Ὁ ἅγιος Ἐλευθέριος καί μητέρα αὐτοῦ Ἀνθία (15 Δεκεμβρίου)
Ο Άγιος Ελευθέριος με την μητέρα του Αγία Ανθία
Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυρας Ἐλευθέριος γεννήθηκε στή Ρώμη κατά τόν 2ον αἰῶνα μ.Χ. ἀπό εὐγενεῖς γονεῖς. Ἡ μητέρα του, Ἀνθία, εἶχε διδαχθεῖ τή χριστιανική πίστη ἀπό τούς μαθητές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Ἡ Ἀνθία ἐμπιστεύθηκε τόν Ἐλευθέριο στόν ἀρχιερέα τῆς Ρώμης γιά νά τοῦ διδάξει τά ἱερά γράμματα.
Ὁ νεαρός Ἐλευθέριος διακρινόταν γιά τό ἦθος, τήν εὐταξία, τήν κοσμιότητα καί γιά πολλές ἄλλες ἀρετές καί σέ ἡλικία μόλις 15 ἐτῶν χειροτονήθηκε διάκονος. Στά 17 του χρόνια χειροτονήθηκε πρεσβύτερος καί σέ ἡλικία 20 χρόνων προχειρίστηκε ἐπίσκοπος τοῦ Ἰλλυρικοῦ στήν Αὐλῶνα τῆς Βορείου Ἠπείρου. Ὁ ἅγιος παρά τό νεαρό τῆς ἡλικίας του ἦταν τόσο σοφός καί λόγιος, ὥστε προσείλκυε μέ τή διδασκαλία του ὅλους στή χριστιανική πίστη καί εὐσέβεια.
Ὅλοι οἱ Χριστιανοί διώκονταν, ἀλλά ὁ βασιλιάς ζητοῦσε νά θανατώσει τόν Ἐλευθέριο σάν αἴτιο τῆς εὐσεβείας. Ἔστειλε, λοιπόν, τόν στρατηλάτη Φήλικα γιά νά τόν συλλάβει καί μέ πλῆθος στρατιωτῶν περικύκλωσε τόν ναό μέσα στόν ὁποῖο δίδαξε ὁ ἅγιος. Ὁ Φήλικας μπῆκε στόν ναό σάν ἄγριο θηρίο, ἀλλά, μόλις ἀντίκρισε τόν ἅγιο καί ἄκουσε τή διδασκαλία του, θαύμασε καί ἀντί διώκτου ἔγινε μαθητής καί πίστεψε στόν Χριστό. Στόν δρόμο, ὅπως περνοῦσαν ἀπό μιά βρύση, ζήτησε ὁ Φήλικας νά βαπτισθεῖ. Ἔτσι, πραγματοποιήθηκε ἡ ἐπιθυμία του.
Ὅταν ἔφθασαν στή Ρώμη, ὁ ἅγιος παρουσιάσθηκε μπροστά στό δικαστήριο. Ὁ ἅγιος μέ θαρραλέο φρόνημα ὁμολόγησε τήν πίστη του στόν Χριστό. Οὔτε τίς τιμές οὔτε καί τά φοβερά βασανιστήρια ἔλαβε ὑπ’ ὄψη του. Ὅταν εἷδε ὁ βασιλιάς τόν ἅγιο νά μένει σταθερός στήν πίστη του, θύμωσε καί διέταξε νά πυρώσουν χάλκινο κρεβάτι καί ἀπό κάτω νά ἔχουν ἀναμμένα κάρβουνα. Ἐπάνω σ’ αὐτό τό πυρακτωμένο κρεβάτι ξάπλωσαν τόν ἅγιο ἕως ὅτου ψηθεῖ τελείως. Ὅταν ἔριξαν τόν ἅγιο σ’ αὐτό τό βασανιστήριο, ὁ Θεός προστάτευσε τόν δοῦλο του καί ἔμεινε ὁ μάρτυρας ἀβλαβής καί δροσιζόμενος. Μετά ἀπό πολλή ὥρα ὁ βασιλιάς, νομίζοντας ὅτι πέθανε ὁ μάρτυρας, διέταξε νά κατεβάσουν τό σῶμα του. Ὁ ἅγιος, ὅμως, πήδηξε ὄρθιος καί χωρίς νά ἔχει καμία πληγή, ἔψελνε στόν Θεό. Στή νέα ὁμολογία τοῦ ἁγίου Ἐλευθερίου, ὁ βασιλιάς διέταξε νά τόν δέσουν ἐπάνω σέ πυρακτωμένη σχάρα καί νά ρίχνουν λάδι γιά νά ἀνάψουν τή φλόγα περισσότερο. Ἡ Χάρη, ὅμως, τοῦ Θεοῦ προστάτευσε τόν μάρτυρα· ἡ φλόγα ἔσβησε καί ἡ σχάρα ψυχράθηκε, ὁ δέ ἅγιος δροσιζόταν καί προστατευόταν.
