I) Αρκεί η οικονομική διάσταση των ενδογενών αιτιών της κρίσης; II) ΕυρωΤουρκικά III) η Ε.Ε «εκβιάστηκε» και IV) Περί δυτικής «φεμινιστικής γεωπολιτικής».

I

Εάν επιδιώκαμε να εξετάσουμε σοβαρά - δηλαδή όχι κομματικά ή/και παραταξιακά - την πορεία και την κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η Ελλάδα, θα έπρεπε να εξετάσουμε τις εξής παραμέτρους: Πρώτον, την δομή του διεθνούς συστήματος, η οποία αποτελεί συστημική μεταβλητή. Δεύτερον, τη γεωγραφική θέση της χώρας. Τρίτον, την οικονομική της κατάσταση. Τέταρτον, τις ενδογενείς και εξωγενείς αιτίες της κρίσης, και πέμπτον, την ιστορία, τα ψυχολογικά αντανακλαστικά και την ταυτότητα της, καθώς και γενικότερες κρατικές ή εθνικές μεταβλητές.

Τι παρατηρούμε; Η δομή του διεθνούς συστήματος δεν είναι σταθερή αλλά ρευστή και βρίσκεται σε μεταβατική φάση (τόσο σε παγκόσμια όσο και σε περιφερειακή κλίμακα). Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας προφανώς και παραμένει σταθερή (αλλά βρίσκονται σε διαδικασία επαναπροσδιορισμού γεωπολιτικά/πολιτισμικά, οικονομικά και νομικά όρια, σύνορα και ζώνες του στενού περιβάλλοντος της). Η οικονομική της κατάσταση μεταβάλλεται (επιδεινώνεται ραγδαία και με πρωτόγνωρους ρυθμούς). Οι εξωγενείς αιτίες της κρίσης δεν εξαρτώνται από την Ελλάδα, ενώ οι ενδογενείς αιτίες της κρίσης είναι οι μόνες που θα μπορούσαν να καταπολεμηθούν (μεσώ αλλαγών στον μικρό χώρο, δηλαδή σε αυτόν της εσωτερικής πολιτικής. Οι υπόλοιπες παράμετροι σχετίζονται με την εξωτερική πολιτική). Η δε ιστορία - και ταυτότητα - της Ελλάδας αναμοχλεύεται τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της.

Στις ενδογενείς αιτίες της κρίσης, η εστίαση γίνεται κακώς, παραπλανητικώς και για λόγους σκοπιμότητας, συμφερόντων και ιδεολογίας, σχεδόν αποκλειστικά στον οικονομικό τομέα, ενώ πριν από την επίσημη έναρξη της οικονομικής κρίσης είχε προηγηθεί κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς του κράτους - και γενικότερα κρίση διακυβέρνησης. Αυτή η κρίση, μετά το 2008-9, έχει βαθύνει και μετασχηματιστεί σε μια ξεκάθαρη και πρωτοφανή, σε έκταση και βάθος, κρίση κοινωνικής τους νομιμοποίησης. Η απαξίωση των κομμάτων και των κυβερνήσεων είναι απόλυτη. Τα κόμματα κατατάσσονται σταθερά - τόσο παλαιότερα αλλά ακόμα εντονότερα από το 2008 και ύστερα - στις τελευταίες θέσεις του δείκτη εμπιστοσύνης θεσμών. Από 30 με 50 θεσμούς, οργανισμούς κ.λπ, που συνήθως εξετάζονται, το πολιτικό σύστημα, τα κόμματα και η Βουλή καταλαμβάνουν σταθερά τις τελευταίες θέσεις (στις πρώτες θέσεις βρίσκονται το πυροσβεστικό σώμα, η εθνική μετεωρολογική υπηρεσία και πιο πίσω η εκκλησία και ο στρατός).

