Η μάχη του Δρίσκου 28/11/1912
Επιστολικό δελτάριο: Επιχειρήσεις του Στρατού ξηράς στο Δρίσκο το 1912.
Στις 24 Νοεμβρίου 1912 ο Κ. Σαπουντζάκης έδωσε διαταγή να καταληφθούν τα Γιάννενα. Ιδιαίτερα δε στους Γαριβαλδινούς και στον αρχηγό τους Αλεξ. Ρώμα έδωσε διαταγή να καταλάβουν την περιοχή του Δρίσκου και τα παράλια της λίμνης των Ιωαννίνων.
Έτσι, τρεις λόχοι Γαριβαλδινών με αρχηγό τους τον ταγματάρχη Μπαρδόπουλο κατέλαβαν τη στενωπό των Λυγκιάδων στις 26 Νοεμβρίου 1912, επικρατώντας στην περιοχή του Τουρκικού στρατοπέδου του Δρίσκου. Άλλοι τρεις λόχοι με αρχηγό τον Ρώμα ενώθηκαν με Μονάδες του Ελληνικού πεζικού κι απομάκρυναν τον Τουρκικό στρατό από την πεδιάδα. Οι Τούρκοι, περισσότεροι από 600, τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας πίσω τους πολεμικό υλικό . Αρκετοί συνελήφθηκαν αιχμάλωτοι.
Όμως την επομένη (27 Νοεμβρίου 1912) από την πλευρά της λίμνης και της κορυφογραμμής Προφήτη Ηλία, Μονής Τζούρας εμφανίστηκαν περισσότεροι από οκτώ χιλιάδες Τούρκοι. Διέθεταν δύο μυδραλιοβόλα κι ενισχύονταν από τουρκικό πυροβολικό που ήταν εγκατεστημένο στο νησί της λίμνης Παμβώτιδος.
Οι Γαριβαλδινοί αξιωματικοί κατάφεραν κι απέκρουσαν την πρώτη επίθεση, είχαν όμως απώλειες δύο νεκρούς τον Βραχνό και τον Μακρή και τραυματίες τους: Βέργη, Σκορδαρά και τον ταγματάρχη Μπαρδόπουλο.
Στις 28 Νοεμβρίου 1912 οι Τούρκοι τοποθετούν τηλεβόλα κοντά στη λίμνη, στο Χάνι της Λεύκας κι επαναλαμβάνουν περισσότερο ενισχυμένοι την επίθεση.
Οι Έλληνες είχαν ενισχυθεί με ένα πυροβόλο Schneider Danglis 75 χιλ. ορειβατικό. Όλοι οι Γαριβαλδινοί ήταν, δυστυχώς ,οπλισμένοι με όπλα τύπου Γκρα. Αυτά μειονεκτούσαν, γιατί μετά τις βολές έβγαζαν καπνό που πρόδιδε τις θέσεις των πολεμιστών που τα κρατούσαν. Τους Γαριβαλδινούς ήρθαν να ενισχύσουν 44 Έλληνες στρατιώτες οπλισμένοι με όπλα μάνλιχερ.
Δυστυχώς, όμως, ο Μπαρδόπουλος τραυματίζεται για δεύτερη φορά. Τραυματίζεται και ο Αλ. Ρώμας. Έτσι, οι ελληνικές δυνάμεις έμειναν δίχως αρχηγό κι επιτελάρχη. Τραυματίστηκαν επίσης οι Γιοβάνης και Χατζηκυριάκος. Έχασαν τη ζωή τους οι: Γερακάρης, Τοπάλης και ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης. Επικεφαλής αυτή την κρίσιμη στιγμή τέθηκε ο Πεπίνο Γκαριμπάλντι.
Ο συνταγματάρχης Ματθαιόπουλος, ακολούθως, διέταξε να συμπτυχθούν τα ελληνικά τμήματα στο Μέτσοβο.
Οι Γαριβάλδηδες έχασαν στο πεδίο της μάχης περισσότερους από 200 άνδρες. Όμως οι Τούρκοι είχαν απώλειες περισσότερους από 1.400 άνδρες. Το Τουρκικό στράτευμα γύρω από τα Γιάννενα είχε αποδυναμωθεί.
Στη συνέχεια οι Γαριβαλδινοί κατευθύνθηκαν προς την περιοχή της Πέτρας όπου μετέφεραν και τους τραυματίες τους.
Ο Δρίσκος είναι ορεινή δρυοσκέπαστη θέση σε ύψος 945 μ. περίπου 15 χιλ. ανατολικά από την πόλη των Ιωαννίνων (ανάμεσα στον ποταμό Άραχθο και στη λίμνη των Ιωαννίνων).
