Το Ολοκαύτωμα των Ρογών και της Κερπινής Αχαΐας (8 Δεκεμβρίου 1943)

8 Δεκεμβρίου, 2016 - 10:47

8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΕΡΠΙΝΗΣ – ΡΩΓΩΝ εξιστόρηση γεγονότων

Γράφει ο Θεόδωρος Αντωνόπουλος

Οι Γερμανοί κατηγορούν τους Ιταλούς συμμάχους των ότι «είναι ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τους αντάρτες» στην Ελλάδα. Αναλαμβάνουν αυτοί και συστήνουν στη Βιέννη την 117 Μεραρχία Καταδρομών. Σκοπός της είναι οι εκτελέσεις μαχίμων και αμάχων πολιτών σε Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα, ως αντίποινα για τους φόνους Γερμανών. Η 117 Μεραρχία ξεκίνησε από τη Βιέννη στις 11/2/1943 και μετά από μια πορεία θανάτου 900 χλμ., έφθασε μέχρι Ρωγοί – Κερπινή – Καλάβρυτα.

ΡΩΓΟΙ

Επί κεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος ήταν ο Λοχίας (!) Ντέντερ (ως Τένερ έμεινε στη μνήμη των κατοίκων) θηριώδης. Κάλεσε τους κατοίκους να μαζευτούν στην πλατεία για να τους μιλήσει. Απείλησε ότι θα τους κάψει τα σπίτια αν δεν παρουσιαστούν όλοι από 16 ετών και πάνω. Τους οδήγησε στην κεντρική Εκκλησία της Αγ. Βαρβάρας και τους έκλεισε μέσα. Μετά έβγαζε από 3-4, τους έστηνε μπροστά στο κυπαρίσσι, που υπάρχει ακόμη, δίπλα στην πόρτα και τους εκτελούσε. Μετά τις πρώτες εκτελέσεις όσοι ήσαν μέσα κατάλαβαν περί τίνος επρόκειτο και άρχισαν τις οιμωγές. Ο παπα-Χρίστος Κανελόπουλος βγήκε έξω και τους έβρισε βαρβάρους. Τον σκότωσαν εκεί μπροστά στην πόρτα της εκκλησίας του.

Μερικοί από όσους απέμειναν ακόμη μέσα έκαναν έξοδο από τη πλαϊνή πόρτα. Έτρεξαν ως την άκρη του προαυλίου για να πηδήξουν κάτω στον γκρεμό. Τοίχος βάθους 5-6 μέτρων. Όταν τους είδαν οι Γερμανοί άρχισαν να πυροβολούν. Σκοτώθηκαν μερικοί πριν πηδήξουν, διότι κατά μήκος του πλαϊνού προαυλίου υπήρχε φράκτης με λουλούδια, και καθυστέρησαν ώσπου να τον περάσουν. Μερικοί κατόρθωσαν να πηδήσουν κάτω τραυματισμένοι και έμειναν εκεί ακίνητοι. Ένας Γερμανός κατέβηκε και τους έδινε την χαριστική βολή με πιστόλι. Ο Ανδ. Ξυνός δεν είχε τραυματιστεί και έκανε τον πεθαμένο. Ο Γερμανός του έριξε τη βολή αλλά του πέρασε από το μάγουλο και γλίτωσε.

Μερικοί άλλοι ανέβηκαν πίσω από το τέμπλο ψηλά στα μικρά εικονίσματα που σχηματίζεται ένα κοίλωμα. Το τέμπλο ήταν ξυλόγλυπτο έργο τέχνης. Ένας Γερμανός μπήκε στην Εκκλησία, υποψιάστηκε ότι κάποιοι κρύβονταν μέσα στο Ιερό, και έριξε ριπές με το αυτόματο πάνω στις εικόνες. Μια σφαίρα βρήκε τον Αποστολόπουλο 18 ετών αδελφό της μητέρας του μετέπειτα συγγραφέα Σπύρου Γκρίντζου. Επάνω κρυβόντουσαν ο Στ. Γκρίντζος, ο Παν. Ασημακόπουλος (Κελεπούρας) από την Κερπινή, και 3-4 ακόμη. Άκουσαν τον Γερρμανό που έσκιζε τα βιβλία από το ψαλτήρι και με τα χαρτιά έβαζε φωτιά. Όταν φούντωσε η φωτιά, οι άνθρωποι αυτοί πήδησαν ένας-ένας πάνω στην Αγία Τράπεζα και βγήκαν από την πόρτα του Ιερού που ήταν αφύλακτη. Πήδησαν τη μάντρα που σε κείνο το σημείο είχε μικρότερο βάθος.

Άλλοι ανέβηκαν στο ταβάνι της εκκλησίας μεταξύ των οποίων και ο Θεοφ. Θεοφανόπουλος, υπάλληλος του Δημοσίου Ταμείου Καλαβρύτων. Αυτοί κάηκαν ζωντανοί.

Μετά οι Γερμανοί έβαλαν φωτιά στα σπίτια. Γλίτωσαν μόνον τρία.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Παν. Κηπουργός (Παντόλειος). Αυτός δεν πίστεψε στις διαβεβαιώσεις των Γερμανών ότι δεν θα τους πειράξουν. Είχε κάνει αιχμάλωτος τον Γερμανών στην Κρήτη και τους ήξερε. Έφυγε και πήγε στο απέναντι βουνό με τα έλατα και κρύφθηκε σε μια σπηλιά. Από κει είδε όλα τα συμβάντα.

