Οι Μούσες της Ελληνικής Μυθολογίας
αναδημοσίευση από τον Ιχνηλάτη της Ιστορίας
Οι Μούσες στην αρχαία ελληνική μυθολογία είναι εννέα αρχαίες θεότητες. Ο Απόλλωνας ήταν ο ηγέτης τους (Απόλλων Μουσηγέτης). Αρχικά οι θεότητες αυτές ήταν νύμφες του βουνού και των νερών. Ο Ησίοδος στη Θεογονία αφηγείται: «Η Μνημοσύνη κοιμήθηκε στην Πιερία με τον γιο του Κρόνου και γέννησε αυτές τις παρθένες που μας κάνουν να ξεχνάμε τα βάσανά μας και απαλύνουν τους πόνους μας. Εννιά νύχτες συνέχεια ο συνετός Δίας, ανεβαίνοντας στο ιερό κρεβάτι του, κοιμόταν δίπλα στη Μνημοσύνη, μακριά απ’ όλους τους αθανάτους. Ύστερα από ένα χρόνο, όταν οι εποχές και οι μήνες είχαν συμπληρώσει τον κύκλο τους κι όταν πέρασαν πολλές μέρες η Μνημοσύνη γέννησε εννιά κόρες…, που όλες τις μάγευε η μουσική…». Τα ονόματά τους είναι: Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολυμνία, Ουρανία, Καλλιόπη.
Καλλιόπη (εκ του: καλή + ωψ = αυτή με τα όμορφα μάτια), η Μούσα της Επικής ποιήσεως
Κλειώ (εκ του: κλέος=δόξα), η Μούσα της Ιστορίας
Ευτέρπη (εκ του: ευ + τέρπω, καλώς τέρπω, ευχαριστώ), η Μούσα της Μουσικής και της Λυρικής ποιήσεως
Θάλεια (εκ του: θάλλω= ανθίζω, βλασταίνω, ακμάζω), η Μούσα της βουκολικής ποιήσεως και της Κωμωδίας
Μελπομένη (εκ του: μέλπω=μελωδώ + μένος), η Μούσα της Τραγωδίας
Τερψιχόρη (εκ του: τέρπω + χορός, η τέρπουσα δια του χορού), η Μούσα της Ορχήσεως
Ερατώ (εκ του: έρως), η Μούσα της Λυρικής και ειδικότερα της Ερωτικής ποιήσεως
Πολύμνια (εκ του: πολύς + ύμνος), η Μούσα της Ιερής ποιήσεως και των Ύμνων
Ουρανία (εκ του: ουρανός), η Μούσα της Αστρονομίας
Ο Παυσανίας υποστηρίζει ότι υπήρχαν δύο γενιές Μουσών, όπου στην πρώτη γενιά ήταν τρεις και ήταν κόρες του Ουρανού και της Γαίας, και στη δεύτερη ήταν εννέα και ήταν κόρες του Δία και της Μνημοσύνης.
Οι αρχαιότερες Ελικωνιάδες Μούσες ήταν οι εξής:
Μνήμη (μνήμη)
Μελέτη (μελέτη)
Αοιδή (τραγούδι)
Η ποιητική τέχνη χρειάζεται και τις τρεις αυτές Μούσες, χρειάζεται τον συνδυασμό του τραγουδιού, της μνήμης και της μελέτης. Γιατί για να τραγουδήσεις χρειάζεται πρώτα μνήμη, και μετά μελέτη (άσκηση).
Στους Δελφούς λάτρευαν τρεις μούσες, την Υπάτη, τη Μέση και τη Νεάτη ή Νήτη, οι οποίες έχουν την ίδια ονομασία με τις τρεις βασικές χορδές της λύρας. Κατά τον Πλούταρχο, όμως, σχετίζονται με τις τρεις περιοχές του κόσμου, την περιοχή των απλανών αστέρων, την περιοχή των πλανητών και την υποσελήνια περιοχή.
