Ομηρος: Λέξεις ίδιες / με διαφορετική ή παρόμοια σημασία σήμερα

Σχολικόν το πηλήκιον. Η κουκουβάγια πρώτη μούρη. (δες Υ.Γ).

Πάρτε οι νεότεροι μια… ιδέα από τας… «εντολας» και «υποδείξεις» άλλων εποχών.

(Προσέξτε ΠΩΣ ΠΑΓΙΔΕΥΟΝΤΑΙ οι λέξεις και η διατύπωσή τους. Μιλάμε ουσιαστικά για μια ΣΤΑΔΙΑΚΗ Α Π Ο Λ Ι Θ Ω Σ Η της Ελληνικής γλώσσας και της ΜΥΡΙΟΣΗΜΑΝΤΗΣ εξέλιξής της. Αυτό ήταν η «καθαρεύουσα» των γραικύλων «μιστριώτηδων»).

«Οι μαθηταί δέον όπως φέρωσιν εις την επιμελώς κεκαρμένην κεφαλήν των, εντός και εκτός σχολείου, ευπρεπώς το πηλήκιόν των. Προσέτι δέον και «το φέρειν ορθώς». Ήτοι η γλαυξ πρέπει να ευρίσκηται εις την νοητήν ευθείαν της ρινός του μαθητού. Να διατηρώσιν δε τούτο καθαρόν και εις αρίστην κατάστασιν. Πάσα παρέκκλισις θα τιμωρήται δι’ αποβολής και δι’ εκπτώσεως της διαγωγής».

Γλώσσα και ήθη μιας «άλλης» εποχής. Έστω και έτσι όμως «εκείνα τα σχολειά» ή μάλλον εκείνα «τα χρόνια» τα θυμόμαστε ενίοτε με νοσταλγία. Ίσως όχι όλοι. Σε πολλούς άφησε τραύματα…. η τότε «περί ΠΑΙΔΕΙΑΣ» αντίληψη, είτε το ομολογούν είτε Όχι.

Φωτογραφία από το Διαδίκτυο
Σχολείο…… εποχής:
Πηλήκια και ποδιές

Ομηρος: Λέξεις ίδιες / με διαφορετική ή παρόμοια σημασία σήμερα

Ως συνέχεια άλλων σχετικών σημειωμάτων μου («ο Όμηρος… έβριζε υπέροχα» / «Εκφράσεις σημερινές Ομηρικής προέλευσης», «Ελληνικές λέξεις και φράσεις που σήμερα μας φέρνουν σε αμηχανία»).


γυμνός= ο άοπλος, ο… αφοπλισμένος, ανυπεράσπιστος. (Αλλά και σήμερα: «πήγε με… γυμνά χέρια»)


σώμα= το πτώμα, το λείψανο. Στον Όμηρο, πάντα το άψυχο, το νεκρό σώμα, η σορός, ο νεκρός, ο νέκυς, αμενηνά κάρηνα.

Για το… ζωντανό σώμα= δέμας και (μερικώς) είδος, φυή


«παρθενική νεήνις»= ό,τι ΚΑΙ… σήμερα λέμε κόρη, κορίτσι=δηλαδή με βασικό… προαπαιτούμενο να είναι… ανύπαντρη, (είτε είναι ειτε δεν είναι…. «κόρη» πλέον)

παρθενοπίπης= ματάκιας, οφθαλμολάγνος (λ.χ ο… γυναιμανής Πάρης)
Αυτός που «οπιπεύει»= περιεργάζεται, κρυφοκοιτάζει (λάθρη) γυναίκες

ή αλλιώς οπ(ι)πεύει.. από όπου και αργότερα η λέξη…. ορθογραφημένη: (θ)ωπεύει (με ένα «π» αλλά έκταση του «ο» σε «ω»).
Γι’ αυτό σχεδόν πάντα η «θωπεία»....δεν είναι ηθικώς και τόσο σόι.

(«εθώπευεν τα… κρυφία της». ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Γλώσσα- ήθη, εποχής…. Δράκου Σέιχ-σου, από την κατάθεση μιας από τις γυναίκες θύματά του).


λιπαρός= λαμπερός, ωραίος, γυαλιστερός, ακριβός, δυνατός, πολυτελής

Κατά περίπτωση η σημασιολογία: Λ.χ λιπαρό κρήδεμνο= πολυτελής μαντήλα, εσάρπα/λιπαρά ποδια= ωραία πόδια (για γυναίκα), δυνατά ποδια (για τον άνδρα) κ.α


αλοιφή= πάχος (διατηρήθηκε αυτούσια η σημασία της Ομηρικής «αλοιφής»
στο ποντιακό «άλειμμα»=πάχος, βούτυρο) (Και «πίαρ- πίειρα»/ «πίειρα γαία= παχιά,γόνιμη γη, σε αντίθεση με την «λεπτόγεω»)

γύναιον= ανήθικη γυναίκα. Μέχρι σήμερα ο λαός «κράτησε» την Ομηρική αυτή λέξη με το ίδιο απαξιωτικό περιεχόμενο (παλιογύναιο, παλιογυναίκα).

