Εκλογική διαδικασία και ψυχολογία

Διανύουμε την περίοδο εκείνη που στο επίκεντρο της χώρας μας βρίσκονται οι εκλογές. Οι υποψήφιοι παρουσιάζουν τον καλύτερό τους εαυτό καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες για να πείσουν τους ψηφοφόρους να τους χαρίσουν την ψήφο τους με πειστικές ομιλίες, μαζικές κινητοποιήσεις και ακριβοπληρωμένες διαφημίσεις. Ακόμα και στην εκλογική διαδικασία σημαντικό ρόλο παίζει η ψυχολογία μας, καθώς πολλές φορές επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων.

Οι προσπάθειες πειθούς μέσα από ψυχολογικές επιδράσεις είναι διαφορετικές από τις προσπάθειες ορθολογικής, συναισθηματικής και υλικής πειθούς, επειδή αποφεύγουν να αγγίξουν τη συνειδητή επίγνωση, πραγματοποιούνται δηλαδή με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην γίνεται κατανοητό από το άτομο. Το γεγονός αυτό μπορεί να μην είναι γνωστό στο ευρύ κοινό, όμως δεν είναι μυστικό για τους υποψηφίους και τους συμβούλους τους, που προσπαθούν να αξιοποιήσουν αυτή τη γνώση για να κερδίσουν ψήφους.

Μελετώντας κάποιος τα ψυχολογικά φαινόμενα και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζονται οι άνθρωποι κατά την περίοδο των εκλογών, έρχεται αντιμέτωπος με το φαινόμενο εκείνο που θα μπορούσε να ονομαστεί ως η «υπεροχή του πρώτου». Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται στην τάση που έχουν οι άνθρωποι, να θυμούνται αντικείμενα ή κόμματα στην κορυφή του καταλόγου, καλύτερα από εκείνα που βρίσκονται στον πυθμένα των αποτελεσμάτων. Η «υπεροχή του πρώτου» μελετήθηκε στα πλαίσια της κοινωνικής ψυχολογίας με διάφορες ερευνητικές μελέτες. Η πιο σημαντική από αυτές τις έρευνες είναι εκείνη του Asch, ο οποίος παρουσίασε στο ερευνητικό του δείγμα μια λίστα θετικών ή αρνητικών χαρακτηριστικών που περιέγραφαν ένα άτομο. Όπως φάνηκε από τα αποτελέσματα, τα άτομα που άκουσαν νωρίτερα στη λίστα τα θετικά χαρακτηριστικά, περιέγραφαν το άτομο με πιο θετικές βαθμολογίες, συγκριτικά με τα άτομα που είχαν ακούσει, για τα ίδια πρόσωπα, αρνητικά χαρακτηριστικά πιο νωρίς από τα θετικά.

Τι άλλο μπορεί όμως να μας επηρεάσει την απόφασή μας για το τι θα ψηφίσουμε; Καταρχάς, για τον καθέναν από εμάς είναι σημαντική η αποδοχή και η αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους. Είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ακολουθούμε το πλήθος, είτε πρόκειται για πολύ σημαντικά είτε για ασήμαντα ζητήματα. Εξίσου σημαντικό ρόλο στην επιλογή μας ( και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι ειδικοί ) παίζουν τα αντικείμενα, τα σύμβολα, ακόμα και τα χρώματα που συνοδεύουν ένα κόμμα ή έναν υποψήφιο.

Επομένως, το μυαλό μπορεί να επηρεαστεί από την εξουσία, τα χρώματα, τις πειστικές ομιλίες και τις υποσχέσεις. Μπορεί όμως επίσης να χρησιμοποιήσει την ικανότητα της αξιολόγησης, της ισορροπημένης και μετά από βαθιά σκέψη απόφασης, εκείνης που θα ευνοεί το κοινό καλό. Μόνο στη δεύτερη περίπτωση θα είμαστε σε θέση να εμπιστευτούμε κάποιον και μόνο έτσι το αποτέλεσμα θα μπορεί να χαρακτηριστεί θετικό για όλους. Όσο για τους αναποφάσιστους ή εκείνους που δε μπαίνουν στον κόπο να έχουν γνώμη και άποψη… ίσως νομίζουν ότι αυτό είναι ένδειξη θυμού και τιμωρίας προς τους μεγάλους πολιτικούς αρχηγούς, αλλαγή ιδεολογίας ή πολύ απλά αδυναμία να πάρουν μέρος και να αναλάβουν μερίδιο στην κοινή ευθύνη που βαραίνει τον καθέναν από εμάς ξεχωριστά.

Άντζελα Νικήτα, BA, MA
Κλινικός Ψυχολόγος-Ψυχολόγος της Υγείας
Ψυχοθεραπεύτρια
Πηγή: http://24corfu.com
Το διαβάσαμε: Αντικλείδι