Τότε παραδόθηκε στόν ἔπαρχο τῆς Ρώμης, Κορέμονα, ὁ ὁποῖος διδάχθηκε τή χριστιανική πίστη ἀπό τόν Φήλικα, ἀλλά δέν βαπτίστηκε. Τήν ὥρα πού ὁ Κορέμων ἑτοίμαζε νέα βασανιστήρια γιά τόν ἅγιο, αὐτός προσευχόταν στόν Κύριο γιά τή σωτηρία τῶν βασανιστῶν του. Ὁ Κύριος, πού φωτίζει τίς καρδιές καί τίς σκέψεις τῶν ἀνθρώπων, ἔστειλε τή Χάρη του καί ἄλλαξε τή γνώμη τοῦ ἐπάρχου. Ὁ ἔπαρχος σάν νά ἦταν ἄλλος στράφηκε πρός τόν βασιλιά καί τόν ἤλεγξε γιά τήν παρανομία του. Ὁ βασιλιάς τότε διέταξε να τόν ἀποκεφαλίσουν. Μ΄ αὐτόν τόν τρόπο κέρδισε τήν αἰώνια ζωή.
Ἀφοῦ φόνευσε τόν ἅγιο Κορέμονα, διέταξε ὁ τύραννος νά βάλουν τόν ἅγιο Ἐλευθέριο μέσα στόν φοῦρνο, ἀλλά ἀμέσως ἔσβησε ἡ φωτιά καί τά σιδερένια μαχαίρια λύγισαν εὐλαβούμενα τίς σάρκες τοῦ μάρτυρος. Ὁ ἅγιος φυλακίστηκε καί ἀφέθηκε νά πεθάνει ἀπό τήν πείνα. Ὁ Θεός, ὅμως, ὅπως ἔτρεφε τόν Ἠλία, ἔστειλε τροφή στόν μάρτυρά του μέ περιστέρι. Ὁ Βασιλιάς δαιμονίστηκε περισσότερο καί διέταξε νά δέσουν τόν ἅγιο σέ ἄγρια ἄλογα γιά νά τόν σέρνουν ἐπάνω στίς κοφτερές πέτρες, ὥστε νά κατακόπτονται οἱ σάρκες του καί μέ αὐτό τό μαρτύριο νά ξεψυχήσει.
Ἄγγελος Κυρίου, ὅμως, μετέβαλε τά ἄγρια ἄλογα σέ ἤρεμα καί ἐλευθέρωσε τόν μάρτυρα. Ὁ ἅγιος ὁδηγήθηκε ὑπό τοῦ ἀγγέλου στό κοντινό βουνό καί τήν ὥρα πού προσευχόταν μαζεύτηκαν οἱ ἀρκοῦδες, τά λιοντάρια καί ἄλλα ἄγρια ζῶα καί τόν περικύκλωσαν. Αὐτά ὅλα τά πληροφορήθηκε ὁ βασιλιάς ἀπό κυνηγούς πού εἶδαν αὐτό τό θαυμάσιο θέαμα. Διέταξε στρατιῶτες νά συλλάβουν τόν μάρτυρα. Τά δέ θηρία, βλέποντας τούς στρατιῶτες πού θέλησαν νά συλλάβουν τόν ἅγιο, ὅρμησαν μέ θυμό ἐναντίον τους, ἀλλά ὁ ἅγιος ἀμέσως πρόσταξε νά μήν βλάψουν κανένα. Στόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς δίδαξε στούς στρατιῶτες τήν χριστιανική πίστη καί πολλοί ἀπ’ αὐτούς πίστεψαν στόν Χριστό. Ὅταν ἔφθασαν στή Ρώμη, ὁ Βασιλιάς τύραννος, βλέποντας ὅτι ὁ ἅγιος δέν βλάπτεται μέ τίποτα, ἀπελπίσθηκε τελείως και διέταξε νά ἀποκεφαλίσουν τόν μάρτυρα. Ἡ μητέρα τοῦ ἁγίου, ἀφοῦ ἀγκάλιασε τό σῶμα τοῦ παιδιοῦ της, τόν καταφιλοῦσε καί τόν μακάριζε. Τότε οἱ δήμιοι τή θανάτωσαν καί ἡ Ἀνθία ἔλαβε τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου.
Ἡ ζωή, τό μαρτύριο καί ὁ θάνατος τοῦ ἁγίου Ἐλευθερίου, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, εἶναι σταθμός γιά τόν κάθε χριστιανό τῆς ἐποχῆς μας. Ἡ κουρασμένη ἀπό τό βάρος τῆς ἁμαρτίας ἐποχή μας ζητεῖ κάπου νά ἀκουμπήσει γιά νά ἀναπαυθεῖ. Τριγυρισμένη ἀπό τό σκοτάδι τῆς ὀλιγοπιστίας, τῆς ἀμφιβολίας, τῆς ἔλλειψης ἰδανικῶν καί προτύπων, ζητεῖ ζωντανά παραδείγματα γιά νά δεῖ τό φῶς τῆς ἀληθινῆς θεογνωσίας. Μέσα σ’ αὐτόν τόν ἀγῶνα προβάλλει ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἐλευθερίου σάν βάλσαμο παρηγοριᾶς, στούς κουρασμένους πνευματικά ἀνθρώπους. Καθημερινά καλούμαστε νά δώσουμε μαρτυρία γιά τήν πίστη μας στόν Χριστό.
Ἄς ἀγαπήσουμε, λοιπόν, οὐσιαστικά καί εἰλικρινά τόν Χριστό καί τόν συνάνθρωπό μας. Ἄς ἀπορρίψουμε τήν ἁμαρτωλή ζωή καί ἄς ἀνοίξουμε διάπλατα τίς καρδιές μας, γιά νά ὑποδεχθοῦμε τόν βασιλέα Χριστό.
Πρεσβ. π. Ἰωάννης Κιτσοτόλης
ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγίου Ἰωάννου Ἀνατολῆς
