Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία

Αντώνης Παπαγιάννης

Δίκοπα μαχαίρια τα συνθήματα. Με λιτό και επιγραμματικό τρόπο προβάλλουν αιτήματα που φαίνονται δίκαια, πραγματικά, ουσιαστικά. Παράδειγμα, το πασίγνωστο σύνθημα του τίτλου: ποιος δεν το άκουσε πάμπολλες φορές από το 1973 κι έπειτα; Από την άλλη βέβαια, πολύ εύκολα γίνονται αντικείμενο παρερμηνείας, παραφθοράς, καπηλείας, λάβαρα πολέμου, βολικός τρόπος προσηλυτισμού και εκμετάλλευσης ιδίως νέων και αδιάφθορων ανθρώπων από φανατικούς ιδεολόγους κάθε είδους για την προώθηση των δικών τους σκοπών. Παράδειγμα, το ίδιο τρίλεξο σύνθημα. Ας δούμε συνοπτικά τα τρία αιτήματά του.

Ψωμί: Απαραίτητο για την διατροφή του ανθρώπου, ο οποίος από την εποχή της Γένεσης ακόμη το κερδίζει με τον ιδρώτα του προσώπου του. Δεν μπορεί να τρώγει «αργόν άρτον», όπως ίσως θα ήθελαν κάποιοι, χωρίς κόπο και αντίστοιχη προσφορά εργασίας, υπηρεσίας, διακονίας προς το σύνολο. Από την άλλη, είδαμε σε όχι πολύ μακρινές εποχές, και βλέπουμε ακόμη κάθε τόσο, χιλιάδες τόννους τρόφιμα να καταστρέφονται, να θάβονται σε χωματερές ή να πετιούνται στα σκουπίδια από τραπέζια τόσο βαρυφορτωμένα που θα μπορούσαν να χορτάσουν πλήθη πεινασμένων. Κι όταν κάποια στιγμή γίνεται ορατό το φάσμα της πείνας, λέμε το ψωμί ψωμάκι.

Παιδεία: Μεγάλο αγαθό, με «πικρές ρίζες και γλυκείς καρπούς», κατά τους προγόνους. Δυστυχώς, διαστρεβλωμένο από τους απογόνους, που εν πολλοίς την θεωρούν συνώνυμη της τεμπελιάς, της κοπάνας, της δικαιολογίας για επ’ αόριστον παράταση της παιδικής/εφηβικής ηλικίας, της άκοπης και ‘δικαιωματικής’ απόκτησης ‘τίτλων’ και ‘πτυχίων’ συχνά με αξία μικρότερη του χάρτου εκτύπωσής τους. Αποτέλεσμα: η ισοπέδωση προς τα κάτω, οπότε όλοι αναλίσκονται στο κυνήγι των μεταπτυχιακών μήπως και μπορέσουν κάποια στιγμή να ξεχωρίσουν από την μάζα των ‘πτυχιούχων’.

Ελευθερία: Όλοι την υπόσχονται, λίγοι την ζουν ή την πραγματώνουν. Για πολλούς από τους κήρυκές της ισχύει αυτό που γράφει ο Απ. Πέτρος, ότι «ἐλευθερίαν ἐπαγγέλλονται, αὐτοὶ δοῦλοι ὑπάρχοντες τῆς φθορᾶς» [Β΄ Πετρ. 2:19]. Στην εποχή μας η ανελευθερία παίρνει διάφορες μορφές, όπως π.χ. η εκούσια υποδούλωση στα Μέσα, η εκχώρηση των προσωπικών στοιχείων στον ηλεκτρονικό λαβύρινθο του Διαδικτύου, ή η τυφλή υποταγή σε ακραίες ιδεολογίες ή αρχηγούς που δεν σταματούν μπροστά στο έγκλημα. Και άλλες πολλές.

Είπαμε: καλό το σύνθημα. Αρκεί να ξέρουμε τι ακριβώς ζητούμε, το αυθεντικό και όχι το (κάθε είδους) γενόσημο ή κάλπικο.

Η ξυλογραφία που πλαισιώνει τη σελίδα αποτελεί δημιουργία του χαράκτη Τάσσου.

Πηγή: Αντίφωνο