Ένας παράλογος συλλογισμός - α´.
Σίσυφος (1548–49) του Titian, Μουσείο Prado , Μαδρίτη, Ισπανία
Πηγή: wikimedia.org
Η δίψα μας να καταλάβουμε και η νοσταλγία μας για το απόλυτο δεν εξηγούνται παρά εφόσον, ακριβώς, μπορούμε να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε πολλά πράγματα. Είναι μάταιο ν' αρνηθούμε παντελώς τη λογική. Έχει τη δική της τάξη και χάρη, σ' αυτήν είναι αποτελεσματική. Και τούτη η τάξη είναι, για την ακρίβεια, η ανθρώπινη εμπειρία. Γι' αυτό το λόγο πασχίζουμε να καταστήσουμε τα πάντα πιο σαφή. Αν δεν μπορούμε να το πετύχουμε, αν το παράλογο γεννιέται μ' αυτή την ευκαιρία, αυτό συμβαίνει επειδή συνυπάρχουν η αποτελεσματική μα περιορισμένη λογική και το ανορθολογικό που διαρκώς ξαναγεννιέται. Όταν λοιπόν ο Σεστόφ εκνευρίζεται με μια πρόταση του Χέγκελ, του είδους: «Οι κινήσεις του ηλιακού συστήματος πραγματοποιούνται σύμφωνα με αμετάβλητους νόμους κι αυτοί οι νόμοι διέπουν την ύπαρξη του», όταν βάζει όλο το πάθος του για να διαλύσει τον ορθολογισμό του Σπινόζα, παραδέχεται ορθά τη ματαιότητα κάθε λογικής. Εξ ου, με μια επιστροφή φυσική και αδικαιολόγητη, το συμπέρασμα της υπεροχής του ανορθολογικού. Αλλά αυτό το συμπέρασμα δεν είναι ευκολονόητο. Γιατί μπορεί να επέμβουν εδώ οι έννοιες του ορίου και του επιπέδου. Οι νόμοι της φύσης είναι έγκυροι μέχρις ενός σημείου, όταν όμως το ξεπεράσουν στρέφονται εναντίον τους κι έτσι γεννιέται το παράλογο. Ή πάλι, μπορεί να ισχύουν στο επίπεδο της περιγραφής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στο επίπεδο της εξήγησης αληθεύουν.
Όλα εδώ θυσιάζονται στο ανορθολογικό και, αφού η απαίτηση για σαφήνεια εξαφανιστεί, εξαφανίζεται τότε και το παράλογο μαζί με έναν από τους όρους της σύγκρισης του. Αντίθετα, ο παράλογος άνθρωπος δεν προβαίνει σε τούτη την ισοπέδωση. Ξέρει ότι πρέπει ν' αγωνιστεί, δεν περιφρονεί τη λογική και παραδέχεται το αλόγιστο. Καλύπτει έτσι με το βλέμμα όλα τα δεδομένα της εμπειρίας και είναι ελάχιστα διατεθειμένος να κάνει το άλμα προτού μάθει. Ξέρει μονάχα ότι σ' αυτή την αφυπνισμένη συνείδηση δεν υπάρχει πια θέση για την ελπίδα.
Albert Camus
Ο μύθος του Σίσυφου
Εκδ. Καστανιώτη
.~`~.
Πηγή: Δ`~. Κοσμοϊδιογλωσσία
