I) Ελλάδα και κυριαρχία II) «Κρίση» και επέκταση κυριαρχίας III) Ελλάδα και κόμματα. Τρεις σύντομοι σχολιασμοί.

I

Είναι πολύ εύκολο να αναγνωρίσει κάποιος μια πολιτική δύναμη -εάν και εφόσον ποτέ εμφανιστεί- που θα θελήσει να «εκσυγχρονίσει» και να «μεταρρυθμίσει» την Ελλάδα πραγματικά και ουσιαστικά: Θα αξιώσει -στοιχειώδης- εσωτερική και εξωτερική κυριαρχία (αυτήν τη στιγμή η Ελλάδα αποτελεί ένα μεταμοντέρνο εδαφικό-χωρικό αποικιακό σουρωτήρι που δεν διαθέτει κανενός είδους κυριαρχία: εσωτερική, εξωτερική, πολιτική, οικονομική, προϋπολογισμού, νομοθετική, εδαφική).

Ποιόν κοροϊδεύουν; Δεν έχει υπάρξει ποτέ ιστορικά περίπτωση χώρας που να κατάφερε οτιδήποτε δίχως κυριαρχία (*).

Μόνο μια τέτοια πολιτική δύναμη θα έχει πραγματικό κίνητρο να αλλάξει τη χώρα ουσιαστικά και εκ βάθρων αξιώνοντας -στοιχειώδης- εσωτερική και εξωτερική κυριαρχία.

Στον χάρτη αποτυπώνονται οι χώρες που κήρυξαν την ανεξαρτησία τους από το Ηνωμένο Βασίλειο (ορισμένες κατάφεραν να γίνουν κυρίαρχες, άλλες όχι). Εμείς δεν κηρύξαμε την ανεξαρτησία μας γιατί υποτίθεται πως ήμασταν «ανεξάρτητοι» εκ γενετής (**). Το αντίθετο συνέβη. Η Ελλάδα αποτελεί περίπτωση κρατογέννεσης εν εξαρτήσει. Οι εξωχώριες παρεμβάσεις, ο εξωεθνικός έλεγχος, οι αλλοιώσεις στο πολιτικό σύστημα, η υποτακτικότητα αποτέλεσαν δομική στρέβλωση του ελληνικού πολιτικού συστήματος στη διαχρονία του.

-----

(**) Όταν η Ελλάδα έγινε «ανεξάρτητη», οι -εξωχώριες- μεγάλες δυνάμεις επέβαλλαν στη χώρα να γίνει «βασίλειο» (monarchy) και όχι «δημοκρατία» (republic), κατεύθυνση προς την οποία προσανατολιζόταν η λαϊκή βούληση. Διόρισαν τον πρώτο μονάρχη, τον 17χρόνο βαυαρό πρίγκιπα Όθων υπό επιτροπεία (Βαυαροκρατία) και μεταφύτευσαν εξωχώριους θεσμούς, δίχως να ασκήσει καμία ουσιαστική επιρροή ο λαός. Το 1843 απαιτήθηκε σύνταγμα μετά από λαϊκή εξέγερση και τελικά, δύο δεκαετίες αργότερα, είχαμε την ανατροπή του. Και πάλι όμως, αυτή η κατάσταση δεν έγινε αποδεκτή από τις εξωχώριες δυνάμεις. Και έστειλαν τον δευτερότοκο γιο του βασιλιά της Δανίας, Γεώργιο. Αργότερα, την μεταπολεμική περίοδο, απλά περάσαμε από την Αγγλία στις Η.Π.Α, όταν και υπήρξε η νέα ένταξη. Από την περίοδο 2007-2009 και μετά έχουμε ανάλογες εξωχώριες και εξωεθνικές παρεμβάσεις και αλλοιώσεις στο πολιτικό σύστημα. Αυτό που συμβαίνει είναι πολύ απλό και συμπυκνώνεται στο εξής: πληρώνουμε την -αντιπαράθεση για την- νέα μας ένταξη.

