Παιδεία: ὄχι γράμματα, ἀλλὰ «δράσεις»

Σχολείο στο Ζαγόρι, 1962
Πηγή: ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ...

γράφει ὁ Δημ. Νατσιός
Δάσκαλος-Κιλκίς

«Μὰ θὰ ᾽ρθοῦνε ἄλλα χρόνια
μ’ ὄνειρα κι ὁράματα
δίχως λόγους στὰ μπαλκόνια
κι ἄχρηστα προγράμματα»
Ν. Γκάτσος

Οἱ λόγοι, ἢ καλύτερα, «οἱ τροπαιοῦχοι τοῦ ἄδειου λόγου», γιὰ νὰ μνημονεύσουμε καὶ τὸν Παλαμά, σταμάτησαν εὐτυχῶς νὰ ἐκτοξεύουν ἀπὸ τὰ μπαλκόνια τὶς οὐρανομήκεις ἀνοησίες τους. Τὸ «μέγα πλῆθος» καὶ τὸ «μέγα πάθος» τῶν ἀρχικομματαρχῶν μπῆκε, ἀνεπιστρεπτί, στὸ «χρονοντούλαπο τῆς ἱστορίας». (Τί φράση κι αὐτή!!!).

Τὰ «ἄχρηστα προγράμματα» ὅμως παραμένουν. Μόνο ποὺ στὴν ἐκπαίδευση τὰ βάφτισαν «δράσεις». Δράση. Ἰδοὺ ἡ μαγικὴ λέξη ποὺ συγκλονίζει τὰ σημερινὰ σχολειά. «Κάντε μία δράση», ἀκοῦς κι ἀνατριχιάζεις. Μία δράση γιὰ τὴν ξενοφοβία, γιὰ τὸν ρατσισμό, γιὰ τὸν σεβασμὸ στὴν ἑτερότητα. Ἡ νεοεποχίτικη σαχλαμάρα βρῆκε πεδίον δόξης λαμπρόν. Μὴν διδάσκετε, κάντε δράσεις! Ὁ δάσκαλος ποὺ διδάσκει, ποὺ μαθαίνει στοὺς μαθητές του γράμματα, γιὰ νὰ τὸ πῶ ἁπλά, εἶναι ξεπερασμένος, ἀνεπαρκής, ἴσως καὶ ἐπικίνδυνος γιὰ τὸ «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ» τους. (Παραθέτω κάτι ἀπὸ ἕναν παλαιότερο παιδαγωγό, γιὰ τὸν σκοπὸ τοῦ σχολείου, ὁ ὁποῖος δὲν ἀνῆκε στὴν «ἀντίδραση», ἀλλὰ θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς ἀρχηγέτες τῆς «πρωτοπορίας». «Τὸ σχολεῖο διδάσκοντας συστηματικὰ στὸ παιδὶ τ’ ἀγαθὰ τοῦ πολιτισμοῦ του καὶ γνωρίζοντάς του τὸν τόπο του, κάνει συνειδητή, συστηματοποιεῖ καὶ ἁπλώνει τὴν ἐθνικὴ μόρφωση ποὺ παίρνει κάθε παιδὶ ἀπὸ τὴν ἐξωσχολική του ζωή». Τὸ κείμενο μιλᾶ γιὰ ἐθνικὴ μόρφωση καὶ εἶναι ἀπὸ τὸ δυσεύρετο βιβλίο «πάρεργα καὶ μελέτες», τοῦ Ἀλ. Δελμούζου, σελ. 42. Ἀλλὰ ποιός προσέχει σήμερα τοὺς παλιοὺς δασκάλους;).

