Paul Valéry

1871 - 1945

Πολυσχιδής, ασυμβίβαστος, ανικανοποίητος, ιδιαίτερα ευφυής, φιλικός, κατά βάση βαθιά μοναχικός....

Μελετώντας τούς στοχασμούς του θα τον χαρακτήριζα με μια αρχέγονη ελληνική λέξη, που συναντάται στα Ομηρικά Έπη:
Αγχίνοος!

"Ταξείδεψε" ανάμεσα στα όρια τής αμφισβήτησης και τής απομυθοποίησης τού υπαρκτού, ανάμεσα στο Πνεύμα και στην Ψυχή, στο Γνωρίζειν και στο Πράττειν. Μία μέθοδος δυισμού, Αριστοτελικής θεώρησης τού Όντος.

" 'Ἐκεῖνο τόν καιρό μοῦ ἀποκαλύφθηκε ἀπό δύο τρομερούς ἀγγέλους, τόν Νοῦ καί τόν Ἔρωτα, ἡ ὕπαρξη ἑνός δρόμου καταστροφῆς καί κυριαρχίας καί ἑνός βέβαιου Ὁρίου στό τέρμα αὐτοῦ τοῦ δρόμου.[...] "

Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Σ

[...] Ἡ ζωή μας δέν εἶναι τόσο τό σύνολο τῶν πραγμάτων πού μᾶς συνέβησαν ἤ πού κάναμε,
ὄσο τό σύνολο τῶν πραγμάτων πού μᾶς διέφυγαν ἤ πού μᾶς ἀπογοήτευσαν.

~~~~~~~~~~~~~~

Ἕνα καλά περιγεγραμμένο συναίσθημα εἶναι ἕνα συναίσθημα ἀκρωτηριασμένο.

~~~~~~~~~~~~~~

[...] Ἡ ὑποκρισία εἶναι αἰώνια. Θά ὑπάρχει ὅσο οἱ ἀνθρωποι θά τιμοῦν ἕνα ὁποιοδήποτε ἰδανικό καί θά μπορεῖ κανείς νά ἐπωφελεῖται μέ τό νά φαίνεται ὅτι τό ὑπηρετεῖ.

Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η

Ἡ πολιτική εἶναι ἡ τέχνη τοῦ νά ἐμποδίζεις τούς ἀνθρώπους ν΄ἀνακατεύονται μέ ὄ,τι τούς ἀφορά.

~~~~~~~~~~~~~~

Ἡ πολιτική βρίσκει πάντοτε μιά εὐγενική διατύπωση πού ἐπιτρέπει, ἀν δέν προτρέπει σ΄αὐτές, τίς πιό ἄτιμες διαδικασίες.

~~~~~~~~~~~~~~

Ἡ Γερμανία χρωστᾶ τά πάντα σ΄ἕνα πράγμα πού εἶναι τό πιό ἀντιπαθητικό στόν κόσμο γιά ὁρισμένες ἰδιοσυγκρασίες. [...]
Πρόκειται γιά τήν Πειθαρχία. Δέν πρέπει νά τήν περιφρονοῦμε.Ἔχει ἄλλωστε κι ἕνα ἄλλο ὄνομα: σέ θέματα διανόησης ὀνομάζεται Μέθοδος. [...]
Ἔνας Ἀγγλος ἤ ἕνας Γάλλος μποροῦν νά ἐπινοήσουν μιά μέθοδο. Τό ἔχουν ἀποδείξει. Μποροῦν νά ὑποταχθοῦν σέ μιά πειθαρχία.
Ἔχει ἔξ΄ἴσου ἀποδειχθεῖ.
Ἀλλά θά προτιμοῦν πάντοτε κάτι ἄλλο. Γι΄αὐτούς εἶναι λύση ἀνάγκης, στιγμιαῖο μέσο, ἤ θυσία.
Γιά ἕναν Γερμανό, εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή. [...]

~~~~~~~~~~~~~~

Τό σχεδόν πάντοτε φαντασμαγορικό καί ἡδονικό τέλος ἑνός πολιτικοῦ οίκοδομήματος γιορτάζεται μέ μιά φωτοχυσία ὅπου ξοδεύονται ὅλα ὅσα ἀπό φόβο δέν εἶχαν μέχρι τότε ἀναλωθεῖ. [...]

Τ Ε Χ Ν Η

[...] Ὁ ὁρισμός τοῦ Ὡραίου εἶναι εὔκολος: εἶναι αὐτό πού ἀπελπίζει. [...]

Π Ο Ι Η Σ Η

Γιά ἕναν ποιητή, τό θέμα ποτέ δέν εἶναι νά πεῖ ὅτι βρέχει. Τό θέμα εἶναι .....νά δημιουργήσει τήν βροχή.