Λόγω της ανεπάρκειας και της απαξίωσης των κομμάτων και του πολιτικού προσωπικού έχουμε γιγάντωση της κρίσης νομιμοποίησης, του κενού αντιπροσώπευσης και ανυπαρξία συναίνεσης. Υπό αυτές τις συνθήκες, φυσικά, δεν μπορεί να καταπολεμηθεί ούτε και η οικονομική διάσταση των ενδογενών αιτιών της κρίσης (καθώς η ρίζα της είναι το πολιτικό σύστημα και τα κόμματα - σε συνάφεια με ομάδες πίεσης, συμφερόντων και εξωθεσμικούς παράγοντες - ενώ το θεμελιώδες πρόβλημα της Ελλάδας είναι η δομή του κράτους και η σχέση κράτους-κοινωνίας, και άρα οικονομίας).

Έστω, όμως, ότι η οικονομική διάσταση μπορεί να καταπολεμηθεί, μη αγγίζοντας τις υπόλοιπες διαστάσεις των ενδογενών αιτιών της κρίσης. Νομίζουν πως μέσω αυτής, και μόνον αυτής, θα υπερκεράσουν τις εξωγενείς αιτίες της κρίσης, τη γεωγραφική θέση της χώρας (τις μεταβολές στο στενό της περιφερειακό περιβάλλον) και τη δομή του διεθνούς συστήματος σε περιφερειακή-ευρωπαϊκή κλίμακα (ας αφήσουμε την παγκόσμια); Καληνύχτα.

Είτε εθελοτυφλούν είτε μας κοροϊδεύουν.

II

Αφού αναφέρθηκα αρκετά στα Ελληνο-Τουρκικά, ας αναφερθώ και στα Ευρω-Τουρκικά, καθώς θα μας απασχολήσουν όλο και περισσότερο το επόμενο χρονικό διάστημα. Η Τουρκία, κατάφερε κάτι σημαντικό.

Έχω σημειώσει στο παρελθόν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ότι αφορά τις εξωτερικές της σχέσεις, επιδίωκε μέσα από την αιρεσιμότητα και τις αξίες της να «εξευρωπαϊσει» τις μεσογειακές χώρες, αλλά στην ουσία να δημιουργήσει μια νέα αυτοκρατορία, με την έννοια της ασύμμετρης σχέσης με τους γείτονες της, όπου φαινομενικά θα επιβάλλει τις δικές της αξίες, αλλά στην ουσία θα επιβάλλει τη δική της πολιτική.

Η σχέση, για παράδειγμα, ανάμεσα σε μια υπερεθνική Ένωση (28 κρατών-μελών) από τη μια μεριά, και στην Τυνησία ως εθνικό κράτος από την άλλη, ήταν συντριπτική για τα εθνικά κράτη που βρίσκονταν εκτός - ή στην περιφέρεια - της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή είναι η ασύμμετρη αυτοκρατορική σχέση (η οποία παρεμπιπτόντως είναι σχέση μεταξύ υπερεθνικού κέντρου και εθνικού κράτους της περιφέρειας).

Η Τουρκία μέσω των χειρισμών της στο μεταναστευτικό-προσφυγικό και της διπλωματίας της, εξισορρόπησε αυτή την ασύμμετρη σχέση μεταξύ Ε.Ε και Τουρκίας (και φυσικά αναβαθμίστηκε, αποκτώντας το ρόλο του «ισότιμου συνομιλητή»). Και όχι μονόν αυτό. Αλλά θα μείνω σε αυτή την παρατήρηση.

Σημειώσεις

Κάτι παρεμφερές συνέβη παλαιότερα με την περίπτωση της Ελλάδας (η οποία φυσικά υποτάχθηκε). Αυτή η ασύμμετρη - αυτοκρατορική - σχέση, η οποία στην περίπτωση των εξωτερικών σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν μεταξύ υπερεθνικού κέντρου και εθνικού κράτους της περιφέρειας (ή περιφερειακού κράτους), εισχώρησε και στις εσωτερικές σχέσεις της Ευρωζώνης, διακυβερνητικά προσαρμοσμένη: Έτσι είχαμε στο Eurogroup 18 κράτη-μέλη ή δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις της Ευρωζώνης από τη μια μεριά (αυτό ήταν το επιχείρημα), με την Ελλάδα ή την κυβέρνηση της Ελλάδας από την άλλη.