ΚΕΡΠΙΝΗ

Την ίδια μέρα οι Γερμανοί μπήκαν και στην Κερπινή. Έδειξαν ότι δεν είχαν κακές προθέσεις, και οι κάτοικοι τους φιλοξένησαν. Η Παρασκευή σύζυγος του Φίλ. Μπουρή που είχε καφενείο στην πλατεία έδωσε σε έναν Γερμανό ένα κοτόπουλο ψημένο για να φάει. Της έκανε εντύπωση που ο Γερμανός έτρωγε το κοτόπουλο με μαχαίρι και πιρούνι, και όχι με τα χέρια.

Μετά οι Γερμανοί κάλεσαν τους κατοίκους σε συγκέντρωση δήθεν για να τους μιλήσουν. Ακούστηκε ένας με Γερμανική στολή που μιλούσε ελληνικά και έλεγε «φύγετε φύγετε». Αλλά οι άνθρωποι είχαν δεχθεί απειλές ότι αν φύγουν θα τους κάψουν τα σπίτια και δεν εφαντάζοντο τι θα ακολουθούσε. Όταν άρχισαν οι υποψίες τότε προσπάθησαν να φύγουν.

Ο πατέρας μου μαζί με τον Παν. Ρόδη – τα σπίτια μας είναι κολλητά στο κάτω μέρος του χωριού – μετά τις πρώτες αμφιβολίες, μόλις είδαν τους Γερμανούς να έρχονται, έτρεξαν προς το φαράγγι βάθους 50 μέτρων. Έτσι σώθηκαν. Εγώ εκείνη την ημέρα ήμουν έμβρυο 6 μηνών.

Ο Φίλ. Μπουρής μόλις είδε τους Γερμανούς να πιάνουν ανθρώπους, ανέβηκε στο ταβάνι του σπιτιού του που είναι στην πλατεία πάνω από το καφενείο του. Από κει είδε απέναντι στην Αγ. Βαρβάρα μερικούς κατοίκους που τους είχαν μαζέψει, και ήσαν με τα πουκάμισα, διότι εκείνη η μέρα ήταν σαν καλοκαιρινή. Ο Φίλιππας κρύφτηκε στο ταβάνι διότι υποψιάστηκε σκοτωμούς αλλά όχι φωτιά. Όταν έβαλαν φωτιά και στο σπίτι του, πήδηξε στο πίσω μέρος που υπήρχε κήπος και παρά λίγο να κάτσει πάνω σε ένα παλούκι. Μετά ντύθηκε με τα ρούχα της γριά-Ανδρομάχης πήρε και τη μαγκούρα της και σκυφτός πέρασε από την πλατεία ανάμεσα σε Γερμανούς.

Ο Αγγελής Μπουρής (αδελφός του Φίλιππα) συνελήφθη με το Ντίνο Ασημακόπουλο και μερικούς ακόμη. Οι Γερμανοί τους οδηγούσαν στον τόπο της εκτέλεσης που είναι έξω από το χωριό. Όταν περνούσαν δίπλα στου Σταυράκη Βρύση, οι πιο πάνω μαζί με έναν τρίτον ξέφυγαν από το τσούρμο και έτρεξαν προς έναν αχυρώνα που ήταν εκεί κοντά. Ένας Γερμανός έριξε μια ριπή και σκότωσε τον τρίτο. Ο Αγγελής κρύφτηκε πίσω από ένα μεγάλο βαγένι. Μπήκε ο Γερμανός και με τη ξιφολόγχη τρυπούσε τη φάκνα που υπήρχε σε ένα αμπάρι διότι υπέθεσε ότι εκεί μέσα θα είχαν κρυφτεί. Μετά κοίταξε δίπλα στο βαγένι κοντά στον τοίχο. Ο Αγγελής γύρισε από την άλλη μεριά. Ο Γερμανός πήγε να κοιτάξει από την άλλη, και Αγγελής ξαναγύρισε στην πρώτη. Μετά το κρυφτούλι ο Γερμανός έβαλε φωτιά στον αχυρώνα. Τελικά οι δυο πήδηξαν έξω και σώθηκαν.

Όσους συνέλαβαν οι Γερμανοί τους οδήγησαν λίγο πιο κάτω από το χωριό και εκεί τους εκτέλεσαν. Έβαλαν φωτιά σε πολλά σπίτια. Την Εκκλησία δεν την πείραξαν. (Αυτή την είχε κάψει ο Καραϊσκάκης όταν κυνηγούσε τον Ζαΐμη πληρωμένος με λεφτά που του είχε δώσει ο Κουντουριώτης από το Αγγλικό Δάνειο.)

(ΣΗΜ. Ο ένας Κερπινιώτης που εκτελέστηκε στους Ρωγούς ήταν ο πατέρας του Παναγιώτη Ασημακόπουλου ή Κελεπούρα. Πατέρας και γιός είχαν βρεθεί μαζί στην Εκκλησία. Όπως γράφω πιο πάνω ο Παναγιώτης ανέβηκε στο τέμπλο και σώθηκε).