(*) Κάποιοι μπορεί να αναφερθούν σε μια συγκεκριμένη χώρα αλλά αυτή είναι μεγάλη κουβέντα. Τα περί «παγκοσμιοποίησης» γενικά και αόριστα αποτελούν συνθήματα και κενολογίες.

II

Καμία «κρίση» δεν διέρχεται η κυριαρχία (τουλάχιστον έτσι όπως την παρουσιάζουν). Αυτό που συμβαίνει είναι πως επιδιώκεται μια κατάσταση ολιγο-κυριαρχίας. «Συμμαζεύονται» οι κυριαρχίες. Γιατί; Γιατί έχασαν τη γη κάτω από τα πόδια τους μόλις συνειδητοποίησαν τον παρακάτω χείμαρρο:

1950: 60 κράτη αναγνωρισμένα από τον Ο.Η.Ε
1960: 99 κράτη ομοίως
1970: 127 κράτη ομοίως
1990: 166 κράτη ομοίως
2010: 193 κράτη ομοίως

Συλλογικά υποκείμενα παντού ανά τον πλανήτη αξιώνουν αυτοκύβερνηση και κυριαρχία («κράτος»). Και σκεφτείτε πόσα ενδεχομένως έπονται. Κούρδοι, Παλαιστίνιοι, Σκώτοι, Βάσκοι, ίσως οι Καταλανοί και οι Φλαμανδοί αν αξιώσουν κράτος, ο Καύκασος, το Θιβέτ και το Σινκγιάνγκ στη Κίνα, ακόμα και το Τέξας ενδέχεται κάποια στιγμή μελλοντικά. Σχεδόν έχουμε συνηθίσει την ιδέα του πολλαπλασιασμού των κρατών στη Μέση Ανατολή κ.λπ. Ας μην ξεχνάμε πως οι γείτονες μας στο Βορρά αποτελούν νεόδμητο κράτος. Από τις δεκαετίες 1950-1970 και μετά, ο αριθμός των κρατών συνεχώς αυξάνεται με δαιμονιώδεις ρυθμούς.

Ενώ «ενοποιείται» οικονομικά ο πλανήτης, πολιτικά οδεύει προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.

Να θυμίσω πως η τριχοτόμηση ανάμεσα σε πολιτισμένη (Ευρώπη, Αμερική), βάρβαρη (Ασία) και πρωτόγονη ανθρωπότητα (υπόλοιποι), την οποία συνεχίζουν οι κοινωνικοί επιστήμονες σήμερα, σχετιζόταν με το δικαίωμα πλήρους, μερικής ή καθόλου αναγνώρισης των κρατών ως μελών της «διεθνούς κοινωνίας» (στις μέρες μας μετονομάστηκε σε παγκόσμια ή ανθρώπινη). Αυτά είναι άγνωστα όμως (*).

Αυτό που λένε είναι το εξής απλό: Δεν μπορεί να έχει ο κάθε κουτσός μάριος κυριαρχία.

-----

(*) «Τη δεκαετία του 1880 ο σκοτσέζος νομικός του φυσικού δικαίου James Lorimer εξέφρασε το ορθόδοξο δόγμα της εποχής, όταν έγραψε ότι η ανθρωπότητα διαιρείτο στην πολιτισμένη ανθρωπότητα, στη βάρβαρη ανθρωπότητα και στην πρωτόγονη ανθρωπότητα.

Η πολιτισμένη ανθρωπότητα περιελάμβανε τα έθνη της Ευρώπης και της Αμερικής, που είχαν το δικαίωμα πλήρους αναγνώρισης τους ως μέλη της διεθνούς κοινωνίας. Η βάρβαρη ανθρωπότητα περιελάμβανε τα ανεξάρτητα κράτη της Ασίας -την Τουρκία, την Περσία, το Σιάμ, την Κίνα και την Ιαπωνία-, που είχαν δικαίωμα σε μερική αναγνώριση. Και η πρωτόγονη ανθρωπότητα ήταν η υπόλοιπη, που ήταν απόβλητη από την κοινωνία των κρατών, αν και είχε δικαίωμα «φυσικής και ανθρώπινης αναγνώρισης».

