Τὸ μόνο «γαλάζιο» ποὺ θὰ δοῦν οἱ Τοῦρκοι: τὸν βυθὸ τοῦ Αἰγαίου

Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς

Ἡ λέξη «ψυχαγωγία», σύμφωνα μὲ μία νόστιμη παρετυμολογικὴ ἑρμηνεία, παράγεται ἀπὸ τὶς λέξεις «ψύχος» καὶ «ἀγωγός». Σωλήνας, δηλαδή, ἀπὸ τὸν ὁποῖο διέρχεται, ψύχος, δροσιά. Διηγοῦνται ὅτι στὴν ἀρχαία Ἀθήνα, οἱ δοῦλοι, τὰ «δορυάλωτα ἀνδράποδα», οἱ αἰχμάλωτοι πολέμου, ὅπως περιφρονητικῶς τοὺς ὀνόμαζαν, καταδικάζονταν διὰ βίου στὰ λατομεῖα καὶ στὴν ἐξόρυξη μετάλλων. Ἡ μεταχείριση ἦταν ἀπάνθρωπη, ἰσοδυναμοῦσε μὲ καταδίκη σὲ ἀργὸ θάνατο. Δούλευαν -κυριολεκτεῖ ἡ λέξη-στὰ βάθη τῆς γῆς, ἐν μέσῳ πνιγηρῆς, μολυσμένης ἀτμόσφαιρας. Ἡ μόνη τους παρηγορία καὶ ἀναψυχὴ ἦταν οἱ ἀνάσες καθαροῦ, ψυχροῦ ἀέρα, ποὺ μετέφεραν σωλῆνες, ἀγωγοί, οἱ ὁποῖοι ἔφταναν ὣς τὴν ἐπιφάνεια. Αὐτοὶ οἱ «ψυχο-ἀγωγοὶ» ἦταν ἡ μόνη τους εὐχαρίστηση. Ἀπὸ δῶ, κατὰ τὴν, ἐπαναλαμβάνω, παρετυμολογία, προῆλθε ἡ λέξη «ψυχαγωγία».

Τούτη τὴν ἐποχή, ποὺ μᾶς «ἐκύκλωσαν αἱ τοῦ βίου ζάλαι, ὥσπερ μέλισσαι κηρίον», κατὰ τὴν ἀειφεγγῆ ἐκκλησιαστικὴ ὑμνωδία, ἀνασασμὸς καὶ «ψυχαγωγία» εἶναι ἡ ἐνασχόληση μὲ τὴν ἐθνική μας ἱστορία. Ὅπως σημειώνει ὁ Πολύβιος, στὴν ἀρχὴ τῆς Ἱστορίας του, ἀποκλειστικὸς προορισμός της εἶναι ὁφρονηματισμὸς ἀρχόντων καὶ ἀρχομένων «διὰ τὸ μηδεμίαν ἑτοιμοτέραν εἶναι τοῖς ἀνθρώποις διόρθωσιν, τῆς τῶν προγεγενημένων πράξεων ἐπιστήμης». Τίποτε δὲν διορθώνει εὐκολότερα τοὺς ἀνθρώπους, ὅσο ἡ γνώση τοῦ παρελθόντος. Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος τῆς κακοδαιμονίας μας, τῶν ἐθνικῶν συμφορῶν, ὀφείλεται στὴν ἔλλειψη ἱστορικῶν γνώσεων, ποὺ ἀποτελοῦν μαθήματα πολύτιμα, διδάγματα αἰώνια γιὰ τὴν ἐπιβίωσή μας, κυρίως γι’ αὐτοὺς ποὺ διαχειρίζονται, πολιτικοὺς καὶ στρατιωτικούς, τὶς τύχες τοῦ ἔθνους. Ἡ ἱστορία μας δὲν εἶναι μόνο ἀγωγὴ τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ καὶ ἀνάσα ἐλευθερίας καὶ ἡρωισμοῦ, τώρα ποὺ ζοῦμε σχεδὸν σὰν τοὺς ἀρχαίους δούλους, σὲ περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα γεμάτη ἀναθυμιάσεις. Καὶ ἀναφέρομαι κυρίως στὸν ἐξ ἀνατολῶν κίνδυνο. Μπορεῖ νὰ ἀκοῦμε ἀπὸ τοὺς πολιτικοὺς τὸν κοινότοπο καθησυχασμὸ πὼς ἡ Τουρκία ἐξάγει τὰ ἐσωτερικά της προβλήματα καὶ ἐπιδίδεται σὲ κινήσεις ἀντιπερισπασμοῦ τῆς κοινῆς της γνώμης, ὅμως, ἂς μὴν ἐθελοτυφλοῦμε, ὁ κίνδυνος «νὰ ἀνοίξει τὴν πόρτα τοῦ τρελοκομείου», εἶναι ὑπαρκτός. Καὶ τὸ πεδίο, ὅπου θὰ κριθοῦν τὰ πάντα, εἶναι «τὸ τῆς θαλάσσης κράτος», τὸ Αἰγαῖο. Δὲν περνᾶ ἡμέρα ποὺ δὲν θὰ ἐκτοξεύσει κάποιος μεμέτης παρακεντὲς ἢ ὁ ἴδιος ὁ Ἐρντογάν, τὶς περὶ «γαλάζιας πατρίδας» ὀνειροφαντασιώσεις τους. Τὸ γαλανόλευκο πέλαγός μας, τὸ Αἰγαῖο, αὐτὸ ἐποφθαλμιοῦν οἱ Τοῦρκοι, αὐτὸ εἶναι τὸ μαρμαρένιο ἁλώνι μας. Ἡ ἱστορία μᾶς διδάσκει ὅτι ὅσο εἴμαστε ἰσχυροὶ στὴν θάλασσα, ναυμαχώντας καὶ κατατροπώνοντας τοὺς εἰσβολεῖς, κερδίζουμε πολέμους. Θυμίζω τὴν Σαλαμίνα, τὸ ἀήττητο ναυτικὸ τῶν Βυζαντινῶν μὲ τὸ ὑγρὸ ἢ ἑλληνικὸ πῦρ, τοὺς ἀθάνατους μπουρλοτιέρηδες τοῦ Εἰκοσιένα, τοὺς ἡρωικοὺς ναυμάχους τῶν Βαλκανικῶν Πολέμων, τὴν παρουσία τοῦ πολεμικοῦ ναυτικοῦ τὸ Σαράντα στὴν Ἀδριατική. Χωρὶς τὸ ναυτικό, τὸ ἔθνος δὲν θὰ μεγαλουργοῦσε καὶ εἶναι ἀληθὲς ὅτι στάθηκε ἀήττητο καὶ νικηφόρο σὲ ὅλες τὶς μεγάλες θαλασσινὲς ἀναμετρήσεις.