Ὁ δάσκαλος πιὰ δὲν πρέπει νὰ μεταδίδει γνώσεις. «Ἔχει μεταδοτικότητα» ἔλεγαν παλαιότερα, ὅταν ἤθελαν νὰ τὸν ἐπαινέσουν, ἐνῶ σήμερα πρέπει νὰ εἶναι ἐπικοινωνιακός, νὰ «κάνει δράσεις». Δὲν ἔχει σημασία, ἂν μὲς στὴν τάξη ματώνεις κυριολεκτικά, γιὰ νὰ διδάξεις τὴν μάχη στὰ Δερβενάκια ἢ τὴν διαίρεση κλασμάτων. Αὐτὸ δὲν φαίνεται, δὲν ἀξίζει κιόλας. Ἡ περιρρέουσα ἡττοπάθεια, ἀπογοήτευση καὶ παραίτηση θεωρεῖ σχεδὸν χάσιμο χρόνου καὶ ματαιοπονία τὴν μάθηση. Δουλειά, δηλαδὴ πρόσληψη στὸ Δημόσιο, δὲν ἐξασφαλίζουν τά… γράμματα. Γιατί νὰ τὰ τυραννοῦμε τὰ μοσχοαναθρεμμένα βλαστάρια μας, γιατί νὰ καθόμαστε δίπλα τους, βοηθώντας τα στὸ διάβασμα; Πόσο πιὸ εὐχάριστα περνάει ἡ ὥρα, ὅταν τὰ παιδιὰ στήνονται στὸ διαδίκτυο, ἄφωνα καὶ ἀνύπαρκτα, κι ἐμεῖς οἱ γονεῖς, ἀνενόχλητοι, ἀπολαμβάνουμε στὸν καναπὲ τὶς ἡδονικὲς ἀναθυμιάσεις τῆς τηλοψίας; Περισσότερη ὥρα ἀφιερώνουμε στὸν κ. Λαζόπουλο, παρὰ στὰ παιδιά μας.

Γι’ αὐτό, ἂν κάποιος δάσκαλος, φιλότιμος καί… μεταδοτικός, ἐργάζεται, ἀναθέτει ἐργασίες, εἶναι αὐστηρὸς -τί ἔγκλημα!- γίνεται ἀντιπαθητικός. Ἡ ἐπωδὸς συχνή: ἀφοῦ δουλειὲς δὲν ὑπάρχουν, τί τὰ ζαλίζει τὰ παιδιά! Ἡ ζημιὰ ὅμως ἔγινε στὸ παρελθόν.

Οἱ περισσότεροι γονεῖς, ποὺ κλωθογυρίζουν «τὰ σαράντα», ἀνδρώθηκαν τὴν μαύρη δεκαετία τοῦ ’80, ὅπου ὁ ὑστερῶν σὲ κακοποιὸ εὑρεσιτεχνία ἔνιωθε ὅτι κοροϊδοπιάνεται καὶ αὐτοαδικεῖται. Αὐτὸ ποὺ ἡ λαϊκὴ θυμοσοφία συνόψισε εὐθύβολα στὸ ἀπόφθεγμα: «τὰ λίγα βγαίνουν μὲ κόπο, τὰ πολλὰ μὲ κόλπο». Τότε ποὺ βασίλευαν οἱ κλαδικὲς καὶ ἡ γάγγραινα τοῦ συνδικαλισμοῦ καὶ ἡ Παιδεία, ἀπὸ παίδευση καὶ μόχθο, κατάντησε… χαβαλὲς καὶ «κεκτημένα δικαιώματα», μποροῦσε ὁ γιὸς ἢ ἡ κόρη τοῦ «ὀπαδοῦ τῆς ἀλλαγῆς» νὰ ξεκινήσει ἀπὸ τὴν πρώτη δημοτικοῦ καὶ νὰ πάρει ἀπολυτήριο λυκείου, χωρὶς νὰ γνωρίζει γιὰ παράδειγμα προπαίδεια ἢ νὰ ξεχωρίζει τὸ οὐσιαστικὸ ἀπὸ τὸ ἐπίθετο.

