικρό, πλην όμως σημαντικό στη ζωή, χρειάζεται διαφορετική παιδεία για να το αισθανθεί ο άνθρωπος. Ίσως γιατί συνήθισε στην κραυγή και ξέχασε τον απαλότερο ήχο. Ίσως γιατί οι μικρές φωνές απαιτούν άλλες αισθητικές.

Για να νιώσει κανείς το κελάηδημα του πουλιού, θέλει όχι μόνο να αισθάνεται τους ήχους, αλλά και τις παύσεις στη μουσική. Γιατί όπως η σιωπή είναι μέρος του λόγου, έτσι και η παύση είναι μέρος της μουσικής και ο θάνατος μέρος της ζωής, ιδίως τις φορές εκείνες που τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας.

Πηγή: Pontos-News