Orbis Terrarum (Κύκλος τῆς Γῆς)

22 Ιουνίου, 2016 - 11:35

Στήν ἐποχή τῆς ἐπανάστασης μαζί μέ τά μικρομεσαῖα καί τά σημαντικά ἀναστράφηκε καί ὁ τύπος τοῦ πολέμου. Τό Justum bellum, ὁ ἐθνικός πόλεμος, πού στή συνείδηση τοῦ πολίτη εἶχε ἐπιβληθεῖ καί σάν δίκαιος πόλεμος, ἔγινε bellum civile. Ἐμφύλια σφαγή.

Τό justum bellum, ἀνεξάρτητα ἀπό τό γεγονός ὅτι μπορεῖ νά κρίνεται σάν πόλεμος κατακτήσεων πού ἐκφράζει τή φιλοσοφία τοῦ ἰμπεριαλισμοῦ καί τῆς ἀπανθρωπιᾶς, γιά τή Ρώμη ἧταν ἕνας πόλεμος ἔγκριτος καί ἱερός, πού ἀπόβλεπε στό μεγαλεῖο τοῦ ρωμαϊκοῦ λαοῦ. Στή Majestas τοῦ populi romani.

Ἴσως γιά πρώτη φορά στήν πολιτική ἰστορία τῶν ἐθνῶν ἡ ἔκφραση "ἡ Αὐτοῦ Μεγαλειότητα ὁ Λαός" ἔλαβε νόημα κυριολεκτικά ἰσοδύναμο μέ τό νόημα τῆς ἔκφρασης "ἡ Αὐτοῦ μεγαλειότητα ὁ Βασιλιάς", πού ἐνέγραψε στό πρωτόκολλο τῆς ἰστορίας ἡ θεϊκή δολιότητα τῶν μοναρχῶν καί τῶν τυράννων, καί τά κοπάδια τῶν αὐλόδουλων κολάκων καί πελιδνῶν παράσιτων.

Στή συνείδηση τοῦ ρωμαίου πολίτη μαζί μέ τήν ἀναστροφή τοῦ πολεμικοῦ τύπου ἀναστράφηκε καί τό αἴσθημα τῆς τιμῆς καί τοῦ δικαίου.

Ἐνῶ δηλαδή πρίν τήν ἐπανάσταση μποροῦσε νά τελέσει θρίαμβο στή Ρώμη ὁ στρατηγός, πού σ΄ ἕναν ἐθνικό πόλεμο εἶχε σκοτώσει τουλάχιστον πέντε χιλιάδες στρατιῶτες τοῦ ἐχθροῦ, τώρα ἔφθανε ν΄ ἀξιωθεῖ αὐτήν τήν ὑπέρτατη τιμή καί ὁ στρατηγός, πού σέ μιά ἐμφύλια μάχη εἶχε κατασφάξει τόν ἴσο ἀριθμό πολιτῶν.

Ἀκόμη μέ τήν ἐπανάσταση, στόν τρόπο πού ἀναστράφηκε ὁ τύπος τοῦ θριάμβου ἀπό τελετή ἐποποιϊας τοῦ ἔθνους σέ ἐπίδειξη ἀδερφοκτονίας, ἀναστράφηκε καί ὁ τύπος τοῦ οὐλτιμάτου.

Τό οὐλτιμᾶτο, ἡ ἔσχατη δηλαδή ἐντολή τῆς Συγκλήτου, τό senatus consultum ultimum, ἐκδιδόταν στίς περιστάσεις τοῦ ἀκραίου κινδύνου, καί εἶχε τό νόημα τῆς κήρυξης τῆς χώρας σέ κατάσταση ἔκτακτης ἀνάγκης. Τό οὐλτιμᾶτο μετατρεπόταν σέ πράξη μέ τή χειροτονία τοῦ δικτάτορα.

Ὅσο φοβερή ἧταν ἡ ἐξουσία τοῦ δικτάτορα, τόσο ἥρεμο ἧταν τό ὕφος τῆς διαταγῆς τοῦ κράτους πού τόν ἀναγόρευε τέτοιον:

Videant consules, ne quid dentrimenti capiat res publica.
(Νά μεριμνήσουν οἱ ὕπατοι, νά μή γίνει στήν πολιτεῖα ζημιά)

im105863214-codex1

Ἀπό τόν Σύλλα καί ὕστερα τό οὐλτιμᾶτο, πού ὡς τότε τύφλωνε σάν ἀστραπή τή Ρώμη γιά νά βροντήξει στή συνέχεια σάν ἰαχή τῆς νίκης, ἔλαβε τή μορφή τῶν προγραφῶν.

Μέ τίς προγραφές οἱ δρόμοι τῆς Ρώμης γιόμισαν ἀλιγάτορες καί κροταλίες. Ὁ πολίτης δέν εἶχε πιά σπίτι, φίλους, πατρίδα, φρονήματα. Ὁ Φόβος καί ὁ Δεῖμος τῆς Ρώμης κυκλοφορῦσαν στό Πεδίο τοῦ Ἄρεως νύχτα καί μέρα.

Ἔτσι μέ τήν ἐπανάσταση ἐσήμανε ἡ ἔλευση τῆς ὥρας, πού θά πληρώσει ἡ Ρώμη γιά τούς ρύακες τά αἵματα πού ἔκαμε νά χυθοῦν καί νά κυλήσουν στή Ἰταλία, τήν Εὐρώπη, τήν Ἀφρική καί τήν Ἀσία, καί νά θολώσουν τά τοπικά πελάγη στή Μεσόγειο, στή Μαύρη Θάλασσα, στόν Ἀραβικό Κόλπο καί στούς ὠκεανούς Γερμανικό, Βρετανικό καί Ἀτλαντικό.

Δημήτρης Λιαντίνης