ΘΕΛΟΥΜΕ ΔΙΑΒΑΣΜΑ, ΙΣΩΣ ΚΑΙ "ΔΙΑΒΑΣΜΑ"...
Όταν μπαίνω σ’ ένα βιβλιοπωλείο ντρέπομαι τόσο πολύ, καθώς συνειδητοποιώ πόσο λίγο χρόνο αφιερώνω στο διάβασμα.
Και μετά, θέλω να έχω γνώμη για όλα, να λέω την εξυπνάδα μου για κάθε φλέγον σύγχρονο ή παλιότερο θέμα, να έχω άποψη, να δημιουργώ κλίμα, να δείχνω πως κάτι είμαι.
Και τι είμαι; Βασικά ένας αγράμματος.
Ξέρω τόσο λίγα. Ημιμάθειας το ανάγνωσμα.
Έχω διαβάσει κάποια πράγματα, και μετά, τέλος. Καμία ενημέρωση πλέον. Τι λέει η επιστήμη, νέες έρευνες, πανεπιστήμια, επίσημοι φορείς. Τίποτε. Δεν με αφορούν αυτά. Βλέπω σήριαλ, τηλεπαιχνίδια, μουσικούς διαγωνισμούς, και ταινίες.
Μετράω πόση ώρα διαβάζω ένα βιβλίο κάθε μέρα, και υπάρχουν μέρες που δεν διαβάζω τίποτε και καθόλου. Ούτε λεπτό, ούτε δύο σελίδες.
Κι όταν διαβάζω, τι διαβάζω; Βιβλία φτήνιας συνήθως.
Το θέμα είναι να διαβάζεις κάτι που σε πάει μπροστά, που κουράζει λίγο το μυαλό, και το προχωρά. Κάτι που δεν ήξερες.
Να ψαχτείς λιγάκι. Κι ας μπερδευτείς και κάμποσο.
Κι ας αμφισβητήσεις. Κι ας απορήσεις. Κι ας αναρωτηθείς.
Το θέμα είναι το μυαλό να προχωρήσει, να εμβαθύνει, να φιλοσοφήσει, να ανοίξει, να χωρέσει φως γνώσης κι αλήθειας.
Ο άγιος Πορφύριος έμπαινε στο αμφιθέατρο της ιατρικής να ακούσει παραδόσεις, να ενημερωθεί. Άκουγε όπερα, συνιστούσε σε όλους να προχωρούν, να προοδεύουν, να μη φοβούνται τη γνώση.
Την ίδια εποχή, άλλοι πνευματικοί στην Ελλάδα, συμβούλευαν πνευματικά τους παιδιά να μη σπουδάσουν στο εξωτερικό, για να μη χάσουν την πίστη τους, για να μη γνωρίσουν ¨κακές παρέες¨, να μην παρασυρθούν σε αμαρτίες, να μην κάνουν προγαμιαίες σχέσεις και μπλέξουν. Όλη η αγωνία συνίστατο σε κάτι τέτοια θέματα. Με πνεύμα φοβικό, χωρίς αέρα ούτε ελευθερίας, ούτε αυτοδιάθεσης. Άπειρα τέτοια παραδείγματα ανθρώπων που τώρα χτυπούν το κεφάλι τους, που έμειναν πίσω σε πολλά, ακολουθώντας τέτοιες συντηρητικές νοοτροπίες, που τότε νόμιζαν ότι είναι οι γνήσια ορθόδοξες.
Μερικοί, αυτά που μάθαμε πριν δεκαετίες, αυτά ξέρουμε ακόμα.
Χωρίς καμία διάθεση για κάτι περισσότερο.
Κλειδώσαμε. Είμαστε πλούσιοι.
¨Πεπλουτήκαμεν¨.
Κάτι σαν πνευματική αυτοϊκανοποίηση.
Πίσω από όλη αυτή τη νοοτροπία, που είναι αρκετά ελληνική και δυστυχώς και… θρησκευτική, κρύβονται διάφοροι λόγοι.
Ένας είναι η τεμπελιά. Βαριέσαι να διαβάσεις. Θέλει χρόνο όλο αυτό.
Άλλος λόγος, μια αίσθηση αυτάρκειας: Τα ξέρω εγώ. Σιγά τώρα, που θα μάθω τι λέει ο ένας κι ο άλλος. Τα ξέρω τα πιο πολλά, δεν μου χρειάζονται καινούργια. (Τα πιο πολλά, εδώ, είναι τα ελάχιστα που μάθαμε κάποτε)
Άλλος λόγος είναι μια φοβικότητα και ανασφάλεια, που οδηγεί σε αμυντικούς μηχανισμούς: Κι αν διαβάσω κάτι που θα με κλονίσει και με τρομάξει και χάσω την πίστη μου; Ας κλειστώ καλύτερα στο καβούκι μου, στον μικρόκοσμό μου.
Κλείνομαι λοιπόν, δαιμονοποιώ τη γνώση και την εξέλιξη, κι ονομάζω αμυντικά το μικρόκοσμό μου, ¨σύμπαν¨!!
Ο κόσμος μου, το σύμπαν όλο! Νομίζεις.
Μα ο κόσμος προχωρά, εξελίσσεται, ανακαλύπτει, ρωτά, ωριμάζει.