Σε περίπτωση που άλλαζε η κυβέρνηση στην Ελλάδα και μια κυβέρνηση ενός άλλου κράτους αντιδρούσε στις οικονομικές πολιτικές της Ευρωζώνης, πάλι 18 δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις έναντι μίας θα ήταν το αποτέλεσμα.

III

Κατά τα λοιπά, υπάρχουν ορισμένοι που λένε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «εκβιάστηκε» από την Τουρκία. Δάκρυσα... Welcome back to the real world.

Μελετήστε λίγο, πέρα από την πρόσφατη και γνωστή σχέση Γερμανίας και Τουρκίας, την υπέρ-αιωνόβια σχέση της γαλλικής διπλωματίας μαζί της (ή τις σχέσεις Σουηδίας και Οθωμανικής αυτοκρατορίας). Σε περίπτωση που δεν είναι γνωστό να ενημερώσω πως η Τουρκία κάποτε, ως Οθωμανική αυτοκρατορία, υπήρξε εγγυήτρια της ακεραιότητας της Πολωνίας (και η μόνη - άξια λόγου - χώρα παγκοσμίως που δεν αναγνώρισε τους διαμελισμούς της Πολωνίας, αν και για μια μικρή περίοδο είχε πολεμήσει μαζί της).

Τώρα τι σανό - ανάμεικτο με ελπίδες - ταΐζουν διάφοροι «ευρωπαϊστές» τους Έλληνες, είναι διαφορετικής τάξεως ζήτημα.

Σημειώσεις

Η αναφορά περί Πολωνίας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί σχετίζεται με τις σημερινές σχέσεις Αγγλίας, Πολωνίας και Τουρκίας και τις μελλοντικές εξελίξεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. Κάποιες σχέσεις εμβαθύνονται ή/και επανέρχονται ιστορικά, επειδή η γεωγραφία είναι... πεισματάρα. Αλλά γιατί να γνωρίζουμε οτιδήποτε για την Πολωνία, τη Σουηδία ή την μεσαιωνική ανατολική Ευρώπη; Εμείς, όντας αποικιοκρατικό παράρτημα και πολιτιστικά κατεχόμενοι, έχουμε καταπιεί αμάσητη την γαλλο-αγγλική και γερμανική αφήγηση περί «Ευρώπης». Δηλαδή την αποικιοκρατική και ευρωκεντρική ιστοριογραφία (ο Μάρκο Πόλο - με τα Il Milione Ταξίδια του - δεν ήταν ευρωκεντριστής).

Το μεγαλύτερο θύμα του ευρωκεντρισμού είναι η ίδια η Ευρώπη, δηλαδή οι περισσότερες περιοχές της.

III

Για τον Προτεσταντισμό, το να γίνονται οι γυναίκες παπάδες αποτελεί χειραφέτηση και πρόοδο [i και ii]. Για όλα τα υπόλοιπα πολιτισμικά περιβάλλοντα του πλανήτη, μάλλον όχι. Ο Τζιακόμο Καζανόβας μας ενημερώνει πως στην Ήπειρο γνώρισε εξόχως «χειραφετημένες» γυναικείες παρουσίες (προερχόμενες από «προνεωτερικές» βαθμίδες της «παγκόσμιας ιστορίας». Αντίστοιχα παραδείγματα συναντούμε και στον «Μεσαίωνα»). Απλά αυτή η «χειραφέτηση» δεν ήταν η «χειραφέτηση» της νομικής ισότητας για την παραγωγή. Βέβαια,το να αντιπαραβάλλεται στις μέρες μας, από τη μια μεριά, μια εικόνα με κινέζες πιλότους αεροσκαφών (ή κούρδισες με όπλα) και από την άλλη, οι φέμεν, μάλλον δημιουργεί μια κάποια... σύγχυση.

Το ζήτημα των γυναικών ή της «φεμινιστικής γεωπολιτικής», θα το διαπεράσει, και αυτό, όπως και όλα τα υπόλοιπα μεγάλα παγκόσμια ζητήματα, οριζόντια η πολιτισμική και ευρωκεντρική διάσταση και θεματική (προφανώς ούτε η ιστορία των γυναικών ξεκινά τον 19ο αιώνα, με τις σουφραζέτες ή τον βικτωριανό φεμινισμό).