Στις 26 Νοεμβρίου του 1912 στον Δρίσκο έλαβε χώρα η ομώνυμη μάχη μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων (φάλαγγα του συνταγματάρχη Μήτσα). Οι Τούρκοι διέθεταν πολυάριθμο στρατό και ανάγκασαν τις αριθμητικώς λιγότερες Ελληνικές δυνάμεις να υποχωρήσουν. (Στη μάχη αυτή σκοτώθηκε ο ποιητής Λ. Μαβίλης, αρχηγός του σώματος των Γαριβαλδινών.)
ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ . ΗΡΩΙΚΟΣ ΠΕΣΩΝ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΡΙΣΚΟΥ
Γεννήθηκε 6 Σεπτεμβρίου 1860 στην Ιθάκη. Πατέρας του ήταν ο Παύλος Μαβίλης, πρόεδρος των Δικαστηρίων της Ιονίου Πολιτείας και μητέρα του η Ιωάννα Καποδίστρια Σούφη, ανεψιά του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Από την πλευρά του πατέρα του ο Λορέντζος Μαβίλης είχε Ισπανική καταγωγή. Το εξελληνισμένο όνομά του ήταν Λαυρέντιος. Ξεκίνησε τις σπουδές του από το Εκπαιδευτήριο «Καποδίστριας» που είχε ιδρυθεί στην Κέρκυρα από το 1873. Ο δάσκαλός του, ο Ιωάννης Ρωμανός, γρήγορα αντιλήφθηκε την ιδιοφυΐα του και τον σύστησε στην Αναγνωστική Εταιρεία της Κέρκυρας (θεωρείται ως σήμερα το αρχαιότερο πνευματικό ίδρυμα της Ελλάδας). Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η Αναγνωστική Εταιρεία ήταν αυτή που οργάνωσε και διαμόρφωσε το κίνημα για την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα.
Ο Λορέντζος Μαβίλης το 1878 εισήχθη στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1879 πηγαίνει στη Γερμανία όπου συνέχισε τις σπουδές του στη Γλωσσολογία, Φιλολογία και Φιλοσοφία. Ο ίδιος ασχολείται με την ποίηση και τη λογοτεχνία. Η αγαπημένη του μορφή ποιήματος ήταν το σονέτο, δηλ. 14στιχο ποίημα που αποτελείται από δύο τετράστιχες και δυο τρίστιχες στροφές. Έγραψε εξαιρετικά σονέτα.
Ασχολήθηκε με τη σανσκριτική (μια αρχαία μορφή ινδικής γλώσσας) και μετέφρασε αποσπάσματα από το έπος «Μαχαμπχαράτα».
Ο Λορέντζος Μαβίλης γνώριζε καλά πολλές γλώσσες. Εκτός από Ελληνικά και Ισπανικά γνώριζε καλά Αγγλικά, Ιταλικά, Γερμανικά και Ινδικά. Αγαπούσε ιδιαίτερα το σκάκι. Το 1890 αναγορεύτηκε διδάκτορας της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Erlangen της Βαυαρίας με διατριβή του που αναφερόταν στο έργο του χρονογράφου της Βυζαντινής περιόδου Ιωάννη Σκυλίτση.
Επιστρέφοντας στην Κέρκυρα, έζησε ζωή άνετη και ποιοτική, όπως επιθυμούσε. Το 1894 στην Αθήνα ιδρύεται μυστική εταιρεία κατά τα πρότυπα της Φιλικής Εταιρείας με το όνομα Εθνική Εταιρεία. Ο Λορέντζος Μαβίλης προσχώρησε από τους πρώτους στην Εθνική Εταιρεία της Κέρκυρας που ίδρυσε εκεί ο Παύλος Μελάς κι έγινε πρόεδρος σε ένα από τα πέντε τμήματά της. Ο Λ. Μαβίλης ενθουσιάστηκε ιδιαιτέρως από τη γνωριμία του Παύλου Μελά και μετά τη συνάντησή του, με τον ηρωικό νέο συγκινημένος ομολόγησε: «Επιτέλους, είδα ολοζώντανο μπροστά μου ένα πλάσμα της φαντασίας μου». Σκοπός της Εθνικής Εταιρείας ήταν η αναζωπύρωση του εθνικού φρονήματος και η προετοιμασία για την απελευθέρωση.
