Μικροί θεοί ή άριζο-τίποτα;
Δημοσθένης Δαββέτας*
Πρόσφατα στη Γαλλία η κυβέρνηση πέρασε νόμο που δίνει το δικαίωμα σε κάποιον ν´αλλάξει αν θέλει το μικρό του όνομα. Με απλά λόγια: να αυτοβαπτιστεί. Πρόκειται για μια ακόμη απόφαση της μεταμοντέρνας πολιτικής που κυριαρχεί όλο και περισσότερο στην Ευρώπη: το όνομα δηλαδή είναι προσωπική υπόθεση. Το άτομο δίνει στον ίδιο του τον εαυτό το όνομα του. Θυμίζει λίγο ότι ο καθένας μας μπορεί να γίνει μικρός δημιουργός, θεός.
Η συμπεριφορά αυτή μας φέρνει στο νου τον Μαρσέλ Ντυσάμπ , τον Γάλλο καλλιτέχνη, που έλεγε ό,τι, αν κάποιος ονομάσει τον εαυτό του καλλιτέχνη τότε είναι. Έχουν όμως τα πράγματα έτσι; Μπορεί ο άνθρωπος να υπάρξει δίχως παραδόσεις, όπως το θέλουν και τον ονειρεύονται η Νεωτερική και μετα-νεωτερική αντίληψη; Το όνομα μας δίδεται από τους γονείς. Αυτοί μας ονειρεύονται και μας φέρνουν στον κόσμο. Το να θέλεις να αλλάξεις μια τέτοια πραγματικότητα σημαίνει ό,τι επιδιώκεις από βλακεία ή συνειδητά να έρθεις σε ρήξη με μια φυσική αλήθεια. Σημαίνει ό,τι θέλεις να μην έχεις ρίζες. Και άνθρωπος δίχως ρίζες είναι δίχως προσανατολισμό.
Το όνομά μας δίνει την αίσθηση της Ιστορίας, του τόπου και του χρόνου. Το τι σημαίνει μάλιστα μας επηρεάζει συχνά στην ζωή μας. Στην σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία οι παραδόσεις χτυπώνται ευθέως. Ιστορία, οικογένεια και πολιτισμικές μνήμες επίσης, γίνονται στόχος αυτής της απάτριδος φιλοσοφίας. Ας μην μιλήσουμε δε για θρησκεία ή έθνος. Αυτά είναι επίσης από τους πρώτους στόχους της νέας παγκόσμιας πατρίδας που είναι η Τεχνική. Ο άνθρωπος με το ίδιο του το χέρι θέλει να τελειώσει με την ανθρωπιά του. Θέλει να γίνει μετα-άνθρωπος. Δουλεύει ήδη τον νέο του τόπο: τον Post-human(μετα-άνθρωπος). Και η πορεία αυτή της μεταβολής περνά από τέτοιες αποφάσεις όπως είναι και η δυνατότητα αλλαγής ονόματος. Μιλάμε πια για το τέλος της Τέχνης, για το τέλος της φυσικής λειτουργίας, για το Ιστορικό και θρησκευτικό τέλος.
Όσοι δε βιαστούν να χαρακτηρίσουν τις παρατηρήσεις μου αποτέλεσμα χριστιανικών προκαταλήψεων, τους παραπέμπω να διαβάσουν την οδύσσεια του Ομήρου. Όσο ήταν ο "κανένας", όσο έψαχνε για να γλιτώσει ο Οδυσσέας από τον Πολύφημο και τους άλλους Κύκλωπες, τόσο τριγυρνούσε παντού ανέστιος, ταλαιπωρημένος, με τους συντρόφους τους νεκρούς, τα κύματα να απειλούν το πλοίο του και τα στοιχεία της φύσης να τον βασανίζουν. Τράβηξε τα πάνδεινα ο Οδυσσέας ως "κανένας". Χρειάστηκε μετά από τόσες περιπέτειες να επιστρέψει στην πατρίδα του την Ιθάκη, να ξαναβρεί τους δικούς του, την οικογένειά του, να ξαναβρεί το όνομά του. Ο Οδυσσέας, επιστρέφοντας στο όνομά του, βρήκε την πραγματική θέση του στο Σύμπαν και τον Κόσμο. Κόβοντας την σχέση με τους γονείς, αρνούμενοι το όνομα που μας έδωσαν ,αρνούμαστε και τις ουσιαστικές ρίζες του εαυτού μας. Άριζοι άνθρωποι ίσον διαρκές βάσανο. Διαρκής ταλαιπωρία. Θυμίζουν τον αστροναύτη εκείνο που έχασε το "ομφάλιο" δέσιμό του με το διαστημόπλοιο και χάθηκε στο σύμπαν, διαλυόμενος ως ύλη.
Δίχως τη σχέση με τους γονείς του που καθορίζει ευλογημένα το όνομα που του δίνουν, ο άνθρωπος παύει να είναι άνθρωπος. Γίνεται ένα ουδέτερο, αχαρτογράφητο, πειθήνιο και ελεγχόμενο εργαλείο ενός κόσμου που αρχίζει και τελειώνει στα όρια της Τεχνικής. Μιας παγκοσμιοποιημένης Τεχνικής που υπάρχει δίχως συναίσθημα, δίχως πολιτισμό ,δίχως παραδόσεις και ιστορικές μνήμες.