Η σχέση καλύμματος κεφαλής, ματιών, μουσουλμανισμού, είναι γνωστή και εκφράζει τη σχέση ίσου προς ίσον δια του προσώπου και την δια των πυλών, δηλαδή των ματιών, είσοδο προς την ψυχή (επειδή ελεύθερα μέλη είχαν μόνο οι δούλοι - και οι άντρες στα Η.Α.Ε καλύπτουν το σώμα τους, όχι μόνον οι γυναίκες - η γυναίκα που έχει ελεύθερα τα μάτια και καλυμμένο το σώμα της βρίσκεται στον ιδεολογικό αντίποδα της γυναίκας που έχει γυμνό το σώμα της και καλυμμένα τα μάτια της, π.χ φορά γυαλιά ηλίου. Η τελευταία θεωρείται δούλα και μάλιστα με καλυμμένη τη ψυχή της). Δεν είναι θέμα «προσαρμογής» και «μοντερνισμού», αλλά καθαρό θέμα θρησκευτικής ιδεολογίας και φιλοσοφικής δογματικής. Για όσο υπάρχει Ισλάμ, δηλαδή μέχρι το τέλος της ζωής επί του πλανήτη, θα υπάρχει και hijab (η κατάλληλα παραλλαγμένη abaya και το hijab αποτελούν θεμέλια όλων των «κοσμικών» μουσουλμανικών οίκων μόδας).

Αλλά το ζήτημα των γυναικών ή της «φεμινιστικής γεωπολιτικής», θα το διαπεράσει και η διάσταση της γεωγραφίας. Παραθέτω από το βιβλίο του Αστέρη Χουλιάρα με τίτλο, Γεωγραφικοί Μύθοι της Διεθνούς Πολιτικής (Εκδόσεις Ροές):

''Σύμφωνα με ορισμένες αναλύτριες, ο Δυτικός φεμινισμός που κυριαρχείται από λευκές μεσο-αστες απέτυχε να αναγνωρίσει ότι γυναίκες σε άλλες συνθήκες και σε άλλούς γεωγραφικούς χώρους μπορει να εχουν διαφορετικές προτεραιότητες. Μετά από ενα ταξίδι στην επαναστατημένη Νικαράγουα η Rich (1986: 216) έγραψε ότι «το πρόβλημα ήταν οτι δεν γνωρίζαμε ποιόν εννοούσαμε όταν λέγαμε εμείς». Η γυναικεία εμπειρία δηλαδή δεν είναι η ίδια σε όλους τους Γεωγραφικούς Χώρους. Η απελευθέρωση των γυναικών στις δυτικές κοινωνίες, υποστηρίζει μια πρόσφατη μελέτη (Ehrenreich και Hochschild, 2002), έγινε δυνατή μόνο χάρη στην ύπαρξη ενός αόρατου συνόλου άλλων γυναικών οι οποίες μεγαλώνουν τα παιδιά, καθαρίζουν τα σπίτια και μαγειρεύουν την τροφή των πρώτων. Οι γυναίκες αυτές φθάνουν στη Δύση από χώρες του τρίτου κόσμου και πρώην κομμουνιστικά κράτη... Αυτές οι γυναίκες - από χώρες τόσο διαφορετικές όσο οι Φιλιππίνες και η Ουκρανία -, μεταναστεύουν και εγκαταλείπουν τις οικογένειές τους... Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια από τις πιο στυγνές πλευρές της παγκοσμιοποίησης, καθώς στερεί τις φτωχές χώρες από τόσο βασικές πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως η αγάπη και η φροντίδα. Αυτή η εξέλιξη είναι η ύστατη στέρηση, γράφούν οι Ehrenreich και Hochschild, επειδή εκμεταλλεύεται τον τελευταίο πλουτοπαραγωγικό πόρο που ο τρίτος κόσμος μπορεί να πουλήσει: τη Μητρότητα.''

.~`~.

Πηγή: Δ`~. Κοσμοϊδιογλωσσία