Οι Ελληνο-αλβανικές σχέσεις στην εποχή του τρίτου μνημονίου

Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης*

Η δήλωση του ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά, στην Πρίστινα ότι η Ελλάδα θα υποστηρίξει την ένταξη του Κοσόβου στους ευρωατλαντικούς οργανισμούς προκάλεσε προβληματισμό και απορίες για τις επερχόμενες εξελίξεις στην εύθραυστη περιοχή της ΝΑΕ.

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν έχει ενιαία πολιτική για το ζήτημα του Κοσόβου, διότι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ισπανία και η Ρουμανία δεν αναγνωρίζουν την περιοχή αυτή ως ανεξάρτητο κράτος, θέση στην οποία συμφωνεί και η Ρωσία. Αντιθέτως, οι ΗΠΑ και πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν προβεί στην αναγνώριση, ενθαρρύνοντας με τον τρόπο αυτό τον αλβανικό αλυτρωτισμό ο οποίως εσχάτως εμφανίζεται με τον μανδύα της «Φυσικής Αλβανίας».

Η Νέα Ελληνική Κυβέρνηση προσπαθούσε να ανασυγκροτήσει την εξωτερική πολιτική στα Βαλκάνια ειδικά σε μία φάση έντονων ζυμώσεων και τάσεων αποσταθεροποίησης που αυξάνονται στα Δυτικά Βαλκάνια. Το «αλβανικό ζήτημα» αποτελεί μία «ακανθώδη πτυχή» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις της μετακομμουνιστικής περιόδου δοκιμάστηκαν και καθορίστηκαν σε έναν βαθμό από την εξέλιξη δύο επιμέρους θεμάτων: Της Ελληνικής Μειονότητας στην Αλβανία και του Ζητήματος των Τσάμηδων. Στην μεταβατική αυτή περίοδο αναδείχθηκε και ο αλβανικός εθνικισμός, που την δεκαετία του 1990 επέδρασε στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, γιατί η στάση της πολιτικής ηγεσίας, τόσο της ελληνικής όσο και της αλβανικής, συνδέθηκε με την πορεία της Ελληνικής Μειονότητας και του Ζητήματος των Τσάμηδων αντίστοιχα ενώ διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην ανασύνθεση των συνόρων της Βαλκανικής με την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία.

Η Νέα Ελληνική Κυβέρνηση έπρεπε να αντιμετωπίσει επιπλέον μία σειρά νέων προκλήσεων : 1) την κατάρρευση της συμφωνίας του 2009 για τις θαλάσσιες ζώνες, με την απαίτηση για τροποποίηση των ερευνών για υδρογονάνθρακες σε Ιόνιο και νομό Ιωαννίνων κατόπιν παρέμβασης της Τουρκίας η οποία αμφισβητεί την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με βάση το διεθνές δίκαιο επειδή δημιουργούν προηγούμενο και στις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο2) το ζήτημα των Τσάμηδων καθώς ο Έντι Ράμα, επέκτεινε τη συνεργασία του με το κόμμα των Τσάμηδων με τη θέσπιση τρίτης θέσης Αντιπροέδρου της Βουλής στην οποία «τοποθέτησε» τον Σπετίμ Ιντρίζι, Πρόεδρο του Εθνικιστικού Κόμματος των Τσάμηδων3)τα προβλήματα της μειονότητας 4) το θέμα της Μεγάλης Αλβανίας 5) ο ρόλος αλβανικών κύκλων στην ανάπτυξη των δομών του ΙΚΙΛ στην περιοχή 6) η ταύτιση Αλβανίας – Τουρκίας καθώς ο τουρκικός παράγοντας ασκεί μεγάλη επιρροή επειδή προσφέρει «ζεστό χρήμα» χωρίς προϋποθέσεις με επακόλουθο η Αλβανική Κυβέρνηση να ακολουθεί τη «γραμμή» των Τούρκων στα ζητήματα με την Ελλάδα.

Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει την μονομερώς ανακηρυχθείσα ανεξαρτησία του Κοσόβου και η θέση αυτή παρέμενε έως πρότινος αμετάβλητη για τους εξής λόγους: 1) Η δημιουργία της οντότητας του Κοσόβου είναι προϊόν απόσχισης από τη Σερβία με τη χρήση διεθνοτικής βίας και την εμπλοκή ενός τρομοκρατικού υπεροργανισμού (Απελευθερωτικός Στρατός Κοσόβου) που δημιούργησε νέα δεδομένα στις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις 2)Νομιμοποιείται ο αλυτρωτισμός στα Βαλκάνια που στη φάση αυτή μπορεί να οδηγήσει στην απόσχιση των δυτικών επαρχιών των Σκοπίων, όπου οι πολυάριθμοι Αλβανοί έχουν ανακηρύξει κράτος εν κράτει (την Ιλλυρίδα) και τη διεκδίκηση εδαφών από το Μαυροβούνιο, τη Σερβία (Πρέσεβο) και την Ελλάδα (βλέπε προπαγάνδα περί Τσάμηδων και χάρτη της Μεγάλης Αλβανίας που περιλαμβάνει την Ηπειρο, τη Δυτική Μακεδονία και την Κέρκυρα) 3)ανοίγει ο δρόμος για τη νομιμοποίηση της τουρκικής εισβολής και του ψευδοκράτους στην Κύπρο.4)αμνηστεύονται οι πρακτικές γενοκτονίας, εγκλημάτων πολέμου, εκκαθαρίσεων και καταστροφής εθνικής ταυτότητας που εφάρμοσε ο ΑΣΚ/ UCK στο Κοσσυφοπέδιο με τη συνδρομή φανατικών μουσουλμάνων Αλβανών και Τζιχαντιστών μισθοφόρων. 4) τίθενται εκτός ελέγχου τα βασικά κέντρα του αλβανικού εθνικισμού στο Κοσσυφοπέδιο που «τροφοδοτούν» με τζιχαντιστές το Ισλαμικό Κράτος και μάλιστα με αυξητικές τάσεις . Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 3000 μαχητές του ΙΚΙΛ προέρχονται από τον αλβανικό χώρο . Σημειωτέον ότι ο αριθμός των ξένων τζιχαντιστών αυξήθηκε σε 25.000 άτομα που αγωνίζονται για την εγκαθίδρυση του χαλιφάτου, η 71% περισσότερους σε 8 μήνες 5) δημιουργούνται προβλήματα στις διμερείς σχέσεις με τη Σερβία και ειδικά στην οικονομική δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων που έχουν επιλέξει ως βάση τους τη Σερβία για την επέκτασή τους στον περιβάλλοντα οικονομικό χώρο. 7)Νομιμοποιείται η μέθοδος κατασκευής μειονοτήτων από τον τουρκικό παράγοντα που μπορεί να εξαχθεί και σε τρίτες χώρες.

Τέλος να επισημάνουμε ότι επτά χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου και την κηδεμονία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η κατάσταση είναι χειρότερη απ” ό,τι πριν από την άφιξη της ευρωπαϊκής αποστολής και θέτει σε κίνδυνο τις επενδύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή-πάνω από 4 δισεκατομμύρια ευρώ κατά την περίοδο 1999-2013, αλλά και την ίδια την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.

Η διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα έχουν δημιουργήσει ένα ημι-εδραιωμένο αυταρχικό καθεστώς και μια ελίτ εγκληματιών που προέρχεται από τον UCK ελέγχει τα πάντα.

Ο UCK, βασική δύναμη του αντάρτικου που υποστήριξαν οι Δυτικοί στη σύγκρουση του 1999, πήρε την εξουσία μετά τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ και τη συνθηκολόγηση της Σερβίας. Οι έρευνες της εισαγγελέως του ΔΠΔΓ Κάρλα ντελ Πόντε και, στη συνέχεια, του Ντικ Μάρτι, για λογαριασμό του Συμβουλίου της Ευρώπης, έδειξαν ότι η πολιτοφυλακή είχε επιδοθεί σε φρικαλεότητες σε βάρος Σέρβων και τσιγγάνων αμάχων, καθώς και σε βάρος των Αλβανών πολιτικών αντιπάλων της. Μέρος των φόνων, απαγωγών, φυλακίσεων και βασανιστηρίων αλλά και εμπορία ανθρωπίνων οργάνων έλαβαν χώρα τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, ενώ βρίσκονταν ήδη στο Κόσοβο στρατεύματα του ΝΑΤΟ και της Αποστολής Προσωρινής Διοίκησης των Ηνωμένων Εθνών στο Κόσοβο (UNMIK), της οποίας πρώτος επικεφαλής ήταν ο Γάλλος Μπερνάρ Κουσνέρ.

Οι σχεδιαστές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής καλούνται να λάβουν εκ νέου υπόψη τα ανωτέρω και να (ανα)θεωρήσουν τις όποιες βεβιασμένες αποφάσεις που σίγουρα ελήφθησαν υπό καθεστώς πιέσεων και διαμεσολάβησης ξένων κέντρων αποφάσεων.

*Ο Νίκος Αρβανίτης είναι διαπιστευμένος διπλωματικός συντάκτης στο Βελιγράδι, παρακολουθεί τις εξελίξεις στη Ν.Α. Ευρώπη από το 1991. Διαχειριστής του KomotiniPress.

Πηγή: Via Diplomacy