Πάθος και μεράκι

Θεόφιλος Πουταχίδης

Όλο και πιο πολύ σπανίζουν στην εποχή μας οι άνθρωποι που πέφτουν πάνω στο αντικείμενο της ενασχόλησής τους με πραγματικό πάθος. Λείπει αυτό που λέγαν οι παλιότεροι μεράκι· αυτός ο μεγάλος έρωτας μ’ ένα επάγγελμα, μια επιστήμη, μια τέχνη. Όλοι ψάχνουν τις ανταμοιβές από την ενασχόληση τους μ’ ένα αντικείμενο – το χρήμα, την αναγνώριση, τη δόξα, τα μπράβο, τις γνωριμίες. Α... ναι! και κάτι ακόμα που προσωπικά δεν κατάλαβα ποτέ τι σημαίνει: την υψηλή (λέει) κοινωνική θέση. Αυτά βρίσκονται σε προτεραιότητα.

Το ίδιο το αντικείμενο, όμως, που
υποτίθεται ότι μπορεί ν’ αποφέρει τα
παραπάνω, βρίσκεται –περιέργως–
πάντα σε δεύτερο πλάνο.

Είναι μια απλή αφορμή, ένα ντεκόρ. Ψεκάστε-σκουπίστε! Ενασχόληση τόσο-όσο: η αρχή της ήσσονος προσπάθειας. Πού είναι η τρέλα; Πού οι ώρες οι ατέλειωτες; Πού η διατριβή, η ενδελέχεια, η εμβάθυνση, η λεπτομέρεια και η λεπτολογία; Πού είναι οι ακαταπόνητοι, οι χαλκέντεροι εργάτες; Πού είναι εκείνο το δόσιμο τ’ ολοκληρωτικό;

Εκείνο που κάνει τους γύρω να κουνάν συγκαταβατικά το κεφάλι (τον καημένο...). Εκείνο που τους κάνει να σ’ έχουν για περίεργο, αλαφροΐσκιωτο, ονειροπαρμένο, μανιακό, ψωνισμένο. Εκείνο που έκανε την Ξανθίππη να παίρνει στο κυνήγι τον Σωκράτη. Ο λόγος για τον οποίο έρχονται οι τριγύρω (που σε νοιάζονται) και σε βομβαρδίζουν μ’ όλα εκείνα τα φοβερά κλισέ: «Πρέπει να κοιτάξεις και λίγο τον εαυτό σου», «η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη» και τα ρέστα...

Δίκιο έχουν. Αλλά ο άνθρωπος που παθιάζεται με το αντικείμενο της όποιας εργασίας ή ενασχόλησής του, είναι ιδεολόγος κι έχει μέσα του φωτιά. Δεν λογαριάζει κόπο, χρόνο ή θυσίες για να δημιουργήσει με μεράκι κάτι πολύ ποιοτικό, κάτι όμορφο. Για να φέρει σε πέρας ένα έργο σημαντικό. Για να εξερευνήσει, να κάνει ανακαλύψεις, να βρει νέους τρόπους και δρόμους που θα πάνε την επιστήμη, την τέχνη, τη διανόηση, το άθλημα ή την επιχείρησή του μερικά βήματα παραπέρα.

Αυτοί οι παθιασμένοι άνθρωποι με το
μεράκι τους, όμως, είναι που πάνε τον
κόσμο μπροστά. Είναι οι αχθοφόροι
της προόδου.

Και η πρόοδος δεν έρχεται από μόνη της, με φρου-φρου κι αρώματα και με την καλοπέραση. Μοιάζει με τη βασιλεία των ουρανών σε αυτό το θέμα. «Βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν».

Μιλάω όμως για την αυθεντική πρόοδο που κάνει, πράγματι, τη ζωή του ανθρώπου καλύτερη, πιο όμορφη και πιο ουσιαστική απ’ όλες τις απόψεις. Γιατί εκεί ξεχωρίζουν αυτοί οι σπάνιοι άνθρωποι στους οποίους αναφέρομαι. Η φωτιά που καίει μέσα τους και είναι η κινητήρια δύναμή τους, δεν είναι άλλη από την αγάπη τους για τον άνθρωπο και για την κτίση ολάκερη μέσα στην οποία αυτός ζει και κινείται. Αυτό το ξεχωριστό ήθος είναι που απαιτεί τα βαριά λίτρα κόπου, ιδρώτα, δακρύων, χρόνου και θυσίας. Αυτή είναι η λεπτοδουλειά η δύσκολη που θέλει ποιότητα και μεράκι.