Περνοῦσε σὲ κάποιο ΑΕΙ ἢ ΤΕΙ, γιατί «ὅλοι πρέπει νὰ σπουδάσουν». Τελείωνε, ἔπαιρνε πτυχίο, διότι τὰ μέλη τῶν φοιτητικῶν νεολαίων δὲν κόβονται, εἶναι «δικά μας παιδιὰ» καί, βεβαίως, προσλαμβανόταν στὴν ΔΕΗ, στὸν ΟΤΕ, στὸν ΟΣΕ, στὴν μακαρίτισσα Ὀλυμπιακὴ Ἀεροπορία καί, ἂν ὁ γονιὸς ἦταν ὑψηλόβαθμο κομματόσκυλο, στὴν ἐφορία. Καὶ κληροδοτοῦν τὴν ὀλέθρια τακτικὴ καὶ στὰ παιδιά τους καὶ στὰ ἐγγόνια τους…

Ἔχοντας, γιὰ νὰ χρησιμοποιήσουμε μία πατατολογία τοῦ συρμοῦ, τέτοιες παραστάσεις ἀπὸ τὴν ζωή του, τώρα ποὺ ἔγινε γονιὸς καὶ τοῦ ἦρθε κατακέφαλα ἡ κρίση καὶ ἡ ἐξαφάνιση τῆς κομματικῆς συμμορίας, ποὺ τὸν βόλεψε, δυσανασχετεῖ, κουράζεται, ἀγανακτεῖ. Νομίζει, ὁ κακόμοιρος βλάξ, ὅτι μία ὡραία πρωία ὁ ἐφιάλτης θὰ τελειώσει καὶ τὸ παιδί του, θὰ βρεῖ τὸν δρόμο του, σὰν τὸν δικό του, δηλαδή. Οἱ περισσότεροι πῆγαν στὸν ΣΥΡΙΖΑ, γιὰ νὰ συνεχίσουν τὴν θλιβερὴ ἱστορία τους. Τοὺς βλέπεις καὶ εἶναι νὰ γελᾶς καὶ νὰ κλαῖς. Ἀμόρφωτοι καλοπερασάκηδες, φωνασκοῦν γιὰ τὸ κακὸ ποὺ τοὺς βρῆκε, ἀναθεματίζουν τοὺς πάντες, ἀγνοώντας ὅτι ἐξ αἰτίας τους καταστραφήκαμε. (Τὸ κίνημα τῶν «ἀγανακτισμένων» ξεφούσκωσε γιατί οἱ περισσότεροι ἦταν ἀγανακτισμένα λαμόγια).

Καὶ ἡ ἐκπαίδευση, τὸ σχολεῖο, τούτη τὴν ἐποχή, ποὺ οἱ γονεῖς παραιτήθηκαν ἢ εἶναι ἀδιάφοροι, ἔγινε, ὅπως εἴπαμε, σχολεῖο τῆς… δράσης. Μὲ βιβλία, μνημεῖα ἀνοησίας, μὲ βομβαρδισμὸ νέων τεχνολογιῶν, μὲ ἡγεσία πρώην «κοσμοπολιτῶν τῆς μίας πεντάρας», τὸ σύνθημα εἶναι: Δράση. Ἀφῆστε τὰ θρανία, τὸν πίνακα καὶ ξεχυθεῖτε στοὺς δρόμους καὶ στὰ σοκάκια. Μόνο μάθημα νὰ μὴν γίνεται. Ὁ καλὸς ὁ δάσκαλος εἶναι τῆς… δράσης. Ἂν πάρεις δέ, καὶ μία δράση γιὰ τὴν ξενοφοβία καὶ τὸν ρατσισμὸ ἤ, ἂν εἶσαι…«ὑπὲρ-δραστικὸς» γιὰ τὴν ὁμοφυλοφιλία, μπορεῖ νὰ γίνεις καὶ ὑπουργὸς Παιδείας. (Μοῦ ἔλεγε φοιτήτρια τοῦ παιδαγωγικοῦ τμήματος Θεσσαλονίκης ὅτι πρότεινε νὰ ἀναλάβει ἐργασία μὲ θέμα τὴν προσφορὰ τῆς Ἐκκλησίας τὴν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας. Κινδύνευσε μὲ ἀποβολὴ ἀπὸ τὴν σχολή. Ἡ ἐπανίδρυση, ὅπως ἔλεγε καὶ ὁ, ἀφωνότερος τῶν ἰχθύων καὶ ἀπραγέστερος τῶν βατράχων, πρώην πρωθυπουργὸς Καραμανλῆς, τοῦ κράτους, πρέπει νὰ ξεκινήσει ἕνα πολὺ ἁπλὸ νόμο: Ἀπόλυση ὅλων τῶν, τύπου Ρεπούση, Γραικύλων ποὺ μαγαρίζουν τὶς σχολές, στὶς ὁποῖες φοιτοῦν οἱ αὐριανοὶ δάσκαλοι καὶ καθηγητές, καὶ διαγωνισμὸς νέος ποὺ θὰ περιέχει καὶ τὸ ἑξῆς ἐρώτημα: σέβομαι τὸ νῦν Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος; Ὁρκίζομαι ὅτι δὲν θὰ προδώσω τὴν πατρίδα;).