Μερικοί από εμάς, ενώ είμαστε εμμονικά κλειστοί στο άνοιγμα νέων γνώσεων, αγνοούμε δυστυχώς και τη δική μας πίστη.
Δεν ξέρουμε ποια είναι στ’ αλήθεια αυτά που λέμε ότι δήθεν πιστεύουμε.
Ερώτηση: ποιος από μας έχει διαβάσει έστω μια φορά, όλη, μα όλη την αγία Γραφή;.. Μα όλη! Πόσοι είμαστε;
Εσύ, έχεις διαβάσει άραγε όλη την αγία Γραφή;
Έστω από περιέργεια, να δεις τι λέει, ρε παιδί μου, αυτό το Βιβλίο!
Κι όμως, ενώ δεν την έχεις διαβάσει, λες ότι πιστεύεις, ότι ξέρεις, ότι είμαστε οι καλύτεροι, οι πιο αληθινοί, οι πιο φωτισμένοι.
Ξέρεις να απαξιώνεις άλλους, να τους υποτιμάς εύκολα, και να τονίζεις τη δική μας ανωτερότητα, την οποία όμως τόσο τραγικά αγνοείς, και δεν μπορείς να αποδείξεις.
Το μόνο επιχείρημα είναι, ¨διότι έτσι σου λέω εγώ!¨, ή, ¨αυτό είναι έτσι, διότι έτσι το πιστεύω εγώ.¨
Τρέχα γύρευε.
Ρώτησα κάποτε έναν παραδοσιακό και φιλομόναχο δεσπότη να μου πει ένα βιβλίο να διαβάσω, να μου προτείνει κάτι. Και με εξέπληξε με την απάντησή του: αυτό τον καιρό, πάτερ μου, διαβάζω το Κοράνι. Θέλω να δω τι πιστεύουν τόσα εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη. Δεν μπορώ διαρκώς να κρίνω, να σχολιάζω, να κατηγορώ, χωρίς μάλιστα να ξέρω καν τι λέει αυτό το βιβλίο.
Πριν καιρό, διάβασα ένα βιβλίο ψυχολογίας που αφορά τα ζευγάρια και τις σχέσεις τους, συνέχισε ο δεσπότης. Πέρυσι διάβασα ένα βιβλίο για την ιστορία του ποδηλάτου, και ένα βιβλίο ευρωπαϊκής ιστορίας.
Κάτι τέτοιο εννοώ.
Άνοιγμα.
Ευρύτητα κι ευρυχωρία πνεύματος.
Αφοβία αγίου Πνεύματος.
Ευελιξία, ευριμάθεια, έλλειψη μισαλλοδοξίας, διάθεση κατανόησης του άλλου.
Και ταυτόχρονα, φροντίδα για τη διατήρηση της προσωπικής σου ταυτότητας και ιδιοπροσωπείας.
Η Ορθοδοξία, δεν έχει κάτι να φοβηθεί, ούτε γκρεμίζεται απ’ τη γνώση. Αυτό που γκρεμίζεται - για να γκρεμίζεται! - θα πει ότι δεν μπορεί να σταθεί όρθιο.
Αν δεν μπορεί, ε τότε ας γκρεμίσει! Θα γκρεμίσει έτσι κι αλλιώς κάποτε. Εκτός κι αν το κρατάμε με νύχια και με δόντια, δηλαδή με φανατισμό και εμμονή, μόνο και μόνο για να λέμε ότι το κρατάμε.
Η λύση πάντως δεν είναι ούτε οι βρισιές στους άλλους, ούτε η απροϋπόθετη απαξίωση και υποτίμησή τους, ούτε οι εμμονές μου σε πράγματα που εν πολλοίς αγνοώ.
Θυμάμαι έναν παππούλη στη γειτονιά μου, όταν ήμουν μικρό παιδί δημοτικού, που όταν πήγαινε στη λαϊκή με μια ομάδα αντιαιρετική για να αντιμετωπίσουν τους χιλιαστές που μοίραζαν φυλλάδια, είχε ως επιχείρημα εναντίον των μαρτύρων του Ιεχωβά κάτι ατάκες του τύπου ¨φύγετε ρε κερατάδες, μας βρωμίσατε τη γειτονιά!¨ .
Άκουγα τον ιερέα μας να μιλάει έτσι – παιδί εγώ τότε - κι απορούσα, πώς μπορεί να είσαι ορθόδοξος, καλός, αληθινός, και μάλιστα ιερέας και να λες τους άλλους ¨κερατάδες, φύγετε, μας βρωμίσατε!¨
Τα λόγια αυτά, στα παιδικά μου αυτιά φάνταζαν πολύ ξένα.
Οι μάρτυρες του Ιεχωβά, με τα καφέ κουστουμάκια και τη φροντισμένη χωρίστρα τους, να χρησιμοποιούν διαρκώς αγιογραφικά ρητά, κι εμείς… να βρίζουμε ορθόδοξα.
Και ταυτόχρονα όλο αυτό, το ονομάζαμε ¨αντιαιρετικό αγώνα¨ και ¨ορθόδοξο επίπεδο¨.
Θέλω να πω.
Κατάλαβες.
Σίγουρα, θέλουμε πολύ διάβασμα.
Ίσως, και λίγο ¨διάβασμα¨…
-----------------------------------------------------
φωτογραφία:
η επίσκεψη σε μουσεία,
ανοίγει το νου, επίσης...
-----------------------------------------------------