Γιατί οι μέτριοι κι οι αρπακολατζήδες κερδοσκόποι, κι οι άκαρδοι ιδιοτελείς μάς έχουν φλομώσει με τη δική τους εκδοχή της προόδου: την ψευτοπρόοδο. Έτοιμοι πάντα για τον εύκολο δρόμο. Λίγο πασάλειμμα πάνω στο αντικείμενο κι ύστερα όλο δημόσιες σχέσεις, επικοινωνιακά τρικ, προβολή, δημοσιότητα, πρωτοκαθεδρίες, εκδηλώσεις, κοκτέιλ πάρτι, εκπτώσεις, συμβιβασμοί, πάρε-δώσε και κονόμα. Τι καλό μας κάνουν εμάς τα δηλητήρια που μας ταΐζουν, η χαλασμένη αισθητική, η ανόητη κουλτούρα κι η ψευτοεπιστήμη τους;

Σαν να ’σαι αθλητής και να ’ρχεται ο άλλος με το χαπάκι. Έλα, πάρε! Η τελευταία λέξη της επιστήμης. Μεγάλη πρόοδος! Θα δεις τις επιδώσεις σου να εκτοξεύονται με λιγότερη προπόνηση, λιγότερο κόπο, λιγότερες θυσίες... εύκολα!

Δεν σου λέει, όμως, πως στα 45
μπορεί να γεμίσεις με τον καρκίνο ή
πως θα καταρρεύσει η καρδιά σου ή
πως το συκώτι σου θα γίνει σαν ένα
άχρηστο κομμάτι λαρδί.

Τι είδους πρόοδος είναι η ζωή μέσα στις απαίσιες κι ακαλαίσθητες τσιμεντουπόλεις; Μάθαμε μ’ αυτήν την ασχήμια και δεν συνειδητοποιούμε πια το πόσο πολύ μας επηρεάζει αυτή η έλλειψη της αισθητικής στην καθημερινότητά μας. Κι όμως, μας σπάει τα νεύρα, όλα μας φταίνε, αγριεύει το μάτι μας και δεν καταλαβαίνουμε το γιατί. Η απομάκρυνση από τη φύση και τη φυσική ζωή μάς σκοτώνει κάθε μέρα λίγο-λίγο. Αλλά το διαμέρισμα και την αντιπαροχή κάποιοι την πούλησαν για τεράστια πρόοδο κι ανάπτυξη κάποτε – με το αζημίωτο βέβαια...

Τι είδους πρόοδος είναι αυτή να τρως λαχανικά και τρόφιμα φασόν χωρίς τη φυσική τους γεύση; Τι είδους πρόοδος είναι αυτή που ’χουμε γίνει οι περισσότεροι παχύσαρκοι και βάζουμε έτσι την υγεία μας σε μεγάλες περιπέτειες; Ακόμα και για τ’ αυτοκίνητο θα πω, αν και αναγνωρίζω την τεράστια συμβολή του στην εύκολη και γρήγορη μετακίνηση. Ο αριθμός των νεκρών στα αυτοκινητιστικά ατυχήματα έχει ξεπεράσει πια κάθε όριο. Δεν μπορεί η τεχνολογία μας να βρει μια λύση; Να πω και για τον καρκίνο, τα αυτοάνοσα και τις νευροεκφυλιστικές νόσους που θερίζουν; Αμ η αλλαγή του κλίματος και η μόλυνση του περιβάλλοντος;

Τις απαντήσεις στα μεγάλα προβλήματα της εποχής μπορούν να τις δώσουν μόνον οι παθιασμένοι τρελοί που είναι δοσμένοι στο αντικείμενό τους. Όχι οι κερδοσκόποι φιγουρατζήδες της δήθεν προόδου.

Πηγή: Pontos-News