Ἡ ἀπελευθέρωσις τῆς Τενέδου (24 Ὀκτ.1912)
τοῦ Ἀντιναυάρχου (Π.Ν.) ἐ.ἀ. Δ.Λισμάνη
Με πρωτοβουλία του ναυάρχου Π. Κουντουριώτη,την 24η Οκτωβρίου κατελήφθη η Τένεδος. Ο ναύαρχος είχε δηλαδή τολμήσει να προωθήσει τον «Αβέρωφ»,ακριβώς έξω από τα Δαρδανέλλια, κάτω από τα τουρκικά φρούρια και να τον αγκυροβολήσει εκεί.
Η κατάληψη της Τενέδου είχε ιδιαίτερη επιχειρησιακή σημασία.Έγινε η πιο προωθημένη βάση των μικρών περιπολικών σκαφών του Στόλου μας, τα οποία ανακουφίσθηκαν από τις ακατάπαυστες -ανά διήμερο- διαδρομές από Μούδρο προς το στόμιο Δαρδανελλίων και αντιστρόφως. Οι περιπολίες στις προσβάσεις των Στενών,για επιτήρηση και εντοπισμό του τουρκικού στόλου, γινόντουσαν σε συνεχή βάση,κάτω από τους σκληρούς βόρειους ανέμους του χειμώνα (τις τρομερές «κατεβασιές»),με τρικυμιώδη θάλασσα και τσουχτερό κρύο και με τα περιπολικά να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα μάχης.
Ο κυβερνήτης του «Αβέρωφ»,Σοφ. Δούσμανης,διηγείται ότι ήταν τόσο ενθουσιασμένος ο Κουντουριώτης, από την κατάληψη της Τενέδου, ώστε του είπε ότι ήθελε να τηλεγραφήσει στην Κωνσταντινούπολη,για να προκαλέσει τον τουρκικό στόλο σε έξοδο. Ο Δούσμανης προσπάθησε να τον αποτρέψει, αλλά ο ναύαρχος,με το πείσμα και τη λεβεντιά του,κάλεσε πάνω στον «Αβέρωφ» τον τούρκο τηλεγραφητή της Τενέδου και τον διέταξε να στείλει προς τον Υπουργό των Ναυτικών στην Κωνσταντινούπολη το εξής τηλεγράφημα (στα Γαλλικά):
«Ἀποβιβάσας τά στρατεύματά μου καί καταλαβών τήν νῆσον,ἀναμένω στόλον ὑμῶν. Ἐάν ὁ Στόλος σας δέν ἔχει γαιάνθρακας, εἶμαι προθυμότατος νά τῷ παραχωρήσω τοιούτους».
Το τηλεγράφημα έμεινε χωρίς απάντηση.
Εις την κατάληψιν της Τενέδου έλαβε μέρος όλος ο Στόλος, μη εξαιρουμένων ούτε των χαϊδεμένων τορπιλοβόλων, τα οποία εστριφογύριζαν μπρος στον λιμένα της πόλεως και ανάμεσα από τα άλλα πλοία,σαν σκυλάκια,ούτε του υποβρυχίου. Είναι το μόνο απελευθερωθέν νησί,εις το οποίον έγινε τόση τιμή και παράτα.
Οι τούρκοι του νησιού,όταν πρωτοείδαν τα Ελληνικά αντιτορπιλλικά,εγέλασαν με περιφρόνησιν και ερωτούσαν τους χριστιανούς αν με αυτά τα πλοία ήλθαμε να κυριαρχήσωμεν του Αιγαίου: «Ου! Ου! Ντενεκέ παμπόρ!».
Όταν αργότερα είδαν τον «Αβέρωφ»,κατελήφθησαν από ρίγος και είπαν: «Μπρε! Μπρε!Μεγάλο, κοτζαμάν παμπόρ!».
Όταν δε εφάνη και το υποβρύχιό μας «Δελφίν»,τότε οι τούρκοι έμειναν χάσκοντες,φωνάζοντες: «Ου! Ου! Σεϊτάν παμπόρ!»(διαβολοκάραβο).
ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ (ΤΕΥΧΟΣ 581,ΣΕΛ. 74-75)
