Υγίνου, Ποιητική Αστρονομία : Ι.4 Αρκτοφύλαξ
Λέγεται ότι είναι ο Αρκάς, απόγονος του Δία από το γάμο του με την Καλλιστώ, τον οποίο ο Λυκάονας προσέφερε ως γεύμα, αναμεμιγμένο με άλλα τεμαχισμένα κρέατα, προς τιμήν του αυτόκλητου Δία. Ο Λυκάων ήθελε να διαπιστώσει αν αυτός που ζήτησε τη φιλοξενία του ήταν όντως θεός. Δίχως να ολιγωρήσει ο Δίας τιμώρησε ανηλεώς τον οικοδεσπότη, αναποδογύρισε το τραπέζι, έκαψε το σπίτι με κεραυνό και τον μετέτρεψε σε λύκο. Συγκέντρωσε το διαμελισμένο σώμα, ανέστησε το αγόρι κι ανέθεσε τη φροντίδα του σε κάποιο ντόπιο Αιτωλό. Κάποτε, το παιδί αντρώθηκε όταν συνάντησε τη μητέρα του κυνηγώντας στο δάσος, αλλά στο σώμα αρκούδας που ήταν εγκλωβισμένη δεν την αναγνώρισε. Σκοπεύοντας να τη σκοτώσει την ακολούθησε μέχρι το ναό του Λυκαίου Διός, η είσοδος στον οποίο ετιμωρείτο με θάνατο σύμφωνα με το Αρκαδικό δίκαιο. Ο Δίας λυπήθηκε τους μελλοθάνατους χαρίζοντάς τους μια θέση στ᾽αστέρια. Ο Αρκάς φαίνεται ν᾽ ακολουθεί την αρκούδα στον ουράνιο θόλο κι από τότε που ο χρόνος πάγωσε δίπλα στη μητέρα του λέγεται ότι την προστάτευε· έτσι ονομάστηκε Αρκτοφύλαξ.
![Ο Ικάριος υποδέχεται τον Διόνυσο. Μελανόμορφος αμφορέας του Ζωγράφου Affecter, περίπου 540-520 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.46 / B153 © The Trustees of the British Museum Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα URL [http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_098.html]](https://ellinonfos.gr/wp-content/uploads/2016/07/1009.jpg)
Ο Ικάριος υποδέχεται τον Διόνυσο. Μελανόμορφος αμφορέας του Ζωγράφου Affecter, περίπου 540-520 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1836,0224.46 / B153 © The Trustees of the British Museum Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα URL
[http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_098.html]
![Ηριγόνη](https://ellinonfos.gr/wp-content/uploads/2016/07/1016.jpg)
Ηριγόνη Cornelis Martinus Vermeulen, 1654 – 1709 Άμστερνταμ, Rijksmuseum, RP-P-OB-15.711 Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα URL
[http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_098.html]
1 ἀναστρέψαντι δὲ αὖθις ἐπὶ τὸ Σαμικὸν καὶ διοδεύοντι τὸ χωρίον, Ἄνιγρος ποταμὸς ἐκδίδωσιν ἐς θάλασσαν. τούτου τὸ ῥεῦμα τοῦ ποταμοῦ πολλάκις ἀνείργουσιν οἱ ἄνεμοι βίαιοι πνέοντες: φοροῦντες γὰρ κατ’ αὐτὸν τὴν θῖνα ἐκ τοῦ πελάγους ἐπέχουσι τοῦ πρόσω τὸ ὕδωρ. ὁπότε οὖν ἀμφοτέρωθεν ἡ ψάμμος ὑπό τε τῆς θαλάσσης καὶ τὰ ἐντὸς ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ διάβροχος γένοιτο, ἐνταῦθα καὶ ὑποζυγίοις καὶ ἀνδρὶ ἔτι μᾶλλον εὐζώνῳ καταδῦναι κίνδυνός ἐστιν ἐς αὐτήν. 