Η Μάχη Των Μύλων Της Λέρνης (13/06/1825)

Ο Ιμπραήμ πασάς μετά από σειρά νικών εναντίον των Ελλήνων και την αμαχητί κατάληψη της Τριπολιτσάς, έστρεψε την προσοχή του προς το Ναύπλιο σε μια μορφή επιθετικής αναγνώρισης του εδάφους. Οι επαναστάτες μη γνωρίζοντας τις προθέσεις του οχυρώθηκαν στους Μύλους, λίγο έξω από το Ναύπλιο προκειμένου να τον ανακόψουν. Γενικός αρχηγός των εκεί επαναστατών ήταν ο Δημήτριος Υψηλάντης ενώ υπαρχηγοί είχαν οριστεί ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης και ο Ιωάννης Μακρυγιάννης.

Η κυβέρνηση είχε ορίσει τον φιλέλληνα Μοντανέλλι να οχυρώσει τους μύλους λόγω της στρατηγικής τους σπουδαιότητας για την πόλη του Ναυπλίου, ωστόσο τα γεγονότα τον πρόλαβαν και έτσι η περιοχή την στιγμή της επίθεσης του πασά ήταν ανοχύρωτη.

Η συνολική δύναμη των επαναστατών δεν ξεπερνούσε τους 500 άνδρες. (Άλλες πηγές αναφέρουν ότι ήταν 350 περίπου). Ο Μακρυγιάννης με 150 περίπου, ο Υψηλάντης με 17 φιλέλληνες και όλους τους άτακτους του Ναυπλίου, ο Μαυρομιχάλης με τον νταϊφά του (κυρίως Μανιάτες) και ο Κάρπος με τον λόχο των ευζώνων. Στο πλευρό των επαναστατών και τρία μπρίκια τα οποία πλησίασαν την ακτή προκειμένου τα πυροβόλα τους να είναι σε βεληνεκές βολής υποστήριξης.

Οι Μύλοι ήταν ζωτικής σημασίας για το Ναύπλιο διότι προμήθευαν τρόφιμα και ύδρευση στην πόλη. Η κατοχή τους σε ελληνικά χέρια έπρεπε να μείνει με κάθε κόστος. Ο Μακρυγιάννης βιαστικά και όπως μπορούσε έφτιαξε μικρά οχυρωματικά έργα από ξερολιθιά και ντουφεκότρυπες από την 11^η Ιουνίου 1825. Μέσα στις επόμενες δύο μέρες οι Έλληνες είχαν συγκεντρωθεί για μάχη στην περιοχή.

Ο Μακρυγιάννης λέει χαρακτηριστικά για εκείνες τις ώρες …..

« Τέλος από αυτά ούτε νερό είχε μέσα, ούτε κανόνι εις τον τόπον του κι᾿ αν έπαιρνε τους Μύλους ο Μπραϊμης, κεντρικόν μέρος της θάλασσας και στεργιάς και πλήθος ζαϊρέδες και πολεμοφόδια και νερό ποταμός, μπλοκάριζε και τ᾿ Ανάπλι. Και εις την κατάστασιν οπού ᾿ταν κάμετε την κρίση αν βαστούσε. Αφού το δυνάμωσα, σε δυο ημέρες ήρθε ο Χατζημιχάλης με τους ανθρώπους μου, οπού μου πήρε, ήρθε κι᾿ ο Κωσταντήμπεγης Μαυρομιχάλης μ᾿ ολίγους κι᾿ ο Υψηλάντης με τους ανθρώπους του, όλους δεκαπέντε ».

Το μεσημέρι της 13^ης Ιουνίου 1825 μια Αιγυπτιακή φάλαγγα 6000 ανδρών (άλλοι αναφέρουν 5000) προσέβαλε με σφοδρότητα τις θέσεις των επαναστατών. Η επίθεση εντάθηκε εναντίον του κέντρου που υπεράσπιζε ο Μακρυγιάννης και του αριστερού άκρου που υπεράσπιζε ο Υψηλάντης. Αν το κέντρο υποχωρούσε θα κυκλώνονταν και θα συντρίβονταν όλοι οι επαναστάτες. Αν ο Υψηλάντης (αριστερά) υποχωρούσε θα χανόταν το σημείο ασφαλούς φυγής των επαναστατών προς την θάλασσα σε περίπτωση ήττας.

