Το Νέον Κράτος και ο Τρίτος Ελληνικός Πολιτισμός.

Πηγή Φωτογραφίας: Ιωάννα Φωκά-Μεταξά

Στο προσκλητήριον του Εθνικού Κυβερνήτου Ιωάννου Μεταξά για την εθνικήν αναγέννησιν και την δημιουργίαν ενός Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού – ο οποίος θα ήτο η σύνθεσις του αρχαίου, του βυζαντινού και του συγχρόνου λαϊκού πολιτισμού – ανταπεκρίθησαν οι επιφανέστεροι εκπρόσωποι του Ελληνικού Εθνικισμού στις εικαστικές τέχνες, στη ζωγραφική, στην γλυπτική, στην λογοτεχνία, στην φωτογραφία, στον στοχασμό, στις επιστήμες:
- ο Άγγελος και η Εύα Σικελιανού,
- ο Κωστής Παλαμάς,
- η Αγγελική Χατζιμηχάλη,
- ο εικαστικός Κωνσταντίνος Παρθένης, ο οποίος και φιλοτέχνησε και το έμβλημα της 4ης Αυγούστου.
- η υπέροχη «Νέλλυ Σ.» (Nelly's: καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Έλλης Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη), η πρωτοπόρος της τέχνης και της φωτογραφίας και μεγάλη μούσα της ιστορικής συνέχειας της Φυλής,
- ο Άριστος Καμπάνης,
- ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης,
- ο Κωστής Μπαστιάς,
- ο Οδυσσέας Ελύτης,
- ο Νίκος Καζαντζάκης, του οποίου  ο «Μέγας Αλέξανδρος» εδημοσιεύετο σε συνέχειες στην «Νεολαία», το περιοδικόν της Ε.Ο.Ν., και ο οποίος «Μ. Αλέξανδρος» ήταν το πιο αγαπημένα ανάγνωσμα των Φαλαγγιτών και Φαλαγγιτισσών, όπως έγραψε ως και ο Φάνης Κακριδής, συμπεριλαμβανομένης μάλιστα της αδελφής του, φαλαγγίτισσας, όπως παρεδέχθη,
- ο γλύπτης Μιχαήλ Τόμπρος,
- ο χαράκτης Άγγελος Θεοδωρόπουλος,
- ο Νίκος Εγγονόπουλος, που συνεργάζεται με το Υφυπουργείον Τύπου και Τουρισμού,
- ο Δημήτρης Πικιώνης,
- ο ζωγράφος Γιάννης Μηταράκης,
- ο Φώτης Κόντογλου και τόσοι άλλοι.

Μέγας αριθμός εθνικιστών διανοούμενων, στοχαστών, και λογοτεχνών συγκεντρώθηκε πέριξ των περιοδικών «Νέον Κράτος», το οποίο εξέδιδε ο Αρίστος (Άριστος) Καμπάνης, ένας εκ των μεγαλυτέρων στοχαστών του καιρού εκείνου, «Νέα Πολιτική», την οποίαν εξέδιδε ο Ιωάννης Τουρνάκης, Καθηγητής της Ανωτάτης Εμπορικής, και «Νεολαία», την οποίαν εξέδιδε ο Ρούβαλης.

Ο Μεταξάς μερίμνησε τα μέγιστα για την ανάπτυξιν των Γραμμάτων, των Τεχνών και των Επιστημών. Στο Νέον Κράτος της «4ης Αυγούστου» το θέατρον, οι τέχνες εν γένει, τα γράμματα και οι επιστήμες γνώρισαν περίοδον υψίστης ακμής:

- Επί Μεταξά άρχισαν οι περιοδείες του Βασιλικού Θεάτρου καθ' άπασαν την ελληνικήν επικράτειαν.

- Επί Μεταξά, εν έτει 1938, εδόθη (ή, επί το αρχαιοελληνικώτερον: εδιδάχθη) στην Επίδαυρον η πρώτη παράστασις αρχαίου δράματος στην μετά Χριστόν εποχή. Επρόκειτο περί της τραγωδίας «Ηλέκτρα» του Σοφοκλέους, σε σκηνοθεσίαν Δημητρίου Ροντήρη και με πρωταγωνιστές τις «μεγάλες κυρίες» του Ελληνικού Θεάτρου, Κατίνα Παξινού και Ελένη Παπαδάκη (μετάπειτα, κατά την Δεκεμβριανήν ένοπλον κομμουνιστικήν ανταρσίαν του 1944, σφαγιασθείσα υπό των κομμουνιστοσυμμοριτών των ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΟΠΛΑ).

- Επί Μεταξά ιδρύθη η Εθνική Λυρική Σκηνή.

- Επί Μεταξα (1938) εθεμελιώθη το Βασιλικόν Θέατρον Βορείου Ελλάδος.

- Επί Μεταξά, ο Σωκράτης Καραντινός ίδρυσε την Νέαν Δραματικήν Σκηνήν.