2 ὁ δὲ Ἄνιγρος οὗτος ἐξ Ἀρκαδικοῦ μὲν κάτεισιν ὄρους Λαπίθου, παρέχεται δὲ εὐθὺς ἀπὸ τῶν πηγῶν ὕδωρ οὐκ εὐῶδες, ἀλλὰ καὶ δύσοσμον δεινῶς. πρὶν δὲ ἢ καταδέξασθαι τὸν Ἀκίδαντα καλούμενον δῆλός ἐστιν οὐδὲ ἀρχὴν τρέφων ἰχθῦς: μετὰ δὲ τοῦτον ἐσβαλόντα ὅσοι τῶν ἰχθύων ὁμοῦ τῷ ὕδατι αὐτοῦ κατίασιν ἐς τὸν Ἄνιγρον, οὐ σφᾶς ἔτι ἐδωδίμους ἔχουσιν ἄνθρωποι, τὰ πρότερα, ἢν ἐντὸς ἁλῶσι τοῦ Ἀκίδαντος, ἐδωδίμους ὄντας. 3 ὅτι δὲ τῷ Ἀκίδαντι ὄνομα Ἰάρδανος ἦν τὸ ἀρχαῖον, αὐτὸς μὲν οὐδαμόθεν συνεβαλόμην, ἀκούσας δὲ ἀνδρὸς Ἐφεσίου λέγω τὸν λόγον. τῷ δὲ Ἀνίγρῳ τὸ ἄτοπον εἶναι τῆς ὀσμῆς ἀπὸ τῆς γῆς πείθομαι δι’ ἧς ἄνεισι τὸ ὕδωρ, καθὰ δὴ καὶ τοῖς ὑπὲρ Ἰωνίας ἐστὶν ὕδασι τὸ αὐτὸ αἴτιον, ὁπόσων ἡ ἀτμὶς ὀλέθριός ἐστιν ἀνθρώπῳ. 4 Ἑλλήνων δὲ οἱ μὲν Χίρωνα, οἱ δὲ ἄλλον Κένταυρον Πυλήνορα τοξευθέντα ὑπὸ Ἡρακλέους καὶ φυγόντα τραυματίαν φασὶν ἐν τῷ ὕδατι ἀπολοῦσαι τούτῳ τὸ ἕλκος, καὶ ἀπὸ τῆς ὕδρας τοῦ ἰοῦ γενέσθαι δυσχερῆ τῷ Ἀνίγρῳ τὴν ὀσμήν: οἱ δὲ ἐς Μελάμποδα τὸν Ἀμυθάονος καὶ ἐς τῶν Προίτου θυγατέρων τὰ καθάρσια ἐμβληθέντα ἐνταῦθα ἀνάγουσι τὴν αἰτίαν τοῦ ἐπὶ τῷ ποταμῷ παθήματος. 5 ἔστι δὲ ἐν τῷ Σαμικῷ σπήλαιον οὐκ ἄπωθεν τοῦ ποταμοῦ, καλούμενον Ἀνιγρίδων νυμφῶν. ὃς δ’ ἂν ἔχων ἀλφὸν ἢ λεύκην ἐς αὐτὸ ἐσέλθῃ, πρῶτα μὲν ταῖς νύμφαις εὔξασθαι καθέστηκεν αὐτῷ καὶ ὑποσχέσθαι θυσίαν ὁποίαν δή τινα, μετὰ δὲ ἀποσμήχει τὰ νοσοῦντα τοῦ σώματος: διανηξάμενος δὲ τὸν ποταμὸν ὄνειδος μὲν ἐκεῖνο κατέλιπεν ἐν τῷ ὕδατι αὐτοῦ, ὁ δὲ ὑγιής τε ἄνεισι καὶ ὁμόχρως.
Αλλά όταν η Ηριγόνη, η κόρη του Ικαρίωνα, παρακινημένη από λαχτάρα για τον πατέρα της αντιλήφθηκε ότι δε φαινόταν να επιστρέφει κι ετοιμαζόταν να τον αναζητήσει, η σκυλίτσα του Ικαρίωνα, Μαΐρα, γύρισε πίσω κοντά της αλυχτώντας σα να θρηνούσε το θάνατο του κύρη της. Το γεγονός διόλου την ανησύχησε με την υποψία του κακού, όπως θα ήταν αναμενόμενο για ένα συνεσταλμένο κορίτσι ν᾽ αναρωτηθεί για τη μοίρα του απόντα, για τόσους πολλούς μήνες και μέρες, πατέρα της. Αλλά η Μαΐρα την άρπαξε με τα δόντια από το φουστάνι και την οδήγησε στο μέρος όπου ήταν θαμμένος. Στη θέα του τάφου το κορίτσι απελπίστηκε κατακλυσμένη από ανείπωτη μοναξιά κι εγκατάλειψη και θρηνώντας αβάσταχτα κρεμάστηκε από το δέντρο κάτω από το οποίο κειτόταν νεκρός ο αγαπημένος της πατέρας. Η σκυλίτσα εξιλεώθηκε για το θάνατο της Ηριγόνης προσφέροντας και τη δική της ζωή. Μερικοί λένε ότι ρίχτηκε σε κάποιο πηγάδι ονόματι Άνιγρος και για το λόγο αυτό διέδιδαν την ιστορία ώστε ουδείς μεταγενέστερος ήπιε από το νερό του. Ο Δίας οικτίροντας τη δυστυχία τους καταστέρισε τις μορφές τους. Όλοι τους τώρα φωτίζουν το νυχτερινό ουρανό, ο Ικαρίων, ο Βοώτης και η Ηριγόνη —η Παρθένος στην οποία θ᾽αναφερθούμε αργότερα. Η Μαΐρα, εξαιτίας του ονόματος και της μορφής της, αποκαλέσθηκε Μικρός Κύων (Canicula-Canis Minor) Προκύων για τους Έλληνες, επειδή ανατέλλει μπροστά από τον Μεγάλο Κύωνα (Canis Major). Άλλοι λένε ότι οι καταστερισμοί αυτοί ανήκουν στον Πατέρα Λίμπερ.
![Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα URL [http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_098.html]](https://ellinonfos.gr/wp-content/uploads/2016/07/screen-shot-2016-07-06-at-1-17-22-pm.jpg)
Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα URL
[http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_098.html]
![Η γιορτή της Αιώρας Πηγή: Θεογονία.gr βλ. σχετικό αφιέρωμα URL [http://www.theogonia.gr/latreia/pinakes/alpha/aiora.htm]](https://ellinonfos.gr/wp-content/uploads/2016/07/eaiora.jpg)
Η γιορτή της Αιώρας Πηγή: Θεογονία.gr βλ. σχετικό αφιέρωμα URL
[http://www.theogonia.gr/latreia/pinakes/alpha/aiora.htm]
![Ο Πλούτος στην αγκαλιά της Ειρήνης Roman copy after a Greek votive statue by Kephisodotos (ca. 370 BC) which stood on the agora in Athens. wikipedia URL [https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούτος_(μυθολογία)]](https://ellinonfos.gr/wp-content/uploads/2016/07/800px-eirene_ploutos_glyptothek_munich_219_n4.jpg)
Ο Πλούτος στην αγκαλιά της Ειρήνης Roman copy after a Greek votive statue by Kephisodotos (ca. 370 BC) which stood on the agora in Athens. wikipedia URL
[https://el.wikipedia.org/wiki/Πλούτος_(μυθολογία)]
![Βοώτης](https://ellinonfos.gr/wp-content/uploads/2016/07/bootes_canes_venatici_coma_berenices_and_quadrans_muralis.jpg)
Βοώτης
Στο αριστερό του χέρι κρατά τους Κύνες Θηρευτικούς κάτω από τους οποίους απεικονίζεται η Κόμη της Βερενίκης. Πάνω απο το κεφάλι του Βοώτη ο απηρχαιωμένος αστερισμός Quadrans Muralis. Τ´όνομά του έφθασε ως τις μέρες μας χάρη στις Τεταρτίδες, βροχή μετεώρων που σημειώνεται στην αρχή κάθε νέου έτους. Ο Βοώτης φαίνεται να πατά στο όρος Μαίναλον, επίσης παρωχημένος αστερισμός, Mons Mænalus.
wikipedia URL
[https://en.wikipedia.org/wiki/Boötes]
![Στην απεικόνιση του Εβέλιου, Uranographic, το όρος Μαίναλον γίνεται καλύτερα αντιληπτό. wikipedia URL [https://en.wikipedia.org/wiki/Mons_Maenalus#/media/File:Bootes.jpg]](https://ellinonfos.gr/wp-content/uploads/2016/07/bootes.jpg)
Στην απεικόνιση του Εβέλιου, Uranographic, το όρος Μαίναλον γίνεται καλύτερα αντιληπτό.
wikipedia URL
[https://en.wikipedia.org/wiki/Mons_Maenalus#/media/File:Bootes.jpg]
∴
- μετάφραση από το πρωτότυπο, επιμέλεια: Πυθεύς
- πηγή αναφοράς: LOEB Classical Library Harvard University Press
- εικόνα εξωφύλλου: Boötes wikipedia URL [https://en.wikipedia.org/wiki/Boötes#/media/File:Boötes_IAU.svg]
Πηγή: Χείλων