Η ΠΡΩΤΗ ΠΤΗΣΗ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

16 Μαρτίου, 2019 - 15:23

Περί Αλός

Του Αντιναυάρχου ε.α. Ιωάννη Παλούμπη Π.Ν.

Ο Υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης στον
πλωτήρα του α/φους Maurice Farman
Hydroplane με το οποίο εξετέλεσε την πτήση
στον Ναγαρά.
ΦΩΤΟ: Φωτογραφικό Αρχείο ΝΜΕ
ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ

Απόσπασμα από το βιβλίο του Αντιναυάρχου ε.α.
Ι. Παλούμπη Π.Ν. «Απ’ τα πελάγη…στους αιθέρες.
Το χρονικό της Ναυτικής Αεροπορίας 1913-1941»,
Εκδ. Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος. Αναδημοσίευση
στο Περί Αλός με την έγκριση του ΝΜΕ.

Η πρώτη πτήση ναυτικής συνεργασίας στον κόσμο έχει εκτελεσθεί επ’ ωφελεία του ελληνικού στόλου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Επρόκειτο για την πτήση με ένα υδροπλάνο τύπου Henry Farman πάνω από τα στενά Δαρδανελίων και το αγκυροβόλιο του Ναγαρά, με πιλότο τον Λοχαγό του Μηχανικού Μιχ. Μουτούση και παρατηρητή τον κατοπινό αεροπορικό θρύλο, Σημαιοφόρο τότε, Αριστείδη Μωραϊτίνη.

Ταχυδρομικό δελτάριο που απεικονίζει τον Υπολοχαγό Μ. Μουτούση και τη σχολή Farman στην
Etampes της Γαλλίας, όπου εκπαιδεύθηκαν οι Έλληνες αεροπόροι το 1912.
ΦΩΤΟ: Φωτογραφικό Αρχείο Πολεμικού Μουσείου.

Την 24η Ιανουαρίου 1913 το υδροπλάνο αυτό αποθαλασσώθηκε από τον Μούδρο, πέταξε πάνω από τη χερσόνησο της Καλλίπολης και το πλήρωμα κατόπτευσε το αγκυροβόλιο του Ναγαρά μέσα στη θάλασσα της Προποντίδας. Ο Μωραϊτίνης αναγνώρισε τα αγκυροβολημένα θωρηκτά «Τουργούτ –Ρέϊς» και «Χαϊδερίν Βαρβαρόσας» καθώς και τρία τορπιλοβόλα, εκ των οποίων το ένα φαινόταν να έχει εξοκείλει. Κατά του εχθρικού στόλου το υδροπλάνο έρριψε τέσσερεις χειροβομβίδες, μία εκ των οποίων έπεσε σε μεταγωγικό. Εκτιμάται ότι φόνευσε κάποιους Τούρκους στρατιώτες ο αριθμός των οποίων σύμφωνα με κάποιες πηγές ανερχόταν στον υπερβολικό αριθμό των είκοσι.

Το κατατεθέν από τον Αριστείδη Μωραϊτίνη σχεδιάγραμμα αναγνώρισης του τουρκικού
στόλου στο αγκυροβόλιο του Ναγαρά.
ΦΩΤΟ: Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας.

Το υδροπλάνο επιστρέφοντας έπαθε μηχανική βλάβη και προσθαλασσώθηκε νοτίως της Ίμβρου. Σε βοήθειά του προσέτρεξε το αντιτορπιλικό «Βέλος», το οποίο είχε εγκαίρως πλεύσει στο σημείο για να παρακολουθήσει και να αναφέρει τα σχετικά με την πτήση του υδροπλάνου. Το «Βέλος» ρυμούλκησε το υδροπλάνο διάτρητο από τα εχθρικά πυρά ελαφρού οπλισμού στον Μούδρο. Η πτήση αυτή καταγράφηκε ως η πρώτη στον κόσμο αεροπορική αποστολή ναυτικής συνεργασίας και διήρκεσε 2 ώρες και 20 λεπτά, διήνυσε δε, 180 χιλιόμετρα.

Στην πλώρη του Α/Τ "Βέλος" φωτογραφίζονται από αριστερά ο Σημαιοφόρος Α. Μωραϊτίνης, ο
Ανθυποπλοίαρχος Γ. Χορς (ύπαρχος), ο Πλωτάρχης Δ. Θεοχάρης (κυβερνήτης) και ο Λοχαγός
Μ. Μουτούσης. ΦΩΤΟ: Φωτογραφικό Αρχείο ΝΜΕ Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος.

Το κατόρθωμα των Μουτούση – Μωραϊτίνη προξένησε έκρηξη ενθουσιασμού στον ελληνικό λαό και ποικίλα εγκωμιαστικά σχόλια στον Τύπο, ξένο και ελληνικό. Η ιστορία της εξέλιξης των θαλάσσιων επιχειρήσεων αναγνώρισε την πρωτοβουλία του ελληνικού Ναυτικού στη χρήση του υδροπλάνου, γιατί βοήθησε σημαντικά στην καθιέρωση νέας τακτικής. Ο Βρετανός διαπρεπής ιστορικός H. W. Wilson, ο οποίος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα στοιχεία που συνθέτουν την εξέλιξη της παγκόσμιας ιστορίας, έδωσε εξαιρετική σημασία στην πρώτη αποστολή ναυτικής συνεργασίας. Στο βιβλίο του που μεταφράσθηκε στα γαλλικά: «Les flottes de guerre» γράφει: «Για πρώτη φορά στην ιστορία, πρώτος ο ελληνικός στόλος χρησιμοποίησε αεροπλάνο προς αναγνώριση του αντιπάλου στόλου και βομβαρδισμό αυτού. Το γεγονός απετέλεσε ιδιάζοντα χαρακτηριστικόν σταθμόν ως προς την γενικήν έκτοτε εξέλιξη των ελιγμών των ναυτικών επιχειρήσεων και την εν γένει χρησιμοποίηση του αεροπλάνου προς κατόπτευση και βομβαρδισμό του αντιπάλου στόλου».