Παρεμπιπτόντως αξίζει να σημειώσουμε ότι η διάκριση του Lorimer είναι στην πραγματικότητα η ίδια με εκείνη που κάνουν οι κοινωνικοί επιστήμονες σήμερα, όταν κάνουν διάκριση ανάμεσα στις σύγχρονες κοινωνίες, στις παραδοσιακές και στις πρωτόγονες.» Hedley Bull

III

Τα κόμματα στην Ελλάδα δεν έχουν καμία απολύτως άποψη για τα μεγάλα διεθνή ζητήματα αλλά ούτε και για τα εσωτερικά. Είτε σε επίπεδο κοινωνικών εξελίξεων είτε σε επίπεδο διανόησης και προβληματισμών. Οι άνθρωποι που υπάρχουν στο εσωτερικό τους αποτελούν απόλυτες μετριότητες. Θα πρέπει να καταλάβουν πως τους πληρώνουμε για να έχουν άποψη -προτάσεις και λύσεις- για το τι χρειάζεται η Ελλάδα και όχι για να αποτελούν μεταπρατικούς παπαγάλους και «ιδεολόγους». Κρίνεται η τύχη ενός ολόκληρου έθνους, ενός λαού, μιας κοινωνίας. Η ανεπάρκεια τους οδηγεί σε ανευθυνότητα και η ανευθυνότητα σε ανηθικότητα.

Τα κόμματα δεν έχουν δική τους, ενδογενή άποψη για το τι χρειάζεται, για το τι έχει ανάγκη η ελληνική κοινωνία και η χώρα. Η έννοια του κόμματος έχει παρεξηγηθεί. Θα έπρεπε να συγκεντρώνουν και να ενσωματώνουν «ελίτ» (δεν εννοώ κοινωνικά), ότι καλύτερο υπάρχει στη χώρα, από πλευρά εμπειρίας, διανόησης, δυναμισμού και προβληματισμού και όχι πελατείες ή να διαπράττουν ανθρωποφαγία με το μέλλον -τις νέες και τους νέους- της γερασμένης αυτής χώρας.

Πρόσφατα, είδα μια ομιλία από έναν σπουδαίο καθηγητή, που αναφερόταν στα αναπτυξιακά πρότυπα και στους τρόπους μετάβασης των χωρών από μια κατηγορία σε μια άλλη και διατήρησης του επιπέδου τους. Παρατήρησε πως ουσιαστικά είναι λίγες οι χώρες που έχουν καταφέρει να αρθούν σε ένα ορισμένο επίπεδο και πως δεν υπάρχει καμία -το επαναλαμβάνω καμία- διεθνή συναίνεση ως προς τον τρόπο που το κατάφεραν (κυρίαρχη ή καθεστωτική αντίληψη υπάρχει αλλά είναι αμφισβητήσιμη με βάση τα εμπειρικά και ιστορικά δεδομένα). Περιέγραψε στην ομιλία του, τρεις βασικές προσεγγίσεις-απόψεις και έθεσε προβληματισμούς και ερωτήματα πάνω σε αυτές (μελλοντικά θα τις παρουσιάσω).