Συνολικά τρεις επιθέσεις (γιουρούσια) του πεζικού και μία του ιππικού είχαν αναχαιτιστεί όταν το πυροβολικό του Ιμπραήμ κατάφερε να γκρεμίσει μέρος των οχυρώσεων των επαναστατών και οι Αιγύπτιοι άρχισαν να εισβάλλουν. Ωστόσο χάρις την έγκαιρη αντιμετώπιση τους από τους επαναστάτες αναχαιτίστηκαν. Λόγω προχωρημένης ώρας αλλά και συνεχόμενων αποτυχιών ο πασάς τραβήχτηκε πίσω στην Αργολική κοιλάδα.

Οι απώλειες των Ελλήνων κατά την μάχη των Μύλων ήταν (7) επτά Έλληνες και ένας φιλέλληνας. Από την πλευρά των Αιγυπτίων οι πηγές αναφέρουν γύρω στους 50 νεκρούς χωρίς όμως να μπορεί κανείς να το εξακριβώσει. Λέει χαρακτηριστικά ο Μακρυγιάννης ….

«Είχα διορίση εις τους ανθρώπους μου άνθρωπον και τους διοικούσε. Λυπήθη πολύ ο αγαθός Υψηλάντης κι᾿ ο Κωσταντήμπεγης οπού πληγώθηκα. Ο σκοτωμός των Τούρκων -είναι άγνωστη η ποσότη, ότι τους σήκωναν ευτύς».

Κριτική επί της μάχης και των απομνημονευμάτων ….

Η μάχη των Μύλων αποτελεί μάχη μεγάλης σημασίας, όχι μόνο γιατί προστάτεψε την περιοχή από τα εχθρικά στρατεύματα αλλά γιατί ανύψωσε το ηθικό των Ελλήνων μετά από μια σειρά ηττών, αποδεικνύοντας ότι ο Ιμπραήμ της Αιγύπτου δεν είναι αήττητος. Είναι στην ουσία η πρώτη μάχη όπου Έλληνες αναχαιτίζουν τον τακτικό στρατό του Ιμπραήμ κρατώντας ζωντανή την επαναστατικά φλόγα.

Την νίκη αυτή ωστόσο ο Μακρυγιάννης προσπαθεί στα απομνημονεύματα του να την μεγαλοποιήσει ακόμα περισσότερο και να την καπηλευτεί καθώς κάνει ελάχιστες αναφορές στους υπόλοιπους οπλαρχηγούς. Μιλάει για 12000 εχθρούς και 500 νεκρούς, πράγμα ιδιαίτερα απίθανο να συνέβη αφού κανένα από τα δύο νούμερα που παραθέτει δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Τέλος να αναφέρουμε ότι αν και αναφέρεται ως μία μάχη στην πραγματικότητα κάθε οπλαρχηγός έδινε στον τομέα ευθύνης του την δική του μάχη χωρίς κάποια ιδιαίτερη επικοινωνία με τους άλλους, σε αντίθεση με την οργανωμένη Αιγυπτιακή στρατιά που αποτελούσε ενιαίο σώμα.

ΠΗΓΕΣ

1. Ιστορία των Ελλήνων τόμος 11ος εκδόσεις Δομή
2. Απομνημονεύματα Στρατηγού Μακρυγιάννη εκδόσεις τα Νέα.
3. Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια (Κ – Μ). Αθήναι: Έκδοσης Μεγάλης Στρατιωτικής και Ναυτικής Εγκυκλοπαίδειας
4. Finlay, George. History of the Greek Revolution. Blackwood and Sons, 1861 (Harvard University)
5. Διονύσιος Κόκκινος, Η ελληνική Επανάσταση τόμος V, εκδόσεις Μέλισσα

Πηγή: ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