Διαβάζω τοῦτες τὶς ἡμέρες, καὶ ἀγαλλιῶ, γιὰ τὸ ἔνδοξο πολεμικό μας ναυτικὸ κατὰ τὴν περίοδο τῶν Βαλκανικῶν Πολέμων, σὲ μία ἀπὸ τὶς πιὸ ἔγκυρες ἱστορίες. Τὴν «Πολιτικὴ Ἱστορία τῆς Νεότερης Ἑλλάδος», τοῦ Σπ. Μαρκεζίνη. Ἐν ὄψει τοῦ πολέμου καὶ διαπιστώνοντας ἡ κυβέρνηση τοῦ Βενιζέλου τὴν ἀνεπάρκεια τοῦ πολεμικοῦ ναυτικοῦ σὲ πλοῖα ἢ τὴν παλαιότητα πολλῶν, προέβη στὸ ἑξῆς, «κατὰ τὴν ὑστάτην ὥραν». Διαβάζω στὴν σελίδα 189, τοῦ 3ου τόμου: «Τότε ἠγοράσθη παντὸς εἴδους ἀναγκαῖον ὑλικόν, διετάχθη ἡ ἐσπευσμένη παραλαβὴ τῶν ναυπηγηθέντων εἰς Γερμανίαν ἀντιτορπιλλικῶν “Νέα Γενιὰ” καὶ “Κεραυνός”, χωρὶς κὰν δοκιμὰς καὶ ἠγοράσθησαν τέσσαρα ἕτοιμα ἀντιτορπιλλικὰ ἀπὸ τὴν Ἀγγλίαν, τὰὁποῖα εἶχαν ναυπηγηθῆ διὰ τὴν Ἀργεντινήν. Παρελήφθη ἐπίσης καὶ τὸ ὑποβρύχιον “Δελφίς”, προτοῦ συμπληρώση τὰς δοκιμάς του. Σημειωτέον ὅτι καὶ αὐτὰ τὰ πυρομαχικὰ τοῦ “Ἀβέρωφ” μόνον τὴν ὑστάτην ὥραν παρελήφθησαν, δι’ αὐτὸ καὶ τὰ πρῶτα του πραγματικὰ πυρὰ ἦσαν ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἐξετέλεσε κατὰ τὴν ναυμαχίαν τῆς Ἕλλης». Ἀκοῦμε αὐτὲς τὶς ἡμέρες γιὰ ἐξοπλιστικὰ προγράμματα καὶ φρεγάτες σὲ βάθος δεκαετίας. Ἔχουμε τόσο χρόνο; Θὰ περιμένουν οἱ Τοῦρκοι νὰ τὶς ἐντάξουμε στὸ πολεμικὸ ναυτικὸ καὶ ὕστερα θὰ μᾶς ἐπιτεθοῦν; Τὸ τότε φτωχὸ καὶ ἀνυπόληπτο διεθνῶς κράτος τῆς «ἀψόγου στάσεως», μὲ ἀστραπιαῖες κινήσεις, ἀγόρασε καὶ ἔστησε ἀπέναντι ἀπὸ τὸν τουρκικὸ στόλο, ἀξιόμαχα ἀντιτορπιλικά. Χάρις σ’ αὐτὰ τρύπωσαν οἱ Τοῦρκοι στὰ Δαρδανέλια καὶ δὲν ξαναφάνηκαν ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα ποὺ ἁλωνίζουν ἀνενόχλητοι.

Νὰ σημειώσουμε ἀκόμη ὅτι παρ’ ὅλες αὐτὲς τὶς ἀγορὲς οἱ Τοῦρκοι ὑπερεῖχαν καὶ σὲ ἐκτόπισμα καὶ σὲ πυροβολικό. Ὑστεροῦσαν ὅμως σὲ κάτι ἄλλο, πολὺ πιὸ σημαντικό. Στὸ ἀνθρώπινο… ἐκτόπισμα. Πάνω στὰ ἑλληνικὰ καράβια πολεμοῦσε ἡ ναυτοσύνη τοῦ ’21, μὲ πρῶτο καὶ καλύτερο τὸν ναύαρχο Παῦλο Κουντουριώτη. Κατέλαβε τὴν Τένεδο, διαβάζουμε, καὶ περίμενε τοὺς Τούρκους. Μάλιστα ἔστειλε καὶτηλεγράφημα στὸν ὑπουργό τους, τῶν Ναυτικῶν, γράφοντάς του «σᾶς περιμένουμε» καὶ ἂν δὲν ἔχουν καύσιμα εἶναι ἕτοιμος νὰ τοὺς τὰ παραχωρήσει. Μόνος του ὁ «Ἀβέρωφ», χάρις στὴν λεβεντιὰ καὶ τὴν τόλμη τοῦ Κουντουριώτη, κυνηγοῦσε ὅλο τὸν ἐχθρικὸ στόλο καὶ ὅπως γράφει ὁ κυβερνήτης τοῦ Σ. Δούσμανης: «Ὁ“Ἀβέρωφ” κατὰ τὴν διάρκεια ὅλην τῆς διώξεως ταύτης μοῦ ἔκαμνε ἐντύπωσιν μαντρόσκυλου, γαυγίζοντας διαρκῶς καὶ τρέχοντος πότε μὲν πρὸς τὰ ἐδῶ, πότε δὲ πρὸς τὰ ἐκεῖ, διὰ νὰ ἀναγκάση τὰ πρόβατα νὰ εἰσέλθουν εἰς τὴν στάνην». (σελ. 194). Πρόβατα «λυκόσχημα», ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ ὁ νεολογισμός, ἔχουμε καὶσήμερα ἀπέναντί μας, ποὺ ἐπιτίθενται σὲ χῶρες διαλυμένες (Συρία, Λιβύη), ἕτοιμα γιὰ κάθε παλιανθρωπιὰ καὶ ἀτιμία. Οὐδεὶς ἀμφιβάλλει γιὰ τὴν ἱκανότητα τοῦ πολεμικοῦ μας ναυτικοῦ. Τὸ μόνο γαλάζιο ποὺ θὰ δοῦν οἱ Τοῦρκοι εἶναι ὁ βυθὸς τοῦ Αἰγαίου, ὅπου θὰ ἀναπαύονται τὰ κουφάρια τοῦ στόλου τους. Αὐτὸ εἶναι σίγουρο. Τὸ μοναδικό μας πρόβλημα εἶναι ἡ δειλόκαρδη καὶ ὑποχωρητικὴ πολιτικὴ ἡγεσία, οἱμοσχοαναθρεμμένοι κολεγιόπαιδες ποὺ κυβερνοῦν ἢ κυβερνοῦσαν τὴν πατρίδα. Ποιός τὸ περίμενε ὅτι χωρὶς ντουφεκιὰ θὰ βρίσκονταν «ἑλληνικὴ» κυβέρνηση νὰ προδώσει τὴν Μακεδονία, γεγονὸς ποὺ στάθηκε ἡ ἀφορμὴ νὰ ἀποθρασυνθοῦν οἱ Τοῦρκοι, γιατί ἀντιλήφτηκαν ὅτι ἔχουν νὰ κάνουν μὲ προδότες καὶ νενέκους. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἡ ἡγεσία στάθηκε στὸ ὕψος τῶν περιστάσεων. Ὁ Βενιζέλος ξεπροβοδοῦσε τὸν στόλο, λέγοντας στοὺς ναῦτες καὶ ἀξιωματικούς; «Ἡ πατρὶς ἀξιοῖ ἀπὸ ὑμᾶς, ὄχι ἁπλῶς νὰ ἀποθάνητε ὑπὲρ αὐτῆς. Αὐτὸ θὰ ἦτο τὸ ὀλιγώτερον. Ἀξιοῖ νὰ νικήσετε». Ὁ τότε βασιλιὰς Γεώργιος, μὲ πολὺ συγκίνηση θὰπερατώσει τὸν λόγο του, κραυγάζοντας «Ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας. Ζήτω τὸ ἑλληνικόν ναυτικόν. Ζήτω τὸ ἔθνος». Πότε ἀνέφερε τὴν λέξη «ἔθνος» πρωθυπουργὸς τῆς Ἑλλάδος τὰ τελευταῖα χρόνια; Γιὰ τὴν δὲ κ. Πρόεδρο ἡ λέξη μυρίζει ἐθνικισμό. Νὰ κλείσω μὲ τὸν ἥρωα Κουντουριώτη. Πρὶν ἀρχίσει ἡ ναυμαχία τῆς Ἕλλης, ἐπισκέφθηκε ὅλους τοὺς πύργους, γιὰ νὰ ἐμψυχώσει τοὺς πυροβολητὲς καὶ τοὺς ναῦτες μὲ τοῦτα τὰ ἀθάνατα λόγια: «Πίστη στὸν Θεό, πίστη στὸ Ἔθνος, πίστη στὴ Νίκη! Πρέπει νὰ φανοῦμε ἀντάξιοι τῶν προγόνων μας».