Οι Μούσες αποτελούν την πηγή έμπνευσης για κάθε διανοητική δραστηριότητα και σε πολλά μέρη λατρεύονταν με ιδιαίτερες τιμές, ενώ υπάρχει και ο Ορφικός Ύμνος των Μουσών. Ο Πλάτωνας μέσα στην Ακαδημία του είχε βωμό αφιερωμένο στις Μούσες, ενώ ο Όμηρος επικαλείται τη Μούσα Καλλιόπη σαν την πηγή της έμπνευσής του, κατά τη συγγραφή των επών του. Το ίδιο συναντάμε και στα έργα του Ησίοδου, αλλά και σε όλους τους μεγάλους δημιουργούς της αρχαιότητας. Έχει δε μείνει μέχρι τις μέρες μας ο όρος μούσα να χρησιμοποιείται συχνά για να δείξει ότι κάποιος (συνήθως κάποια) εμπνέει έναν καλλιτέχνη, έναν δημιουργό.
ΠΗΓΕΣ
- Musagora – Οι Μούσες
- Παράθυρο στην Ελλάδα – Οι Μούσες: οι θεότητες της χαράς και των τεχνών
- Ελληνική Μυθολογία – Οι Μούσες
- Ησίοδος, Θεογονία 53
- Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις / Βοιωτικά (9), 29.2)
- Πλουτάρχου, Συμποσιακά, βιβλίο Θ΄, πρόβλημα ΙΔ΄ (Περί τοῦ ἀριθμοῦ τῶν Μουσῶν ὅσα λέγεται μη κοινῶς)
- Πλουτάρχου, Συμποσιακά, Θ΄ πρόβλ. ΙΔ’ 744
- Πλουτάρχου, Συμποσιακά, Θ΄ πρόβλ. ΙΔ’ 745
- Ορφικός Ύμνος (76) Μουσῶν
Σελίδα Πηγής
Το είδαμε: ΑΒΕΡΩΦ Διαδικτυακό Θωρηκτό
ΟΡΦΕΥΣ ΠΡΟΣ ΜΟΥΣΑΙΟΝ
Εὐτυχῶς χρῶ, ἑταῖρε.
Μάνθανε δή, Μουσαῖε, θυηπολίην περισέμνην,
εὐχήν, ἣ δή τοι προφερεστέρη ἐστὶν ἁπασέων.
Ζεῦ βασιλεῦ καὶ Γαῖα καὶ οὐράνιαι φλόγες ἁγναὶ
Ἠελίου, Μήνης θ' ἱερὸν σέλας Ἄστρα τε πάντα∙
καὶ σύ, Ποσείδαον γαιήοχε, κυανοχαῖτα,
Φερσεφόνη θ' ἁγνὴ ∆ημήτηρ τ' ἀγλαόκαρπε
Ἄρτεμί τ' ἰοχέαιρα, κόρη, καὶ ἤιε Φοῖβε,
ὃς ∆ελφῶν ναίεις ἱερὸν πέδον∙ ὅς τε μεγίστας
τιμὰς ἐν μακάρεσσιν ἔχεις, ∆ιόνυσε χορευτά∙
Ἆρές τ' ὀμβριμόθυμε καὶ Ἡφαίστου μένος ἁγνὸν
ἀφρογενής τε θεά, μεγαλώνυμα δῶρα λαχοῦσα∙
καὶ σύ, καταχθονίων βασιλεῦ, μέγ' ὑπείροχε δαῖμον,
Ἥβη τ' Εἰλείθυια καὶ Ἡρακλέος μένος ἠύ∙
καὶ τὸ ∆ικαιοσύνης τε καὶ Εὐσεβίης μέγ' ὄνειαρ
κικλήσκω Νύμφας τε κλυτὰς καὶ Πᾶνα μέγιστον
Ἥρην τ', αἰγιόχοιο ∆ιὸς θαλερὴν παράκοιτιν∙