Μια τέτοια προσέγγιση σε ωθεί να είσαι κριτικός με τα copy-paste εισαγόμενα δόγματα, να εξετάζεις τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στο εσωτερικό της χώρας σου και πως αυτές μπορούν να γίνουν αξιοποιήσιμες και εκμεταλλεύσιμες (και όχι να ισοπεδώνεις εξομοιώνοντας). Ένας τέτοιος προβληματισμός δεν θα έπρεπε να αναπτυχθεί στο εσωτερικό των κομμάτων; Η Ελλάδα χρειάζεται να προσπαθήσει -τουλάχιστον- να δημιουργήσει ένα δικό της πρότυπο. Με βάση τις δικές της ανάγκες και τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά να διαμορφώσει μια δική της ατμόσφαιρα η οποία θα την καθιστά διακριτή ως οντότητα (έχει εφόδια). Χρειάζεται δικό της μυαλό, δικά της μάτια και δικά της εργαλεία. Δεν το πιστεύουν αυτό. Και δεν το πιστεύουν επειδή δεν το μπορούν. Και δεν το μπορούν -όχι μονάχα επειδή είναι ανεπαρκείς, ψυχικά αδύναμοι και διανοητικά τεμπέληδες αλλά- γιατί όλοι αυτοί γεννήθηκαν και θα πεθάνουν παπαγάλοι, ζώντας με ξένες και δανεικές σκέψεις, με ξένα και δανεικά μυαλά, μάτια και αυτιά. Και επίσης δεν αγαπάνε τη χώρα, δεν τους ενδιαφέρει να δημιουργήσουν με αυτήν και σε αυτήν (έστω και σαν πρόκληση).

Δεν υπάρχει ελληνική άποψη για τίποτα. Τι-πο-τα. Είτε τοπικό, είτε εθνικό, είτε διεθνές και παγκόσμιο. Δεν μπορεί μια χώρα απλά να ενσωματώνεται και να αφομοιώνεται, πρέπει, οφείλει και να διαμορφώνει. Πρέπει να έχει άποψη. Αυτό που έχει επικρατήσει να ονομάζεται «παγκοσμιοποίηση» έχεις δεκάδες αρνητικά και κινδύνους, αλλά προσφέρει και τεράστιες ευκαιρίες και δυνατότητες. Είναι δυνατόν στον πρώτο πραγματικά παγκόσμιο αιώνα να μην έχεις το κίνητρο και την επιδίωξη να ψελλίσεις κάτι, να προσφέρεις το παραμικρό; Πρέπει όμως να έχεις σχέδιο και ιδέες, θέληση και κίνητρα, αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση, όραμα και στρατηγική, επιδιώξεις.

Η Ελλάδα χρειάζεται ταυτότητα, αυτοτέλεια και προσανατολισμό και όχι μεταπρατική εξωγενή και εισαγόμενη νοοτροπία και συνεχή ετεροκαθορισμό. Ηθική διάσταση, μνήμη, πληρότητα και όχι έλλειψη θέσεων, περιεχομένων και λόγου. Τι εκπροσωπεί η Ελλάδα στον 21ο αιώνα; (Θα μπορούσε να εκπροσωπεί αν όχι πολλά, τουλάχιστον κάτι). Μήπως εκπροσωπεί κάτι σε επίπεδο οικονομικό; Μήπως σε τεχνολογικό; Μήπως σε πολιτισμικό και σε επίπεδο τρόπου ζωής; Μήπως εκφράζει κάποια ιδιαίτερη ηθικοπνευματική διάσταση; Η Ελλάδα δεν εκπροσωπεί απολύτως τίποτα. Δεν έχει λόγο και νόημα ύπαρξης. Και από ότι φαίνεται δεν την απασχολεί και να αποκτήσει. Δεν επικαλείται τίποτα άλλο πέρα από το ότι "ανήκει" «στην Ευρώπη» ή «στην μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια» (μα ακόμα και τα μέλη των «οικογενειών» αποτελούν αυτοτελείς οντότητες και διακριτές υπάρξεις). Η Ελλάδα βροντοφωνάζει πως δεν είναι τίποτα άλλο πάρα μια -ετεροκαθοριζόμενη και περιφερειακή- επαρχία.

Πηγή: Δ`~. Κοσμοϊδιογλωσσία