- Επί Μεταξά, ο Λίνος Καρζής, με τον Θεμελικόν Θίασον, ανεβίωσε το αρχαίον δράμα.

- Επί Μεταξά, το Εθνικόν Θέατρον επραγματοποίησε την πρώτην περιοδείαν του ανά την Ευρώπη, εν έτει 1939, επί Διευθυντού Μπαστιά.

- Επί Μεταξά, ο Άγγελος Τερζάκης διετέλεσε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και Κυβερνητικός Επίτροπος.

- Επί Μεταξά, ο Διονύσιος Ρώμας ανέλαβε την Γενικήν Γραμματείαν του Θεσμού Αρμάτων Θέσπιδος και την διεύθυνσιν του Θεατρικού Τμήματος του νεοσύστατου Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας.

- Επί Μεταξά ανέλαβε Προϊστάμενος του Τμήματος Εθνικής Μουσικής της Κρατικής Ραδιοφωνίας ο μουσικολόγος Σίμων Καρράς.

- Επί Μεταξά ανέλαβε την διεύθυνσιν της Δημοτικής Πινακοθήκης ο ζωγράφος Σπύρος Παπαλουκάς.

- Επί Μεταξά διορίσθηκε στο Καλλιτεχνικόν Τμήμα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ο ζωγράφος Κώστας Μαλάμος.

- Επί Μεταξά διορίσθηκε ο Αναστάσιος Ορλάνδος Τακτικός Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Εθνικόν Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών.

- Επί Μεταξά διορίσθηκε ο Νίκος Εγγονόπουλος Καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου.

- Επί Μεταξά προσελήφθη η μεγάλη Νέλλγ Σεραϊδάρη (Nelly's) ως επίσημος φωτογράφος του (υπό του Μεταξά ιδρυθέντος!) Υφυπουργείο Τύπου και Τουρισμού. Η οποία και ανέλαβε, το 1939, την διακόσμησιν του Ελληνικού Περιπτέρου της Νέας Υόρκης.

- Επί Μεταξά ο χαράκτης Γιάννης Κεφαλληνός επεφορτίσθη την αποστολή οργανώσεως μιας ομάδος καλλιτεχνών με σκοπόν την φιλοτέχνησιν διαφημιστικών πινάκων εθνικής σκοπιμότητος.

- Επί Μεταξά, η Αγγελική Χατζημιχάλη ίδρυσε τον Σύνδεσμον Ελληνικής Χειροτεχνίας και διηύθυνε την Πανελλήνιον Έκθεσιν των Παρισίων του 1937.

- Επι Μεταξά ανέλαβαν σπουδαία έργα οι μεγάλοι εθνικοί μας ζωγράφοι Φώτης Κόντογλου, Σπυρίδων Βασιλείου, Γιώργος Γουναρόπουλος.

- Επί Μεταξά, ο (μετέπειτα βραβευθείς με το Βραβείον Νόμπελ Λογοτεχνίας) Γεώργιος Σεφέρης διορίσθηκε Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Εξωτερικού Τύπου του Υπουργείου Τύπου.

- Επί Μεταξά διορίσθηκε Διευθυντής Καλών Τεχνών του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας ο Παντελής Πρεβελάκης, κορυφαίος εκπρόσωπος της λεγόμενης «γενηάς του ʽ30» στην πεζογραφία και εξελέγη, μετʼ ου πολύ, Καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών.

Την εποχή της εθνικής αναγεννήσεως της 4ης Αυγούστου προσέφεραν και εδημιούργησαν, καθείς επί του τομέως του, εξέχουσες μορφές του Πνεύματος, των Τεχνών και των Επιστημών, όπως οι:
- Σπύρος Βασιλείου,
- Νικόλαος Τωμαδάκης,
- Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος,
- Ν. Καζαντζάκης,
- Α. Τάσος,
- Αθηνά Ταρσούλη,
- Κ. Πολίτης,
- Παντελής Πρεβελάκης,
- Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας,
- Κωνσταντίνος Παρθένης,
- Θ. Πετσάλης,
- Ηλίας Βενέζης,
- Δημήτριος Πικιώνης,
- Λίνος Καρζής,
- Κ. Γραμματόπουλος,
- Νικηφόρος Βρεττάκος
- Θ. Δρακοπούλου
- Ι. Κεφαλληνός
- Ν. Εγγονόπουλος,
- Νέλλη Σεραϊδάρη,
- Γιάννης Τσαρούχης
- Γ. Σαραντάρης
- Οδυσσέας Ελύτης,
- Μιχαήλ Περάνθης,
- Γιάννης Βλαχογιάννης,
- Χρήστος Ζαλοκώστας,
- Σπύρος Μελάς,
- Νίκη Περδίκα,
- Σωτήρης Σκίπης,
- και τόσοι άλλοι σπουδαίοι Έλληνες, ων ουκ έστιν αριθμός!

Πηγή: Ηλίας Ιωάννου Ηλιόπουλος ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ - Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ

Ἑλλήνων Φῶς