Εναντίον του παιδομαζώματος
Ενα από τα γνωστότερα έθιμα της χώρας μας, οι Γενίτσαροι της Νάουσας, το οποίο έχει καταβολές από την αρχαιότητα και έχει συνδεθεί έντονα με την προεπαναστατική περίοδο.
Όπως είναι γνωστό, η Οθωμανική Αυτοκρατορία στρατολογούσε, ακόμη και με τη βία, παιδιά των υπόδουλων λαών και δημιουργούσε τα περιβόητα τάγματα των Γενιτσάρων (γενί-τσερί, δηλαδή "νέος στρατός").
Αν και σε όλη την Ελλάδα η στρατολόγηση γινόταν με κάθε τρόπο, η προνομιούχος Νάουσα δεν είχε υποστεί αυτό τον σκληρό φόρο αίματος. Αυτό όμως διήρκεσε μέχρι το 1705, όταν ο Σουλτάνος έστειλε τον σιλαχτάρη των ανακτόρων Αχμέτ Τσελεμπή για να κάνει το πρώτο παιδομάζωμα στην Νάουσα - και το τελευταίο απ' ότι φαίνεται στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η πόλη όχι μόνο δεν παρέδωσε τα παιδιά της, αλλά σκότωσε και τον απεσταλμένο! Ήταν τότε ημέρες της αποκριάς. Το γεγονός αυτό ήταν αφορμή ώστε πολλοί Ναουσαίοι να βγουν κλέφτες στο Βέρμιο, υπό την αρχηγία του φημισμένου κλεφταρματωλού καπετάν Ζήση Καραδήμου. Ωστόσο το αντάρτικο σώμα του Καραδήμου τελικά καταστράφηκε.
Στην επόμενη αποκριά οι νέοι της Νάουσας ντύθηκαν με την αρματολική τους φορεσιά με περίσκεψη. Φόρεσαν τον "πρόσωπο" όπως έφθασε στις ημέρες μας από την αρχαιότητα, τα ασημικά που σχημάτιζαν έναν τέλειο θώρακα, τις πάλες τους και όλα τα εξαρτήματα τους. Ενθυμούμενοι τα παλικάρια του Καραδήμου, τριγύρισαν τα όρια και το κέντρο της Νάουσας, χορεύοντας από γειτονιά σε γειτονιά.
Το ίδιο δρομολόγιο ακολουθείται μέχρι και σήμερα από τα μπουλούκια, με ιεροτελεστική ευλάβεια σε κάθε Αποκριά.
(Απόσπασμα του βιβλίου "Γιανίτσαροι και Μπούλες της Νιάουστας" του Τάκη Μπάιτση).
Εικονιζόμενος: Ευάγγελος Θεοδωρίδης, Όμιλος Γενίτσαροι και Μπούλες, Νάουσα
Φωτογραφία: Ηλίας Περγαντής
Πηγή: Θεοφάνης Μαλκίδης
Στην διάρκεια της τέλεσης του εθίμου ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδρομή-δρομολόγιο (κόκκινη γραμμή), από προφορικές μαρτυρίες γνωρίζουμε ότι ήταν εντός των παλιών ορίων την πόλης της Νάουσας.
Οι στασεις:
1η στάση: Δημαρχείο :Συγκέντρωση Μπουλουκιού για να πάρει ο αρχηγός την άδεια από τον δήμαρχο της πόλης και να ξεκινήσουν να χορεύουν στους δρόμους.
2η στάση: Τριόδι του Λάμνια
3η στάση: Καμένα
4η στάση: Πουλιάνα
5η στάση: Μπατάνια
6η στάση: Κιόσκι
7η στάση: Αη-Γιώργης
8η στάση: Αλώνια : Τα Αλώνια είναι η τελευταία στάση όπου οι χορευτές βγάζουν τον πρόσωπο και χορεύουν μαζί με παλιούς χορευτές.
Αφού τελειώσουν τους χορούς στα "Αλώνια" κρατώντας τις πάλες τους και τραγουδώντας πατινάδες, ακολουθούν τη διαδρομή προς τα Καμένα (κίτρινη γραμμή), αποδίδοντας φόρο τιμής στους παλαιότερους χορευτές για τη συμβολή τους στο έθιμο.
Κοντά στο δημοτικό σχολείο «Γαλάκεια», χορεύουν, και κυρίως τραγουδούν, την πατινάδα του «Νικολάκη», ένα θρηνητικό τραγούδι για τον χαμό δύο παλικαριών στη θάλασσα, που το γνωρίζουμε σε παραλλαγές και από άλλα μέρη της Ελλάδας.
Την επόμενη ημέρα είτε την Δευτέρα μετά την Κυριακή της Αποκριάς είτε την Καθαρά Δευτέρα ακολουθούν τα «ΤΡΑΠΕΖΙΑ» που οργανώνουν οι οικογένειες των χορευτών.
Το βράδυ της Καθαράς Δευτέρας, μετά το πέρας της υποδοχής των χορευτών στα διάφορα σπίτια της πόλης, δίνεται ο «Όρκος», μια υπόσχεση συγχώρεσης όλων από όλους, η οποία "σφραγίζεται" με το ταυτόχρονο χτύπημα των σπαθιών πάνω από το κεφάλι του ζουρνατζή. Οι παλες θα ξαναβγούν από το θηκάρι του χρόνου πια, αν και την επόμενη Κυριακή της Ορθοδοξίας θα δοθεί μια τελευταία ευκαιρία να δούμε αρκετούς από τους (νεαρότερους κυρίως ) χορευτές να χορεύουν στο Σπήλαιο.
