ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ

Ὁ Τσαρούχης μέ στολή σκυριανοῦ βοσκοῦ, τό 1930 στούς Δελφούς. (Φωτ. τῆς Nelly's).

Μάριος Πλωρίτης

... κι ὅταν λέω «Ἕλληνας», δέν ἐννοῶ μόνο τή ζωγραφική του, τήν τόσο ρομέικη σέ ἔμπνευση καί σέ «ὂψη». Ἀλλά «Ἕλληνας» μέ ὅλη τήν πολυσημία τῆς λέξης: ἄνθρωπος ἀληθινά «ἔλλογος», πού ἔχει τό χάρισμα νά διακρίνει τά «ἑλληνικά» (πράγματα καί ἄτομα), καί νά τά κρίνει ἑλληνικά, μ' ἑλληνικό μάτι καί τρόπο. Νά ξεχωρίζει καίρια τά χαρακτηριστικά, τίς τέμνουσες, τίς συντεταγμένες αὐτοῦ τοῦ τόπου καί τῆς φυλῆς, νά τά ζυγίζει νηφάλια καί νά τά στιγματίζει ἀπροσωπόληπτα... νά διαχωρίζει τό γνήσιο ἀπ' τό κάλπικο, τήν παρρησία ἀπ' τήν ἀπάτη, τήν ἐπίδραση ἀπ' τήν μίμηση, τήν εἰκόνα ἀπ' τόν ἀντικατοπτρισμό, τά εἴδωλα-αἰσθητικές παραστάσεις ἀπό τά παραισθησιογόνα «εἴδωλα» τῆς ἀγορᾶς...

Κι αὐτή, βέβαια, εἶναι ἡ οὐσιαστική καί καρπερή «ἑλληνικότητα»: ὄχι οἱ παραχαραγμένες «ταυτότητες» τῆς κούφιας ἑλληνο-λογίας, ἀλλά ἡ χάρη τῆς Γνώσης καί τῆς Κρίσης, τῆς Αὐτογνωσίας καί τῆς Αὐτοκριτικῆς — πού τόσο τίς εἶχαν ἀναπτύξει στούς αἰῶνες ὅσοι Ἕλληνες ἦταν ἄξιοι τοῦ τίτλου αὐτοῦ με κεφαλαῖο.

Γέννημα-θρέμμα μιᾶς πόλης — τοῦ Πειραιᾶ — πού εἶναι καί πύλη πρός τή νοσταλγία τῆς Ἀνατολῆς καί πρός τό ὅραμα τῆς Δύσης, ὁ πολυφίλητος Γιάννης Τσαρούχης ἐνωτίσθηκε τούς πιό καλόχυμους καρπούς τοῦ Παλιοῦ καί τοῦ Νέου, τοῦ ἀνατολίτικου καί τοῦ εὐρωπαϊκοῦ, τοῦ βυζαντικοῦ καί τοῦ ρομέικου. Κι ἔφταση στή σωφροσύνη νά ξέρει πώς δέν εἶναι «σοφός» καί στή σοφία νά ξέρει πόσο ἄσοφοι εἶναι, συχνά, οἱ «ἐπαγγελλόμενοι σοφίαν».

Ἔτσι, μέ τό δικό του τρόπο, γίνεται, ὧρες-ὧρες, ἡ σαρκαστική συνείδηση τῶν ἀνεμοδαρμένων καί, ὄχι σπάνια, ἀνεμόμυαλων Ἑλλήνων...

Πηγή: «ἡ λέξη» τχ. 73, μάρτης-ἀπρίλης '88

Ἑλληνων Φῶς