ΗΡΩΪΚΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
Κατὰ τὸν Δεκέμβριον τοῦ 1822 ἡ μικρὰ πόλις τοῦ Μεσολογγίου μὲ τὸν μέγαν της ὁρίζοντα, ἡ χώρα τῶν ψαράδων καὶ τῶν διδασκάλων, μὲ τὰ βορβορώδη καλδερίμια καὶ τὰ πενιχρὰ σπίτια, μὲ τὸν πλούσιον ἐλαιῶνα...
«χαῖρε, ξεῖνε, παρ᾿ ἄμμι φιλήσεαι: αὐτὰρ ἔπειτα δείπνου πασσάμενος μυθήσεαι ὅττεό σε χρή.»
Κατὰ τὸν Δεκέμβριον τοῦ 1822 ἡ μικρὰ πόλις τοῦ Μεσολογγίου μὲ τὸν μέγαν της ὁρίζοντα, ἡ χώρα τῶν ψαράδων καὶ τῶν διδασκάλων, μὲ τὰ βορβορώδη καλδερίμια καὶ τὰ πενιχρὰ σπίτια, μὲ τὸν πλούσιον ἐλαιῶνα...
ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗ Τὸ σῶμα τῆς ἱστορίας τὸ συγκροτοῦν τὰ γεγονότα. Στὴν ἱστορία «ἐν ἀρχῇ ἦν ἡ πράξις». Ἡ ἱστορία εἶναι ἕνα δράμα, τὸ ὁποῖο συντίθεται ἀπὸ ἐπαμειβόμενες πράξεις, ὅπως ἀκριβῶς συμβαίνει σὲ ἕνα θεατρικὸ...
Δέχεται κι' ἡ Ἱστορία τὰ παράξενα παιχνίδια ποὺ κλώθει κάποτε-κάποτε ἡ Μοίρα. Ἕνα τέτοιο διπλὸ παιχνίδι, φύλαξε καὶ γιὰ τὸ Μεσολόγγι. Εἶναι τὸ ποίημα τοῦ Δημητρ. Αἰνιάνα, «Ὠδὴ εἰς τὸ Μεσολόγγι». Δημοσιεύτηκε τὴν ἴδια...
(Ἀπόσπασμα ἐκ τοῦ εἰς τὴν ἑκατονταἐτηρίδα τῆς ἐξόδου ἐκφωνηθέντος ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ λόγου) Σωκράτους Κουγέα ...Τὸ Μεσολόγγι καίεται τώρα πέρα ὡς πέρα. Ἀλλ’ ἡ πυρὰ αὐτὴ δὲν εἶναι πυρὰ τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ὀλέθρου...
(1826-1926) Στ' ἁλατόσπαρτα ζῆς ἀφρολουλούδια, Γῆ, σὰ νιόβγαλτη ἀπὸ τὰ σταλωμένα σπλάχνα τῆς ρηχοθάλασσας ποὺ τρέφει πλούσια τὰ ψάρια. Καὶ γίνονται καθρέφτες τὰ ἱλαρά σου νερά, ὡραιότερα μέσα τους νὰ βλέπουν λιγερές, ἡλιογέρματα, φεγγάρια,...
ΤΟ ΜΙΣΟΛΟΓΓΙ Ποιός θέ ν΄ ἀκούσει κλάμματα, δάκρυα καί μυρολόγια, Πέρασ΄ ἀπό τό Καρέλι κι΄ ἀπό τό Μισολόγγι, Ἐκεῖ ν΄ ἀκοῦστε κλάμματα, ἐκεῖ ν΄ ἀκοῦστε δάκρυα· Χωριά κλαῖν΄ οἱ ἀνύπαντρες καί χωρι΄ οἱ παντρεμμέναις....
Στὸν τάφο τοῦ κλεισμένο, Τὸ Μεσολόγγι, σκέλεθρο, γυμνό, ξεσαρκωμένο, Δὲν παραδίδει τ' ἄρματα, δὲ γέρνει τὸ κεφάλι· Κρατεῖ γιὰ νεκροθάφτη του τὸ Χρῆστο τὸν Καψάλη, Τὸ ράσο τοῦ Δεσπότη του φορεῖ γιὰ σάβανό του...