Τώρα. Προσωπικὰ ἐπειδή μοῦ ἀρέσουν οἱ ρωμαϊκὲς «δράσεις», ἔχω νὰ προτείνω κάποιες στοὺς ἔχοντας ὦτα συναδέλφους.

Πρῶτον: Μία φορὰ τὸν μήνα, ὅπως προβλέπεται, πάω τοὺς μαθητές μου στὴν ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Δημητρίου Κιλκίς, τὴν ἐνορία μας. Τοὺς προειδοποιῶ, ὅσοι θέλουν νὰ νηστέψουν, τὸ κατὰ δύναμιν, καὶ κοινωνοῦν.

Δεύτερον: Ἐπειδὴ δὲν διδάσκω τὰ νεοταξικὰ βιβλία τάχα καὶ Γλώσσας, παίρνω, γιὰ παράδειγμα, τὸν Αἴσωπο, τὸν Μ. Βασίλειο, τὸν Μακρυγιάννη, τὸν Δροσίνη, τὸν Παπαδιαμάντη καὶ τοὺς διαβάζω τὰ καλούδια ποὺ μᾶς προικοδότησαν.

Τρίτον: Μὲς στὴν αἴθουσα, τοὺς τοίχους, ἔχω ἀναρτήσει κάδρα ἡρώων τοῦ ’21, τὸν Παῦλο Μελά, τὸν Ἀλέξανδρο Διάκο, ἁγίους, τὸν ἅγιο Παΐσιο τὸν Ἁγιορείτη, τὸν ἅγιο Δημήτριο καὶ μ’ αὐτοὺς κάνω μάθημα.

Τέταρτον: Διδάσκω, μία ὥρα τὴν ἑβδομάδα, ἀρχαῖα ἑλληνικά, γιὰ νὰ νιώσουν τὰ παιδιὰ τὸ μεγαλεῖο τῆς πατρίδας τους. Τὴν ἀπαράμιλλη ὀμορφιὰ τῆς γλώσσας τους.

Πέμπτον: «Πατρίδα, πατρίδα, ἤσουνε ἄτυχη ἀπὸ ἀνθρώπους νὰ σὲ κυβερνήσουν! Μόνος ὁ Θεός, μόνος ὁ ἀληθινὸς αὐτὸς καὶ δίκιος κυβερνήτης σὲ κυβερνεῖ καὶ σὲ διατηρεῖ ἀκόμα!» (Μακρυγιάννης). Ἡ… δράση τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Παναγίας μας, μᾶς διατηρεῖ ἀκόμα. Καὶ μόνο μὲ τέτοιες «δράσεις» σώζεται τούτη ἡ πατρίδα.

Πηγή: Χριστιανικὴ Βιβλιογραφία