Μνημοσύνην τ' ἐρατὴν Μούσας τ' ἐπικέκλομαι ἁγνὰς
ἐννέα καὶ Χάριτάς τε καὶ Ὥρας ἠδ' Ἐνιαυτὸν
Λητώ τ' εὐπλόκαμον, Θείην σεμνήν τε ∆ιώνην
Κουρῆτάς τ' ἐνόπλους Κορύβαντάς τ' ἠδὲ Καβείρους
καὶ μεγάλους Σωτῆρας ὁμοῦ, ∆ιὸς ἄφθιτα τέκνα,
Ἰδαίους τε θεοὺς ἠδ' ἄγγελον Οὐρανιώνων,
Ἑρμείαν κήρυκα, Θέμιν θ', ἱεροσκόπον ἀνδρῶν,
Νύκτα τε πρεσβίστην καλέω καὶ φωσφόρον Ἦμαρ,
Πίστιν τ' ἠδὲ ∆ίκην καὶ ἀμύμονα Θεσμοδότειραν,
Ῥείαν τ' ἠδὲ Κρόνον καὶ Τηθὺν κυανόπεπλον
Ὠκεανόν τε μέγαν, σύν τ' Ὠκεανοῖο θύγατρας
Ἄτλαντός τε καὶ Αἰῶνος μέγ' ὑπείροχον ἰσχὺν
καὶ Χρόνον ἀέναον καὶ τὸ Στυγὸς ἀγλαὸν ὕδωρ
μειλιχίους τε θεούς, ἀγαθήν τ' ἐπὶ τοῖσι Πρόνοιαν
∆αίμονά τ' ἠγάθεον καὶ ∆αίμονα πήμονα θνητῶν,
∆αίμονας οὐρανίους καὶ ἠερίους καὶ ἐνύδρους
καὶ χθονίους καὶ ὑποχθονίους ἠδ' ἐμπυριφοίτους,
καὶ Σεμέλην Βάκχου τε συνευαστῆρας ἅπαντας,
Ἰνὼ Λευκοθέην τε Παλαίμονά τ' ὀλβιοδώτην
Νίκην θ' ἡδυέπειαν ἰδ' Ἀδρήστειαν ἄνασσαν
καὶ βασιλῆα μέγαν Ἀσκληπιὸν ἠπιοδώτην
Παλλάδα τ' ἐγρεμάχην κούρην, Ἀνέμους τε πρόπαντας
καὶ Βροντὰς Κόσμου τε μέρη τετρακίονος αὐδῶ∙
Μητέρα τ' ἀѳανάτων, Ἄττιν καὶ Μῆνα κικλήσκω
Οὐρανίαν τε ѳεάν, σύν τ' ἄμβροτον ἁγνὸν Ἄδωνιν
Ἀρχήν τ' ἠδὲ Πέρας, τὸ γὰρ ἔπλετο πᾶσι μέγιστον,
εὐμενέας ἐλѳεῖν κεχαρημένον ἦτορ ἔχοντας
τήνδε ѳυηπολίην ἱερὴν σπονδήν τ' ἐπὶ σεμνήν.
76. Μουσῶν
θυμίαμα λίβανον
Μνημοσύνης καὶ Ζηνὸς ἐριγδούποιο θύγατρες,
Μοῦσαι Πιερίδες, μεγαλώνυμοι, ἀγλαόφημοι,
θνητοῖς, οἷς κε παρῆτε, ποθεινόταται, πολύμορφοι,
πάσης παιδείης ἀρετὴν γεννῶσαι ἄμεμπτον,
θρέπτειραι ѱυχῆς, διανοίας ὀρθοδότειραι,
καὶ νόου εὐδυνάτοιο καѳηγήτειραι ἄνασσαι,
αἳ τελετὰς θνητοῖς ἀνεδείξατε μυστιπολεύτους,
Κλειώ τ' Εὐτέρπη τε Ѳάλειά τε Μελπομένη τε
Τερѱιχόρη τ' Ἐρατώ τε Πολύμνιά τ' Οὐρανίη τε
Καλλιόπηι σὺν μητρὶ καὶ εὐδυνάτηι θεᾶι Ἁγνῆι.
ἀλλὰ μόλοιτε, θεαί, μύσταις, πολυποίκιλοι, ἁγναί,
εὔκλειαν ζῆλόν τ' ἐρατὸν πολύυμνον ἄγουσαι.
ορφικοί ύµνοι - ῥήµαταβραχέα
Ἀντιγραφὴ ἀπὸ ἀχείο .pdf