φως= άνθρωπος (πληθυντικός «φώτες»= άνθρωποι)

κυανούς, κυάνεος= σκούρος, σχεδόν μέλας (κυανόπεζα=τραπέζια μαυρόποδα)
κυανή χαίτη= μαύρη χαίτη/ «κυανόπεπλος»= η μαυροντυμένη, η μαυροφόρα

Σήμερα όμως «Κυανή Ακτή=…. κυανή ακτή», «κυανούς σταυρός», η κυανόλευκος…. κλπ

παραπέμπω=ξεπροβοδώ, ξεβγάζω (αυτό που σήμερα λέμε «προπέμπω»)

ένορχος= αυνούχιστος, ανέκτομος, τα… έχει, αρχι@@τος
(δηλαδή η λέξη δεν έχει σχέση με… χορό και… ενορχήστρωση).

κόπτω=στον Όμηρο, χτυπώ (κόπανος, κοπανάω, κοπετός, κόπτομαι-«κόβομαι» κλπ)

Για το σημερινό «κόβω, τεμαχίζω, σχίζω», ο Όμηρος έχει το «τάμνω»(τέμνω, τομή). «μελεϊστί τάμησιν=(ο Τηλέμαχος) θα σας κόψει κομμάτια, προειδοποιεί τις «κακές» δούλες η Ευρύκλεια.

ΑΛΛΑ επί τη ευκαιρία, και η η εκπληκτική ταυτοσημία:

Όμηρος= «τάμνω πέλαγος, όρη». Σήμερα= δια-σχίζω την θάλασσα, σχίζω τα βουνά (και…. παντού ρωτάω….)

φιλέω= φιλεύω, φιλοξενώ, αγαπώ (δεν σημαίνει «φιλώ»).
Για το σημερινό φιλ ά ω=φιλώ ο Όμηρος έχει το ρήμα «κυνέω- κύσσε»
(από όπου το φιλί των… ξένων= κιςς).

δες σχετικό σημείωμά μου. («φιλί εμείς, κιςς οι ξένοι…. μαγκιά τους»)

πατήρ=μπαμπάς, αλλά σε στιγμές… τρυφερότητας (λ.χ χαρτζιλίκι, έξοδος, πάρτι) «πάππα», «αττα»=σημερινό μπαμπακούλη μου και τα παρόμοια, ακόμη και… ντάντυ)

Το ίδιο και το επόμενο:

μήτηρ= μητέρα, μαμά, αλλά στο πιο τρυφερό: «μαία»=καλομάνα, μαμάκα μου, μανούλα… μάμη.

περιπλέκομαι και περιφύω=Τυλίγομαι γύρω, σφιχταγκαλιάζω, δυνατά, γερά, αγκαλιάζω ολοκληρωτικά. Και αμφι- βάλλω χείρας γούνασι=τυλίγω τα χέρια ολόγυρα στα πόδια. ( κίνηση ικεσίας κάπως έντονη)

1000 (χίλια) χρόνια μετά, ο Πλούταρχος χρησιμοποιεί…. ευθέως σεξουαλικώς το ρήμα, λ.χ για τους… ζιγκολό της εποχής (= «γραΐ περιεπλέχθη»)

λιάζομαι= αυτούσια Ομηρική λέξη. Στον Όμηρο όμως σημαίνει παρεκτρέπομαι, αποσύρομαι, εξαφανίζομαι.
(παρότι ακουστικά ταυτόσημη με το σημερινό ομώνυμο «λιάζομαι»= μαζεύω… ήλιο)

Υ.Γ Δείτε φίλοι μου την «απρόβλεπτη» πλην Υ Π Ε Ρ Ο Χ Η ΣΥΝΟΧΗ μ έ σ α από την ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ και τον διαρκή συγχρονισμό της γλώσσας, όταν εξελίσσεται ΑΔΕΣΜΕΥΤΑ… και αποτιμήστε το έγκλημα της ΑΚΙΝΗΣΙΑΣ των απολιθωμάτων («ω πλατεία οδέ»…. «πεφάνσω») που μας επέβαλλαν (τότε) στα σχολειά μας.

Απολιθωμάτων που ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΑΝ να τα διαιωνίσουν, ως…. γλώσσα (!!!) μέσω της …. Καθαρεύουσας.

Τί ήταν η Καθαρεύουσα;;;;

«Άγνωστοι» φωνητικοί τύποι για τα εκατομμύρια του…. «χυδαίου» -χύδην λαού / Μέσο-εργαλείο εξουσίας για τους λίγους και τα διευθυντήρια, η…. Καθαρεύουσα.

Ένα ελάχιστο δείγμα ( trol) για τα μαθητικά πηλήκια έδωσα στην αρχή του σημειώματος. Αν ΗΤΑΝ ΠΟΤΕ δυνατόν, αν ΕΙΝΑΙ ποτε δυνατόν, κάτι ανάλογο, να αναπαραχθεί ως ΦΥΣΙΚΗ γλώσσα (έκφρασης και επικοινωνίας) του λαού.

Πηγή: Χρυσόστομος Τσιρίδης