Όλα αυτά τα χρόνια γράφει ακαταπαύστως ποιήματα, χωρίς όμως να τα εκδίδει. Αγωνίστηκε ηρωικά ως εθελοντής στην Κρήτη, αλλά και αργότερα με τη σειρά του στρατολόγησε άλλους εβδομήντα εθελοντές των οποίων τα έξοδα κάλυπτε ο ίδιος και αγωνίστηκε και για την απελευθέρωση της Ηπείρου (εκεί τραυματίστηκε στο χέρι). Όλα τα χρήματά του τα ξόδεψε στους αγώνες για την Κρήτη και στον ατυχή πόλεμο κατά των Τούρκων το 1897.
Το 1910 εκλέχθηκε βουλευτής. Με την ιδιότητα αυτή υπερασπίσθηκε με πάθος τη «γλώσσα του λαού».
Το 1912 η Λεγεώνα των Γαριβαλδινών κινήθηκε στην Ήπειρο, για να ενισχύσει τις δυνάμεις του Στρατηγού Κωνσταντίνου Σαπουντζάκη. Μέσα στη Λεγεώνα ξεχωρίζουν ο Λορέντζος Μαβίλης (κατετάγη ως εθελοντής Λοχαγός στους Γαριβαλδινούς) και η θρυλική εθελόντρια Ασπασία Ράλλη.
Στη μάχη του Δρίσκου 28 Νοεμβρίου 1912 μια σφαίρα πλήττει τον Λορέντζο Μαβίλη στο πρόσωπο και μετά άλλη μια. Προλαβαίνει να πει: «Επερίμενα πολλές τιμές, αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη ζωή μου για την Ελλάδα μου».
Μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο στρατιωτικό χειρουργείο. Εκεί ζήτησε μολύβι και χαρτί, επιθυμώντας να γράψει κάτι. Τον πρόλαβε ο θάνατος. Η σωρός του έμεινε στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής πριν θαφτεί στο χώμα της Ηπειρωτικής γης την οποία τόσο πόθησε να δει ελεύθερη.
Ο ποιητής που έγραψε το υπέροχο: «Πατρίδα, σαν τον ήλιο σου, ήλιος αλλού δε λάμπει!» δεν πρόλαβε να δει απελευθερωμένα τα Ιωάννινα και την Ήπειρο στις 22 Φεβρουαρίου του 1913.
ΓΑΡΙΒΑΛΔΙΝΟΙ
Επιστολικό δελτάριο: Επιχειρήσεις του Στρατού ξηράς στο Δρίσκο το 1912.
Οι Γαριβαλδινοί ή Γαριβάλδηδες ήταν αρχικά ένα σώμα από εθελοντές Ιταλούς αγωνιστές που ιδρύθηκε το 1862. Φορούσαν κόκκινο χιτώνιο, για να μην ξεχωρίζει επάνω του το αίμα, γι αυτό ονομάζονταν και «Ερυθροχίτωνες». Το σώμα τους έμεινε γνωστό είτε ως Φάλαγγα, είτε ως Τάγμα, είτε ως Λεγεώνα είτε απλά ως «Σώμα Γαριβαλδινών». Επεδείκνυαν φοβερό ηρωισμό και συνέχιζαν να αγωνίζονται ακόμα και τραυματισμένοι. Το όνομά τους το όφειλαν στον ιδρυτή του σώματος Ιωσήφ Γαριβάλδη (Giuseppe Garibaldi) ο οποίος υπήρξε Ιταλός πατριώτης και είχε γεννηθεί στη Νίκαια το 1807. Ο Γαριβάλδης πολέμησε για την ελευθερία της πατρίδας του αλλά και για την ελευθερία πολλών λαών. Εκτός από την Ελλάδα οι Γαριβαλδινοί αγωνίστηκαν και σε χώρες της μακρινής Λατινικής Αμερικής.
Οι Γαριβαλδινοί, ακόμα και όταν ο ιδρυτής τους πέθανε, συνέχισαν να αγωνίζονται, θεωρώντας την ελευθερία υπέρτατο αγαθό των ανθρώπων.
Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων στη μάχη του Δομοκού (5 Απριλίου 1897) και βοήθησαν τους Έλληνες να αποκρούσουν τον εχθρό. Και στους Βαλκανικούς πολέμους οι Γαριβαλδινοί έδρασαν στο πλευρό των Ελλήνων, για να απελευθερώσουν αλύτρωτα ελληνικά εδάφη από τους Τούρκους κατακτητές τους. Μεγάλη ήταν η αυτοθυσία τους στη Μάχη του Δρίσκου.
