ΘΕΟΣ ΟΥΔΑΜΗ ΟΥΔΑΜΩΣ ΑΔΙΚΟΣ
Πλάτων Θεαίτητος 176c
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
τὸ δὲ ἀληθὲς ὧδε λέγωμεν. θεὸς οὐδαμῇ οὐδαμῶς ἄδικος, [176c] ἀλλ’ ὡς οἷόν τε δικαιότατος, καὶ οὐκ ἔστιν αὐτῷ ὁμοιότερον οὐδὲν ἢ ὃς ἂν ἡμῶν αὖ γένηται ὅτι δικαιότατος. περὶ τοῦτο καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς δεινότης ἀνδρὸς καὶ οὐδενία τε καὶ ἀνανδρία. ἡ μὲν γὰρ τούτου γνῶσις σοφία καὶ ἀρετὴ ἀληθινή, ἡ δὲ ἄγνοια ἀμαθία καὶ κακία ἐναργής:
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΛΕΞΗ ΠΡΟΣ ΛΕΞΗ
τὸ δὲ ἀληθὲς ὧδε λέγωμεν.
Η πραγματική αλήθεια ως προς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο Θεός είναι αυτή που θα πούμε τώρα (ὦδε).
θεὸς οὐδαμῇ [176c] οὐδαμῶς ἄδικος,
Ο Θεός, σε καμμία περίπτωση (οὐδαμῆ) και με κανέναν τρόπο (ούδαμῶς) δεν μπορεί να είναι άδικος.
ἀλλ’ ὡς οἷόν τε δικαιότατος,
Διότι το πρόσωπο του Θεού είναι εξορισμού συνυφασμένο με την έννοια της απόλυτης δικαιοσύνης (δικαιότατος).
καὶ οὐκ ἔστιν αὐτῷ ὁμοιότερον οὐδὲν
Και δεν υπάρχει καμμία άλλη έννοια (οὐδέν) με την οποία θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε καλύτερα τον Θεό (ὁμοιότερον), πέρα από την έκφραση της απόλυτης δικαιοσύνης.
ἢ ὃς ἂν ἡμῶν αὖ γένηται ὅτι δικαιότατος.
Το γεγονός όμως ότι ο Θεός (ὅς) είναι απολύτως δίκαιος (δικαιότατος) είναι κάτι που εμείς (ἡμῶν) για να φτάσουμε στο σημείο να το κατανοήσουμε (ἄν), πρέπει να βάλουμε στην σωστή τους βάση όλα τα δεδομένα από την αρχή (αὖ), ώστε να γεννήσουμε και να εκδηλώσουμε μέσα μας (γένηται) τις αντίστοιχες ικανότητες.
αὖ = πίσω, προς τα πίσω, ξανά, πάλι, εκ νέου. Διασταλτική χρήση (δηλαδή ξεχωρίζει ποιος ακριβώς, ποιος από όλους)
περὶ τοῦτο καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς δεινότης ἀνδρὸς καὶ οὐδενία τε καὶ ἀνανδρία.
Για να φτάσουμε λοιπόν να προσλάβουμε την αλήθεια (ἀληθῶς) και γίνει κατανοητή η έννοια της δικαιοσύνης (τοῦτο), χρειάζεται μεγάλη αποφασιστικότητα, αντίστοιχη με αυτή που μπορεί να επιδείξει ένας δυνατός άνδρας (δεινότης), ο οποίος έχει καταστεί επιδέξιος στο να επεξεργάζεται ανώτερες φιλοσοφικές έννοιες και επιπλέον έχει ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΝΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΔΕΧΕΤΑΙ ΟΤΙ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΟ ΟΣΑ ΖΟΥΜΕ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (οὐδενία).
ἡ μὲν γὰρ τούτου γνῶσις σοφία καὶ ἀρετὴ ἀληθινή,
Και στην περίπτωση που κάποιος αποκτήσει αυτές τις κατάλληλες γνώσεις, ώστε να μπορεί να κατανοήσει την αρετή της δικαιοσύνης, μόνο τότε είναι σε θέση να αποκτήσει την σοφία και να γίνει ενάρετος, έτσι ώστε να μπορεί να κατανοήσει την αλήθεια.
ἡ δὲ ἄγνοια ἀμαθία καὶ κακία ἐναργής.
Στην αντίθετη περίπτωση (δὲ), αν κάποιος δεν εκπαιδευτεί κατάλληλα και παραμείνει στην άγνοια, το γεγονός αυτό θα τον οδηγήσει στην κακία, διότι δεν θα μπορεί να κατανοήσει (ἀμαθία) αυτά που συμβαίνουν στην ζωή του.
