Ο Αλέξανδρος κυνηγός: ο νέος βασιλιάς

Αναπαράσταση της τοιχογραφίας με τη σκηνή του κυνηγιού από τον βασιλικό τάφο ΙΙ, στη Βεργίνα.

Εισήγηση της Χρυσούλας Σαατσόγλου-Παλιαδέλη σε ημερίδα συντήρησης

Τριάντα τέσσερα χρόνια αφότου ήρθε στο φως από τον καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικο, ανάμεσα στα υπόλοιπα θαυμάσια ευρήματα της Βεργίνας, η τοιχογραφία με τη σκηνή του κυνηγιού που κοσμεί την πρόσοψη του τάφου του Φιλίππου Β′ παραμένει γρίφος για τους ερευνητές, τους οποίους δεν σταματά να εκπλήσσει. Ποιους απεικονίζει η μήκους 5,56 μ. παράσταση και τι είδους μηνύματα μεταφέρει;

Η ευρωβουλευτίνα, καθηγήτρια Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Χρυσούλα Σαατσόγλου-Παλιαδέλη, διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα, ανέλαβε ως συνεχίστρια του Ανδρόνικου να μελετήσει το σπάνιο έργο, επιχειρώντας να ρίξει φως στα μυστικά του.

Ήδη από τη δημοσίευση της τοιχογραφίας, το 2004, η κ. Παλιαδέλη πρότεινε ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε στην τοιχογραφία το νεαρό Αλέξανδρο και τον πατέρα του σε κυνήγι. Μέσα από τη μελέτη της, καταλήγει σήμερα σε μία σειρά συμπερασμάτων που ενισχύουν την απόδοση του τάφου στον Φίλιππο Β′ και συμβάλλουν στη χρονολόγησή του, ενώ παράλληλα αποκρυπτογραφούν κάποια από τα «μηνύματα» της τοιχογραφίας, αναδεικνύοντας την πολιτική της διάσταση!

«Πρόκειται για ένα πολύτιμο δείγμα ζωγραφικής υψηλής τέχνης του 4ου αιώνα π.Χ., την περίοδο δηλαδή της ακμής της ελληνικής ζωγραφικής», εξηγεί στον «Αγγελιοφόρο» η κ. Παλιαδέλη. «Μαζί με την τοιχογραφία του τάφου της Περσεφόνης είναι από τα ελάχιστα έργα ζωγραφικής που έχουν σωθεί από την αρχαιότητα».

Η μελέτη της τοιχογραφίας με τη σκηνή του κυνηγιού επιτρέπει, σύμφωνα με την κ. Παλιαδέλη, και την επανεξέταση του μνημειακού ψηφιδωτού των ελληνιστικών χρόνων από τη βίλα του Φαύνου στην Πομπηία, που εικονίζει τη μάχη του Αλεξάνδρου εναντίον των Περσών. «Η τοιχογραφία της Βεργίνας έχει πολλά κοινά αισθητικά στοιχεία με το ψηφιδωτό της Νάπολης, το οποίο αντιγράφει χαμένο ζωγραφικό έργο του 4ου αιώνα. Η συσχέτιση με οδήγησε σε μία προσπάθεια να κατανοήσω το ψηφιδωτό, για το οποίο, παρά την τεράστια βιβλιογραφία, υπάρχουν κενά που πρέπει να συζητηθούν».

Τα νέα δεδομένα από την τοιχογραφία της Βεργίνας οδηγούν σε νέες δυνατότητες αποκατάστασης της μορφής και των διαστάσεων του χαμένου ζωγραφικού έργου που αντιγράφει το ψηφιδωτό της Νάπολης, ενώ επιπλέον στηρίζουν νέες προτάσεις για τη δημιουργία της εικονιζόμενης μάχης, όχι από τον Φιλόξενο, όπως πιστευόταν μέχρι τώρα, αλλά από τον Αριστείδη ΙΙ.

Η συσχέτιση των δύο έργων ενισχύει την πολιτική διάσταση της τοιχογραφίας με το κυνήγι. «Τα δύο έργα εκπέμπουν παρόμοιο πολιτικό μήνυμα: ο Αλέξανδρος απεικονίζεται στην αρχή της καριέρας του και στο ζενίθ της. Το γεγονός ότι μετέχει στο κυνήγι αποδεικνύει ότι είναι ικανός να διεκδικήσει το θρόνο ως διάδοχος, το κυνήγι δεν ήταν απλώς σπορ αλλά κάτι σαν πόλεμος για τους Μακεδόνες, ένα είδος ενηλικίωσης. Βρίσκω αρκετά κοινά σημεία, λοιπόν, στο πολιτικό μήνυμα των δύο έργων: είναι ο Αλέξανδρος ο επόμενος βασιλιάς στη Μακεδονία και ο μεγάλος βασιλιάς στην Περσία», εξηγεί η κ. Παλιαδέλη.

Η κ. Παλιαδέλη θα παρουσιάσει την εισήγησή της σε ημερίδα συντήρησης με θέμα «Τοιχογραφία», που διοργανώνεται αύριο (9.00-15.00) στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

(σ.σ. Τὸ κείμενο εἶναι γραμμένο τὸ 2011)

Πηγή: Αρχαιολογία Online