~~~~~~~~~~~~~~

Ποίημα εἶναι αὐτό πού δέν μπορεἶ νά συνοψιστεί. Μιά μελωδία δέν συνοψίζεται.

Γ Λ Ω Σ Σ Α

Οἱ λέξεις, οἱ μεγάλες λέξεις, Θεός, ἄπειρο, Φύση, εἶναι βάρη ἀπό χαρτόνι, πού τά σηκώνει
καί τά κάνει νά χορεύουν ὁ ρομαντικός ¨Ηρακλῆς.

Π Ν Ε Υ Μ Α

[...] Τό άκινητοποιημένο γεννᾶ τό ψεύτικο.[...]

~~~~~~~~~~~~~~

[...] Ἡ μνήμη εἶναι γενικά περισσότερο ζωή παρά θάνατος. Εἶναι σάν τό αἶμα τῆς σκέψης, πού ἡ τροφή της εἶναι ἡ αἴσθηση.

Φ Ι Λ Ο Σ Ο Φ Ι Α

Ἡ συστηματική ἀφαίρεση αὐτοῦ πού εἶναι λόγια, εἶναι τό κύριο σημεῖο τῆς φιλοσοφίας μου.

~~~~~~~~~~~~~~

Ἐγώ!...Δηλαδή τό Ἐσύ τό πιό σταθερό, τό πιό ὑπάκουο, τό πρῶτο πού ξυπνᾶ καί τό τελευταῖο πού πηγαίνει γιά ὕπνο.

Ε Ρ Ω Τ Α Σ

Δέν θά ἦταν δυνατόν νά "ἀγαπᾶ" κάποιος αὐτό πού θά γνώριζε ἐντελῶς.
Ὁ ἔρωτας ἀπευθύνεται σ΄αὐτό πού εἶναι κρυμμένο μέσα στό ἀντικείμενό του. [...]

~~~~~~~~~~~~~~

[...] Ζωή, πράγμα χωρία ἀξία --- καί ἡ σκιά σου, ὁ Χρόνος !
Καί τούς δύο, σᾶς "διαποτίζει" ἡ ἀπαίσια ἰδέα τῆς
ἀπώλειας --- (παράξενο νά τό λέει κανείς) καί σᾶς δίνει
αὐτή τήν μεγάλη φαινομενικότητα δύναμης.
(Ἔρωτας, Πνεύμα --- οἱ δύο μορφές τοῦ ἀπελπισμένου
ἀγώνα κατά τοῦ Νόμου τῆς ἀπώλειας).

Για τον καλό του φίλο, E.Degas, ήταν ο "΄Αγγελος"...
Για τον θυελλώδη έρωτά του, C.Pozzi, ήταν ο "Απών"...
Για τον ευατό του,ήταν ο "Ῥοβινσώνας"...

Χρύσα Νικολοπούλου

Πηγή τών κειμένων τού στοχαστή: Εκδ. Στιγμή
Προσωπικές ευχαριστίες στην κα Χαρά Μπανάκου-Καραγκούνη, που επιμελήθηκε τής μετάφρασης.