Το συμφέρον ποίησον

Θεόφιλος Πουταχίδης

Κάθε λαός έχει σε γενικές γραμμές τα χαρακτηριστικά του, τον ιδιαίτερο ψυχισμό του, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Θέλετε είναι το κλίμα, η γεωγραφική θέση και οι διατροφικές συνήθειες; Θέλετε τα γονίδια, ο πολιτισμός κι η ιστορία; H θρησκεία, η γλώσσα και η παιδεία; Σίγουρα όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί, και ίσως κι άλλοι κοντά σε αυτούς, διαμορφώνουν αυτήν τη διαφορετικότητα.

Αυτές οι διαφορές λοιπόν είναι το
αλατοπίπερο στις σχέσεις των λαών
αναμεταξύ τους. Δίνουν ξεχωριστή
νοστιμάδα στις σχέσεις μας.

Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι πρέπει να δημιουργούμε ανόητα στερεότυπα για τον κάθε λαό και να θολώνουμε την κρίση μας. Όπως σε όλα τα ζητήματα, θέλει κι εδώ διάκριση, μέτρο, καθαρό μυαλό και καλή προαίρεση.

Με αυτήν την προϋπόθεση, οι εθνολογικής βάσης διαφορές στο χαρακτήρα μέσα σε μια πολυεθνική παρέα βγάζουν πολύ γέλιο. Το τι πλάκες και τι πειράγματα γίνονται πάνω σε αυτό το ζήτημα, δεν λέγεται. Οι συγκρίσεις, η ανακάλυψη ομοιοτήτων και διαφορών νοοτροπίας και η ανάδειξή τους μέσα σε αυτές τις παρέες είναι το κάτι άλλο. Έξυπνο χιούμορ, χαβαλές και καλή καρδιά…

Το ζήτημα αυτό, βέβαια, εκτός από την πλάκα, έχει κι έναν σπουδαίο διδακτικό κι εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Γιατί, βλέπετε, όπως και σε ατομικό επίπεδο, έτσι και στο επίπεδο ενός ολόκληρου λαού είναι λάθος να λέμε πως εγώ (εμείς) είμαστε έτσι, πάει και τελείωσε. Τι θα πει «είμαι έτσι»; Του λόγου μου δεν είμαι ο ίδιος όπως όταν ήμουνα είκοσι χρονών. Ούτε όπως όταν ήμουνα τριάντα.

Οι καλύτεροι ανάμεσά μας δεν μένουν ίδιοι. Με το χρόνο γίνονται καλύτεροι, πιο έμπειροι, σοφότεροι. Προσεύχονται, ενδοσκοπούν, διαβάζουν, σκέφτονται, βασανίζουν το μέσα τους, προβληματίζονται, παραδειγματίζονται από τους άλλους και κοιτάν να μάθουν από τα λάθη τους. Συζητούν με τον εαυτό τους. Πασχίζουν για το γνώθι σαυτόν. Κι ύστερα προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματά τους και να διορθώσουν, να αποφύγουν ή να διαχειριστούν έξυπνα τα μειονεκτήματά τους.

Αυτό πρέπει να κάνουμε ο καθένας
μας ξεχωριστά κι όλοι μαζί εμείς οι
Έλληνες. Τώρα που είμαστε στα κάτω
μας είναι η καλύτερη ώρα γι’ αυτό.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από το μεγαλύτερο, κατά τη γνώμη μου, μειονέκτημά μας ως λαός. Την αδυναμία αντίληψης του ομαδικού μας συμφέροντος.

Το έχω αναφέρει κι άλλη φορά. Είμαστε καλοί στο να αντιλαμβανόμαστε το ατομικό μας συμφέρον. Εκεί που χωλαίνουμε και το χάνουμε, όμως, είναι αλλού. Αδυνατούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι το ατομικό μας συμφέρον σε ένα ποσοστό ογδόντα στα εκατό καθορίζεται από το κοινό, το ομαδικό μας συμφέρον.

Κι αυτό μου φαίνεται πολύ περίεργο, όταν έχουμε στην παράδοσή μας το μύθο του Αισώπου που ονομάζεται «Γεωργού παίδες στασιάζοντες». Αυτόν με τις βέργες που καθεμιά από μόνη της σπάει εύκολα, αλλά όλες μαζί με τίποτα. Εκείνον το μύθο με το δίδαγμα «Ατάρ ουν και υμείς, ω παίδες, εάν μεν ομοφρονήτε, αχείρωτοι τοις εχθροίς έσεσθε· εάν δε στασιάζητε, ευάλωτοι».

Αλλά κι ο μεγάλος Περικλής, όπως μας το διασώζει ο Θουκυδίδης, δεν μας συμβουλεύει διαχρονικά ότι «καλώς μεν γαρ φερόμενος ανήρ το καθ’ εαυτόν διαφθειρομένης της πατρίδος ουδέν ήσσον ξυναπόλλυται, κακοτυχών δε εν ευτυχούσῃ πολλώ μάλλον διασώζεται»; Αυτό το μάθημα λοιπόν το πήρανε οι άλλοι λαοί, αλλά εμείς το βγάλαμε ολωσδιόλου από το μυαλό μας. Αν δεν θέλουμε να παραδειγματιστούμε από τους προγόνους μας, ας παραδειγματιστούμε σε αυτό το ζήτημα από κανέναν άλλο λαό.

Ας πούμε από τους Αμερικανούς που
τραγουδάνε «United we stand, divided
we fall». Δηλαδή, «ενωμένοι
στεκόμαστε γερά στα πόδια μας,
διχασμένοι θα γκρεμοτσακιστούμε».

Αυτό όμως το μήνυμα είναι ακατανόητο για τον δικό μας το μυαλό. Δεν είναι; Και το πράγμα γίνεται χειρότερο με τις πονηρές και κούφιες ηθικολογίες σχετικά με «ομοψυχία» και «ενότητα» κάποιων καλά βολεμένων που μας κάθονται στο σβέρκο. Αυτό που πραγματικά εννοούν είναι «εμείς καλά σας δουλεύουμε ψιλό γαζί και σας έχουμε ζέψει σαν τα βόδια, αλλά εσείς μην διαμαρτύρεστε, γιατί χαλάτε την ομοψυχία και την ενότητα».

Εγώ όμως εδώ δεν ηθικολογώ. Μιλάω στεγνά για το συμφέρον του καθενός μας. Πώς θα μεγαλώσει η πίτα του εθνικού μας πλούτου, όταν στη «φεουδαλική μας κομματοκρατία» την κάθε είδους στήριξη της ελληνικής πολιτείας την απολαμβάνουν μόνο οι εκλεκτοί του συστήματος; Οι ίδιοι και οι ίδιοι.

Αυτοί, είτε αξίζουν είτε όχι, ό,τι μπορούν να παράξουν το παράγουν. Κι αυτό προφανώς δεν φτάνει. Για να μεγαλώσει η πίτα προς το συμφέρον όλων μας πρέπει να δοθεί και σε άλλους ικανούς ανθρώπους η δυνατότητα να δημιουργήσουν εθνικό πλούτο. Αγαπήστε τους άξιους ανθρώπους, ενεργοποιήστε κι αυτούς που είναι στο περιθώριο κι αυτούς που δεν είναι «δικοί σας». Όχι για λόγους ηθικής. Για το συμφέρον σας. Για το συμφέρον όλων.

Πηγή: Pontos-News